وکیل آدم ربایی در شیراز
وب سایت حقوقی دادیار
وکیل در شیراز و مشاور حقوقی
مقدمه:
جرم آدم ربایی و اختفاء دیگران از جرایم علیه اشخاص می باشد و ضمن سلب آزادی و آسیب های جسمی که امکان دارد به بزه دیده وارد آید بیش از آن شخصیت معنوی قربانی جرم مورد آسیب واقع میشود. آدم ربایی از دسته جرایمی می باشد که از زمان های قدیم مجازات های شدیدی برای آدم ربا پیش بینی شده است به شکلی که بر اساس ماده ۴ مجمع القوانین حمورابی، مجازات آن اعدام در نظر گرفته شده است.
اصل ۳۳ قانون اساسی نیز اظهار داشته است که هیچ فردی را نمی توان از جایی که در آن اقامت دارد تبعید کرد یا از اقامت در مکانی که مورد علاقه او می باشد بازداشت و ممنوع کرد یا به اقامت در محلی وادار ساخت. جز بر ترتیب و حکمی که قانون تعیین نموده است. بنابراین هر فردی حق دارد که به شکل آزادانه در خیابان و مکان های مجاز و در کوچه عبور کند و از آزادی تن برخوردار باشد.
اما قانون اساسی ضمانت اجرای مهمی برای تضمین این حق و بسیاری از حقوق دیگر پیش بینی نکرده است. چه بسا قانون عادی، اصول قانون اساسی را ضمانت می‌کند که در همین زمینه قانون مجازات اسلامی بر اساس ماده های ۶۲۱ و ۵۷۵ و ۵۸۳ و بعضی مواد دیگر ضمانت اجرایی برای حق آزادی تن در نظر گرفته است.
در این بخش از مقاله دادیار تلاش بر این است که به بررسی جنبه های مختلف جرم آدم ربایی و نکات آن پرداخته شود.
مفهوم آدم ربایی :
-آدم ربایی برخی اوقات به مفهوم ربودن دختر با هدف انجام عمل نامشروع استفاده می شود. البته برای این مفهوم تعریف های دیگری نیز بیان شده است.
-جابه جایی یک یا چند فرد از مکانی به مکان دیگر برخلاف میل و اراده آن ها به شکلی آدم ربایی می باشد که منوط بر حیله و نیرنگ و فریب باشد.
– انتقال یک فرد بدون موافقت او از مکانی به مکان دیگر با تهدید و زور و اجبار و فریب.
در واقع آدم ربایی به مفهوم محرومیت شخص از آزادی تن می باشد. پس اول باید به مفهوم آزادی تن بپردازیم
این آزادی بدنی هر فرد به شکلی است که قادر باشد از هر جای کشور به جای دیگر آن سفر کرده یا جابجا شود یا از کشور خارج شده و به آن بازگردد و در این مسیر بدون علت توقیف نشود. حاصل این آزادی سبب لغو بردگی و بیگاری و حبس و توقیف بی دلیل می باشد.
وکیل در شیراز معتقد است ؛ آدم ربایی یعنی محرومیت فرد از آزادی تن بدون موافقت با او و با هدف نامشروع و انتقال او از جایی به جای دیگر است. اختفای دیگران به معنی سلب آزادی تن دیگری بدون اراده و با هدف نامشروع به وسیله پنهان نمودن افراد در یک مکان است.
عناصر آدم ربایی:
عناصر ادم ربایی به دسته معنوی-مادی-قانونی تقسیم میشود
عنصر قانونی جرم آدم ربایی :
در مواد 621 و ۶۳۱ قانون مجازات اسلامی عنصر قانونی جرم آدم ربایی تشریح شده است. بر اساس این مواد هر فردی که با هدف دریافت مبلغی یا با قصد انتقام یا هر اراده دیگری، فرد دیگر را با تهدید و زور و یا فریب یا با هر هدف شکل شخصی یا به وسیله فرد دیگری برباید یا مخ
فی کند، مجرم شناخته میشود و برای ۵ تا ۱۵ سال به حبس محکوم خواهد شد.
مضاف بر آن اگر فردی طفل یا نوزادی را بدزدد یا مخفی کند یا به فرد دیگری غیر از مادر طفل بسپارد، به شش ماه تا سه سال حبس محکوم میشود.
عنصر مادی جرم آدم ربایی :
عموماً برای تحقق عنصر مادی جرم آدم ربایی لازم است که ربودن صورت گرفته و فرد از جایی به جای دیگر منتقل شود. بدون این که رضایت داشته باشد. عنصر مادی جرم مذکور عمل ربودن افراد به عنف یا تهدید یا مکروحیله می باشد. به بیان دیگر ربودن یعنی فردی فرد دیگر را به جایی بدون میل و رضایت ببرد و پنهان کند.
بر این اساس ربودن افراد و مخفی کردن و جابجایی اطفال عنصر مادی جرم آدم ربایی می باشد. بنابراین در جرم آدم ربایی برعکس حبس غیر قانونی، بدون موافقت شخص، خواه به شکل مخفیانه خواه به شکل علنی او را از جایی به جای دیگر منتقل می کنند. از این حیث اقداماتی مثل بستن در اتاق به روی شخصی با توافق و رضایت او آدم ربایی نخواهد.
این نکته نیز قابل توجه است که اگر فردی هنگام سوار شدن در خودرویی، رضایت داشته باشد، دلیل بر عدم تحقق جرم آدم ربایی نیست. چون در مواردی گاهی فرد با رضایت خود، سوار خودرو می شود، اما راننده بر خلاف خواسته ی فرد مسیر را عوض می کند که در این حالت جرم آدم ربایی موضوع ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی محقق می شود. اگر شخصی با ارائه وعده و وعید، فرد دیگری را تشویق کند که با او همراه شود و پس از آن به وعده هایش عمل نکند، این جرم آدم ربایی نخواهد بود.
بر فرض مثال مردی به زنی وعده داده است که اگر با او از شهری به شهر دیگر نقل مکان کند، عقد نکاح را عملی خواهد نمود و بعد از نقل مکان به شهر دیگر وعده را عملی نکند و با زن ازدواج ننماید. در این جا نمی توان گفت که جرم آدم ربایی محقق شده است . موضوع رضایت در حقوق کیفری امری بسیار مهم است که پیشنهاد میکنیم در این زمینه مطالعات کافی را داشته باشید.
عنصر معنوی جرم آدم ربایی :
این عنصر وقتی محقق می شود که مضاف بر عنصر مادی و قانونی، مجرم واجد سوء نیت و قصد مجرمانه باشد. به بیان دیگر فقط در حالتی جرم آدم ربایی محقق می شود که مرتکب قصد این اقدام را داشته باشد. عنوان نیت مجرمانه با عنوان انگیزه فرق می کند. به این معنا که تفاوتی در این نیست که انگیزه شخص آدم ربا از این اقدام چیست ؟ فقط کافیست قصد مجرمانه داشته باشد و تصمیم بر آدم ربایی اتخاذ نموده باشد. همین کفایت می‌کند.
مجازات جرم آدم ربایی :
بر اساس قانون مجازات اسلامی چنان چه آدم ربایی با زور و تهدید و به عنف انجام شود، مرتکب به حبس درجه ۴ و در غیر این صورت به ۷ درجه ۵ محکوم خواهد شد. نکته قابل توجه این است که افرادی که در ارتکاب جرم آدم ربایی همکاری می کنند هم مجازات می شوند.
اگر سن بزه‌دیده از ۱۵ سال کمتر باشد یا ربایش با خودرو یا موتورسیکلت صورت پذیرد و در شرایطی که به مجنی علیه آسیب وارد شود، مجازات تعیین شده در قانون مجازات اسلامی اشد مجازات خواهد بود. مضاف بر این اگر آدم ربا، طفل تازه متولد شده را برباید، از شش ماه تا سه سال حبس خواهد شد و اگر معلوم شود نوزاد ربوده شده مرده بوده است، به صد هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم میشود.
اگر شخصی را که ربوده است مفقود شود مرتکب باید دیه او را پرداخت کند. جز این که زنده بودن او به اثبات برسد یا معلوم شود که با علل قهری یا مرگ عادی فوت کرده است یا به وسیله فرد دیگری به قتل رسیده است. چنان چه مرتکب دیه را پرداخت کند اما معلوم شود که شخص ربوده شده زنده است یا فرد دیگری قاتل او بوده است دیه به آدم ربا مسترد میشود.همانگونه که مطالعه کردید در صورتی که شخص ربوده شده پیدا نشود یا به عبارتی مفقود گردد آدم ربا باید دیه شخص را پرداخت کند اما لازم به ذکر است که دیه مهلتی دارد و در قانون محازت اسلامی کشور ما مهلت پرداخت دیه حسب مورد بین یک تا سه سال است.
با توجه به این نکته که اگر اثبات شود که مرتکب عمداً شخصی را که ربوده به قتل رسانده، حکم قصاص خواهد بود. اما اصولاً چگونگی مجازات و میزان آن به عوامل مختلفی بستگی دارد. مثلا شرایط روحی و ذهنی مرتکب و نوع ارتکاب جرم و شرایط زندگی و وضعیت اجتماعی مرتکب از جمله مواردی است که موثر در مجازات می باشد.
مجازات شروع به آدم ربایی :
بر اساس ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی، چنان چه شخصی مرتکب شروع به جرم آدم ربایی شود، مجازات از سه تا پنج سال حبس خواهد بود. این وضعیت در حالتی اتفاق می‌افتد که آدم ربا قصد و اراده این عمل مجرمانه را داشته باشد و شروع به جرم کند. اما به سبب یک امر که خارج از اراده اوست از تکمیل آن باز بماند و به مقصد نرسد.
در ماده ۱۸ قانون مجازات اسلامی چنین تشریح شده است که با توجه به موضوعاتی مثل انگیزه ی مرتکب و شرایط روحی و روانی او در هنگام ارتکاب جرم و نحوه ارتکاب جرم و وسعت نقض وظیفه و نتایج پر ضرر آن، اعمال مرتکب بعد از ارتکاب جرم و پیشینه و شرایط خانوادگی و اجتماعی و فردی و اثر تعزیر بر فرد و شکل و میزان و کیفیت اجرای مقررات مربوط به تخفیف و تعلیق و ضایع شدن و بقیه احکام تعزیری مشخص می شود.
اما با توجه به ماده ۴۷ صدور حکم اجرای مجازات آدم ربایان در جرم آدم ربایی قابل به تاخیر انداختن و معلق نمودن نمی‌باشد.
مجازات شرکت در آدم ربایی
اگر شخصی با دانش و به شکل عمدی ابزار ارتکاب جرم آدم ربایی را فراهم کند یا اشخاص را به انجام این جرم تحریک و تشویق یا تهدید یا تطمیع نماید یا به هر شکل دیگری پیدایش جرم را آسان کند با توجه به ماده ی ۴۳ قانون مجازات اسلامی معاون در جرم محسوب شده و مجازات معاون جرم بر اساس ماده ی ۷۲۶ قانون مجازات اسلامی حداقل مجازات تعیین شده در قانون برای همان جرم در نظر گرفته شده است که راجع به جرم آدم ربایی پنج سال زندان و حبس پیش بینی شده است.
علل تشدید مجازات در آدم ربایی
بر اساس ماده ی ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی در شرایطی که سن شخص ربوده شده کمتر از ۱۵ سال باشد یا اگر ربودن انسان با وسیله ی نقلیه حتی غیر موتوری انجام گرفته باشد یا به شخص ربوده شده صدمات جسمی یا حیثیتی ایراد گردد، مرتکب به اشد مجازات تعیین شده یعنی ۱۵ سال زندان محکومیت می یابد. چنان چه به شخص قربانی جرم یعنی بزه دیده صدمات جسمی و آبرویی هم وارد شود مجازات تشدید خواهد شد. پس شرط جدید مجازات در این موضوع آن است که بین آسیب وارد شده و ارتکاب ربایش یک رابطه ی علیت برقرار باشد.
اما در مورد مباشرت رباینده شرطی در این خصوص قرار داده نشده است. به بیان دیگر چنان چه پس از عمل ربایش ، در هنگام انتقال و نگهداری به علتی غیر از ارتکاب جرم ربایش مثل تصادف و انفجار به شخص ربوده شده صدمه وارد شود باز هم شامل تشدید مجازات خواهد شد. مضاف بر این موضوع در شرایطی که آدم ربا مرتکب جرایم منافی عفت گردد به مجازات آن جرم نیز محکومیت می یابد.
خصوصیات جرم آدم ربایی:
آدم ربایی از دسته جرائم عمدی می باشد و وقتی ظاهر می شود که مرتکب با قصد و اراده فرد دیگری را که زنده می باشد، علیرغم میل و رضایت او برباید. پس اگر شخصی فردی دیگر را در صندوق یک خودرو قرار دهد و راننده نسبت به آن آگاه نباشد و حرکت کند یا انسان مرده ای را از جایی به جای دیگر نقل مکان دهد، آدم‌ربایی نخواهد بود.
آدم ربایی دو وجه ی عمومی و خصوصی دارد. به بیان دیگر چنان چه شاکی جرم آدم ربایی، از شکایت خود گذشت کند، به سبب جنبه عمومی جرم و اثر آن روی اجتماع، فقط قسمتی از مجازات مورد عفو قرار می گیرد و قسمت عمومی آن به قوت خود باقی است.البته که پیشنهاد ما به شما عزیزان این است که مقاله ایی تحت عنوان جهات تخفیف مجازات را در سایت خودتان یعنی دادیار مورد بررسی ومطالغه قرار دهید.
دفاع مشروع در مقابل آدم ربایی:
چنان چه فردی در برابر تجاوز یا خطر بسیار نزدیک به وقوع، از خودش دفاع کند، در شرایطی که مواردی که در ادامه بحث ذکر می شود ثابت شود، واجد دفاع مشروع خواهد بود و مجازات شامل او نمی شود. نکته قابل توجه این که در دفاع مشروع دیه زائل می شود. اما از طرفی هم اثبات دفاع مشروع بسیار پیچیده می باشد و در بعضی از شرایط اصلاً امکان اثبات آن وجود ندارد. اما به هر حال اگر شرایط زیر موجود شود، دفاع مشروع ثابت می شود:
1- در حالتی که دفاع بر اساس ترس عقلی و شواهد معقول باشد .
2- در حالتی که خطری که فرد با آن مواجه است به سبب اعمال آگاهانه یا تجاوز خود شخص و دفاع شخص مقابل نباشد.
3- در حالتی که تمسک به نیروی دولتی و استمداد و کمک قانونی به سبب زمان محدود، میسر نباشد یا دخالت آن ها بی اثر باشد.