وکیل اخاذی در شیراز

وب سایت حقوقی دادیار

وکیل در شیراز و مشاور حقوقی در شیراز

(0917-439-37-54)

مقدمه

ریشه اخاذی به معنای گرفتن و اخذ کردن می باشد. اما چون بر وزن  و صیغه ی مبالغه ی فعال است. بر کثرت تاکید دارد. بنابراین این کلمه به مفهوم دریافت زیاد می باشد. اما در زبان فارسی اخاذی به مفهوم زورگیری و باج گیری و دریافت مال به زور و تهدید از دیگری می باشد. کلمه ی اخاذی در قانون وجود ندارد. اما در مورد اثر ترس به دلیل تهدید و زور  و دریافت مال  می توان در مواد قانونی از جرم اخاذی یاد کرد.

جرم اخاذی تحت عناوینی مثل خفت گیری و زورگیری نیز مطرح است. در قوانین مجازات اسلامی جرم انگاری نشده ولی از نظر حقوقدانان جرمی است که  هم حق علیه اشخاص می باشد و نیز علیه اموال .  خفت گیری  و اخاذی را در قوانین مجازات اسلامی با توجه به این که عمل ارتکاب یافته و عناصر تشکیل دهنده ی آن، کدام مواد قانونی را دارا هستند قابلیت مجازات خواهد داشت.

دلیلی که می‌توان برای ارتکاب این جرم بر شمرد از جمله فقر و دلایلی می باشد که از بی فرهنگی و بی سوادی ناشی می شود. با همه ی این تفاسیر در جامعه ما این جرم همچنان امروزه ارتکاب می یابد.  عنصر قانونی که برای این جرم می توان در نظر گرفت  در مواد ۶۶۹ و ۶۵۲ و ۶۱۷ قانون شده است. اما چنان چه ارتکاب جرم اخاذی توام با عنصر های مادی و معنوی باشد جرم محاربه خواهد بود و در ماده ۲۷۹ قانون مجازات اسلامی با توجه به این که باعث قتل شود تحت عنوان قتل عمد مطرح خواهد بود.

 عنصر مادی جرم اخاذی:

مقصود از عنصر مادی جرم در واقع آن است که مجرم قصد و نیت مجرمانه اش را به مرحله ی واقعیت برساند. عنصر مادی جرم اخاذی دو‌ قسمت است: یکی تهدید. یکی تقاضای مال یا وجه یا انجام کار یا عدم انجام آن جمع این دو باهم جرم را تشکیل می دهد.

 تهدید:

تهدید به معنای آن است که فردی شخص دیگر را از انجام یک کار نامشروع و غیرقانونی بترساند و فرقی نمی کند، در برابر این ترس مالی را از او طلب کند یا این که بخواهد کاری را برای او انجام دهد یا از انجام کاری سربازند. تهدید به منظور اخاذی به چند روش انجام می‌شود: یا تهدید به قتل یا تهدید به آسیب حیثیتی یا تهدید به آسیب جسمی یا تهدید به ضرر مالی یا تهدید به فاش نمودن اسرار.

قسمت دوم عنصر مادی جرم اخاذی درخواست مال می باشد یا انجام کاری یا عدم انجام آن در جرم اخاذی باید امری که برای تحقق جرم اخاذی ضروری است انجام شود. یعنی شخص توأم با تهدید از فردی که مورد تهدید قرار گرفته است، تقاضای مال یا وجه یا انجام کار یا عدم انجام آن را درخواست نماید.

 عنصر روانی جرم اخاذی:

مقصود از عنصر روانی در جرم اخاذی آن است که شخصی که تهدید می کند، هدف و نیتش ایجاد ترس و دلهره در شخصیت تهدید شونده باشد. تهدید کننده قصد دارد که ترس و دلهره ایجاد کند تا به این طریق از تهدید شونده مالی را درخواست نماید یا او را مجبور کند کار را انجام دهد یا مجبور کند از انجام کار خودداری کند. بنابر این انگیزه مجرم بازی نیست.

بلکه واقعاً قصد تهدید و دریافت مال یا انجام کار یا عدم انجام کار را داشته است. بنابراین در عنصر معنوی جرم اخاذی همین بس که شخصی که دیگری را تهدید می کند، هدف و نیت او اخاذی باشد تا جرم واقع شود و این که انگیزه فرد چیز دیگری بوده است، باعث نمی شود جرم انجام نگیرد. تنها انگیزه ی فرد این امکان را به وجود می‌آورد که مجازات جرم کاهش یابد.

جرم اخاذی و ارکان آن:

عناصر قانونی جرم زورگیری و اخاذی شفاف و مشخص نمی‌باشد.  اما باید تحت عنوان یک ماده قابل مجازات باشد. با توجه به ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی چنان چه فردی شخص دیگر را به هر شکل تهدید به قتل یا آسیب های جسمی و حیثیتی مالی و یا به افشای اسراری در مورد خود یا خانواده اش کند و فرقی ندارد که با تقاضای وجه یا مال یا تقاضای کاری یا عدم انجام کاری توام باشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه و حبس از دو ماه تا ۲ سال محکوم می‌شود.

بر اساس این ماده چنان چه شخصی دیگری را تهدید به قتل کند یا تهدید نماید که شرف و ابرویش را ازبین می برد یا این که مثلاً تهدید کند که خانه او را از بین خواهد برد و باغ او را آتش می زند یا افشای اسرار می کند، بی آن که تهدیدها را به مرحله عملی رساند و  خواه این که در مقابل آن مال یا انجام یا عدم ارتکاب کاری را درخواست کند یا نکند، مرتکب جرم شده است.

پس بر اساس این ماده هر نوع تهدید به قتل، افشای راز، تهدید به وارد آوردن ضرر و آبرو یا مالی، جرم می باشد. بی آن که در این دسته از تهدیدات سلاح گرم یا سردی به کار برده شود و تفاوتی ندارد که تهدید نسبت به شخص مقابل باشد یا خانواده او. چنان چه تهدید  به وسیله دریافت مال یا انجام کاری محقق شود، عنوان مجرمانه ای که به آن تعلق می گیرد اخاذی خواهد بود و مجازات اخاذی حبس و شلاق می باشد.

تهدید

تهدید به مفهوم ترساندن فردی از طریق هر آن چه که سبب آسیب و زیان و خسارت برای او شود می باشد. یعنی شخص در برابر ترس در حالت اجبار واقع شود. در اخاذی امکان دارد تهدید به اشکال مختلف انجام شود. مثل تهدید به قتل که در این خصوص شخصی که اخاذی می کند امکان دارد به طرف مقابل بگوید اگر پول را آماده نکنی خودت و خانواده ات را به قتل می رسانم یا ممکن است تهدید به صورت نقصی باشد. مقصود از تهدید نقصی، آسیب وارد کردن به اعضای بدن است. یعنی هر زیانی که به بدن فرد مقابل وارد شود اما باعث قتل او نگردد. مثل بریدن اعضای بدن.

تهدید به افشای کردن اصرار نیز شکل دیگر تهدید برای اخاذی می باشد. وقتی شخصی اسراری دارد که مایل نیست که آن ها آشکار شوند و فرد با اخاذی و تهدید به فاش کردن این اسرار، او را مورد اخاذی قرار می دهد. اصولاً این روش در محیط مجازی رایج است . مثلا صفحه ی دروغی که در قالب لاغری از اشخاص عکس گرفته و بعد آن ها را تهدید می نماید که اگر پول را پرداخت نکنند عکس آن ها را به اشتراک خواهدگذاشت. دیگر نوع تهدید، تهدید مالی در اخاذی می باشد. در این خصوص رفتار اخاذی کننده امکان دارد طرف مقابل را به گونه‌ای تهدید کند که اموالش را از بین ببرد. مثل آتش کشیدن خانه و انبار او.

از دیگر موارد تهدید در اخاذی تهدید آبرو و حیثیت و شرف می باشد. یعنی سبب ریخته شدن آبروی طرف مقابل می‌گردد. مثل تهدید به انتشار شایعات نسبت به او.

مقایسه جرم سرقت و اخاذی:

چنان چه سرقت با آزار همراه باشد یا سارق سلاح داشته باشد به حبس از سه ماه تا ۱۰ سال و شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم خواهد شد و اگر آسیبی به شخصی که از او سرقت شده وارد کند، ضمن مجازات راجع به جرح به حداکثر مجازات ماده مذکور هم محکوم می‌شود که در ماده ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی به صراحت در این مورد صحبت شده است.

بنابراین با توجه به ماده ی مذکور چنان چه فردی از روش آزار و اذیت از فرد دیگر مالی را برباید و یا این که سارق دارای سلاح باشد، بر اساس ماده ی فوق مجازات می‌شود. فرد زمانی بر اساس این ماده تحت مجازات قرار می گیرد که عمل ربایش انجام شود.

این که در این ماده کلمه سلاح استفاده شده است سلاح می تواند شامل سلاح سرد مثل چاقو و قمه و یا سلاح گرم مثل نارنجک و تفنگ و نظیر آن ها باشد. که در واقع به این کار زورگیری گفته می شود. در ماده ی ۶۱۷ قانون مجازات اسلامی چنین می خوانیم که اگر کسی با استفاده از چاقو یا هر وسیله ی دیگری قدرت نمایی از خود بروز دهد یا آن را ابزاری برای مزاحمت نسبت به اشخاص یا اخاذی یا تهدید آن ها قرار دهد یا با کسی گلاویز گردد، در شرایطی که از مصادیق محاربه نباشد به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال و ۷۴ ضربه شلاق محکوم می شود.

دلایل اثبات جرم اخاذی :

شیوه ی شکایت از اخاذی به این صورت است که به منظور رسیدگی به این موضوع شاکی باید برای اثبات جرم اخاذی دلایل موجه قانونی در اختیار داشته باشد که از جمله این دلایل اقرار متهم و شهادت دو شاهد می باشد. البته این نکته را باید در نظر داشت که مثلاً فیلم دوربین مداربسته در جایی که اخاذی انجام شده است یا فیلم های ضبط شده ی بقیه افرادی که در صحنه حاضر بودند یا پیامک‌های ارسالی شخص متهم یا اظهارنظرهای مطلعین و گزارشات مامورین  و همه و همه قادر است به عنوان دلایل و شواهدی که سبب دانش قاضی شود، در اثبات این جرم موثر واقع گردد. 

مجازات جرم اخاذی :

قانونگذار در قانون مجازات اسلامی در قسمت تعزیرات در فصل ۲۲ قانون به جرم اخاذی با اصطلاح تهدید و اکراه در دو ماده ۶۶۸ و ۶۶۹ اشاره نموده است. در ماده ۶۶۸ چنین بیان شده است که چنان چه کسی با زور و قهر و اجبار و اکراه و تهدید شخص دیگر را اجبار به دادن نوشته ،سند، امضا یا   مهر کند و نوشته ای که به او تعلق دارد یا سپرده شده است را از او بگیرد و به حبس از سه ماه تا ۲ سال و ۷۴ ضربه شلاق محکوم می شود.

در ماده مذکور آن چه به عنوان شرط تحقق جرم اخاذی شناخته شده است، جبر و قهر و اجبار و اکراه و تهدید می باشد و نیز ضرورت دارد که فرد اخاذی کننده چیزی را از طریق اخاذی به دست آورده باشد. پس شرط احراز جرم اخاذی بر اساس این ماده احراز نتیجه که همان کسب پول و نوشته و سند و غیره می باشد، است.

با توجه به ماده ۶۶۹ که در این زمینه توضیح داده شده است، می‌خوانیم هر وقت شخصی، فرد دیگری را به هر شکلی به قتل یا آسیب‌های جسمی و حیثیتی یا مالی یا به برملا نمودن اسرار نسبت به خود شخص یا اقوام او تهدید کند فرقی ندارد که از طریق این تهدید درخواست مال یا وجه کرده باشد یا درخواست انجام یک کاری و خودداری از انجام آن کار نموده باشد. در هر دو حالت به مجازات شلاق و ۷۴ ضربه و زندان از دو ماه تا دو سال مجازات می‌شود.

نحوه شکایت از اخاذی :

بسیاری از افراد در کوچه خیابان‌های خلوت دچار جرم اخاذی می شوند و عموما از نیروی بدنی ضعیفی برخوردارند که البته زنان و کودکان از این موضوع بیشتر آسیب می بینند. بنابراین افرادی که مورد اخاذی واقع می شوند در بسیاری از مواقع از ترس تهدیدات و صدمات بیشتر از شکایت خودداری می‌کنند و برخی اوقات از ترس بر ملا شدن اسرار خصوصی خود  از شکایت نسبت به جرم اخاذی صرف نظر می نمایند.

اما باید توجه داشت که با طرح شکایت و محکوم کردن شخص جرم می‌توان همه این ترس و دلهره را از بین برد. عموماً برای تنظیم شکواییه علیه افراد اخاذی گیر باید از وکیل کیفری و مشاوره حقوقی معتبر در این زمینه بهره گرفت. چون این اشخاص با شیوه طرح دعوا آشنا بوده و تسلط و اشراف کامل بر مباحث مربوط به کلاهبرداری و سرقت و اخاذی و تشخیص این سه  جرم از هم دارند.

دادگاه صالح رسیدگی کننده به جرم اخاذی:

بر اساس نظر وکیل در شیراز جرم اخاذی از دسته جرایمی است که در صلاحیت دادگاه عمومی می باشد. اما چنان چه اخاذی همراه با تهدید به انتشار فیلم های غیر اخلاقی باشد، رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه انقلاب خواهد بود.