ازدواج دائم و ازدواج موقت

وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی ازدواج دائم و ازدواج موقت پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

در حوزه حقوقی ازدواج بر دو قسم می باشد. نکاح دائم و موقت. درست است که معمول بودن نکاح موقت در ایران به اندازه نکاح دائم نیست و مردم آن را موضوعی مذموم می‌شمارند اما ازدواج دائم در کشورهای غربی و حتی برخی از کشورهایی مثل تونس و عراق و مراکش و سوریه و مصر اسلامی هستند جاری نیست و مورد پذیرش قرار نگرفته است.

شباهت ازدواج دائم و موقت

نکاح دائم و موقت در بسیاری از موارد مشابه می باشند. مثلاً آثار نکاح موقت به جز در فسخ و ارث مثل ازدواج دائمی می باشد یا مقررات راجع به فرزندان در دو نکاح یکسان است. آثار مشابه  هم دارد. فرزند حاصل از نکاح موقت از همه حقوقی که فرزند حاصل از ازدواج دائم بهره‌مند می‌شود، برخوردار است.

به شکل کلی باید گفت در قانون مدنی قوانین ویژه ازدواج مقرر شده است و به شکل استثنا در مورد نکاح موقت هم موادی مورد توجه قرار گرفته است. در واقع قانون گذار در قانون مدنی راجع به نکاح موقت به وضع مقرراتی که در ازدواج دائم معین نموده است. مبادرت نورزیده و فقط موارد اختلاف این دو ازدواج را مطرح کرده است و به بیان همین این چند مورد اکتفا نموده است.

تفاوت ازدواج دائم و ازدواج موقت

تفاوت در قید شرط مدت

یکی از شروط اساسی در نکاح موقت مشخص نمودن مدت است. یعنی دو طرف وقتی قصد نکاح موقتی را دارند حتماً باید در این شکل از نکاح مدت مشخص کنند. این در صورتی است که به منظور عقد نکاح دائم الزامی به مشخص نمودن مدت  به وسیله دو طرف وجود ندارد. اندازه مدتی که دو طرف مشخص می کنند محدودیت ندارد و آن ها قادرند برای یک ساعت یا ۹۹ سال یا بیشتر مدت مشخص کنند.

ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی مقرر نموده است که وقتی نکاحی موقت خواهد بود که برای آن مدت مشخصی تعیین شده باشد. بنابراین با توجه به این ماده برای این که یک نکاح به شکل موقت جاری شود و ضرورتا باید تعیین مدت شود و در شرایطی که مدت برای آن تعیین نشود اصل بر آن است که ازدواج موقت نیست. سوال این جاست که آیا اگر مدتی در ازدواج موقت مشخص نشود ازدواج باطل است یا خیر؟

نظرات حقوقدانان متفاوت و دارای اختلاف نظر می باشند. از منظر عده‌ای از حقوقدانان شرط اصلی ازدواج موقت تعیین مدت می باشد و اگر این شرط مورد رعایت قرار نگیرد، باید ازدواج موقت را باطل کند.

اشخاصی که  به این معتقدند برای ثبوت نظر خود علت هایی را بیان می کنند. اما به هر حال با توجه به ماده ۱۹۰ قانون مدنی که صراحتاً راجع به قصد و رضای دوطرف به عنوان شرط اصلی درستی معامله یاد می‌کند و  برای نداشتن قصد، ضمانت اجرای بطلان را تعیین می کند، باید قبول نمود در شرایطی که دو طرف، مدت در عقد ازدواج تعیین نمی کنند قصد آن ها ازدواج دائمی می باشد و باید آن نکاح را دائمی دانست و در صورتی که معلوم شود قصد آن ها انعقاد ازدواج موقت بوده اما در آن مدت تعیین نکردند این عقد باطل است  و نمی‌توان با احراز به این قتل ازدواج را دائمی دانست.

تفاوت در مهریه

به نقل از وکیل مهریه در شیراز:از جمله اختلافات نکاح دائم و موقت مهریه زن می باشد. مهریه از شروط اساسی ازدواج موقت است و اگر زن و شوهر در نکاح موقت مهریه تعیین نکنند، عقد موقت باطل است. در حالتی که در عقد دائم شرط صحت ازدواج دائم تعیین مهریه نمی باشد و اگر زن با همسرش رابطه زناشویی برقرار کند و در این عقد مهریه تعیین نکند حق دریافت مهرالمثل را خواهد داشت.

مهرالمثل هم مهریه ای است که با توجه به شان و منزلت زن تعیین می شود. اما اگر مهریه در ازدواج دائم تعیین نشود و بر مبنای این شرط نکاح دائم منعقد شود، در این صورت عقد باطل است. چون این شهر مخالف با قواعده امری استحقاق مهریه به زن  می باشد.

تفاوت در نفقه

با توجه به ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی در ازدواج دائم  مرد مکلف است نفقه زن را پرداخت کند و این از دسته قواعد آمره می باشد. یعنی دو طرف قادر نیستند بر خلاف آن شرط کند که بر اساس آن زن حق برخورداری از نفقه را نداشته باشد.

در حالتی که در ازدواج دائم  مرد به این تکلیف خود عمل نکند زن قادر است از او به دادگاه شکایت برد تا دادگاه او را الزام به پرداخت نفقه نماید و حتی دادگاه این امکان را دارد که با درخواست مذکور زن را مطلقه کند. اما در ازدواج موقت مرد تکلیفی به پرداخت نفقه ندارد و حتی می توان در ضمن عقد نکاح موقت شرطی بر مبنای عدم پرداخت نفقه از طرف مرد به زن وضع نمود.

تفاوت در انحلال نکاح

با توجه به قانون مدنی از دلایل منحل شدن نکاح، فسخ و طلاق و بذل مدت است. در هر دو نکاح دائم و موقت اگر خیار عیب و تدلیس و تخلف از شرط صفت، وجود داشته باشد، می توان عقد نکاح را فسخ کرد. اما در میان موارد انحلال نکاح باید این نکته را یادآور شد که طلاق مخصوص نکاح دائم و بذل مدت ویژه عقد موقت است و با توجه به ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی مقرر داشته است که قوانین راجع به طلاق در مورد نکاح موقت وضع می شود و اگر زن و شوهر قصد داشته باشند به عقد موقت خاتمه بخشند می توانند از دو طریق فسخ و بذل مدت عمل نمایند. البته باید در نظر داشت که عقد موقت با اتمام مدت مشخص شده به وسیله دو طرف خود به خود خاتمه پیدا می کند.پیشنهاد میشود برای کسب اطلاعات بیشتر وارد سایت دادیار شوید و با وکیل طلاق در بندر عباس یا وکیل طلاق در اصفهان مشورت نمایید و مشکلات خود را سریعا حل کنید.

تفاوت در عده

بر اساس ماده ۱۱۵۰ قانون معدنی مقصود از عده مدتی می باشد که تا پایان آن زنی که عقد ازدواج و انحلال یافته است امکان ندارد بتواند شوهر دیگری برای خود انتخاب کند. این مدت نگه داشتن زمان برای ازدواج مجدد زنی که از یک ازدواج بیرون آمده است در عقد دائم و موقت متفاوت است.

به گفته وکیل طلاق در شیراز:مدت عده ای که در ازدواج دائم چه در طلاق و چه فسخ باید نگه داشت ۳ ظهر بعد از عادت ماهانه می باشد. جز در موردی که زن به تناسب سن دیگر عادت زنانه نشود که در این حالت مدت عده او سه ماه خواهد بود. اما در عقد نکاح موقت اگر فسخ یا بذل مدت در این عقد جاری شود، زن باید به اندازه دو تا سه طهر بعد از عادت ماهانه نگه دارد تا عده تلقی شود. جز این که زن به خاطر سن دچار عادت زنانه نشود که در این حالت باید ۴۵ روز نگه دارد.

تفاوت در ارث

با توجه به ماده ۹۴۶ و ۱۰۷۷ قانون مدنی در نکاح موقت زن و شوهر از هم ارث نخواهند برد و این از دسته مواردی می باشد که با نظم عمومی مخالف است و توافق بر خلاف آن میسر نیست. بنابراین دو ماده فوق از قوانین آمره تلقی می شود. اما برعکس ازدواج موقتی، در نکاح دائم، زن و شوهر از هم ارث می برند و نوع ارث بری آن ها به این صورت است که در جوار بقیه طبقات ارث خواهند برد و وجود ورثه مانع ارث بری آن ها نخواهد شد. اگر آن ها فرزند داشته باشد ، در این حالت باعث می‌شود که ارث کمتری ببرد.در این باره میتوانید با وکیل ارث در شیراز نیز مشورت کنید یا به سایت دادیار مراجعه نمایید.

یعنی سهم ارث شوهر در شرایطی که بدون فرزند باشد یک دوم از اموال زن خواهد بود و اگر آن ها فرزند داشته باشند این سهم به یک چهارم کاهش می یابد. اگر زن فرزندی نداشته باشد ارث او یک چهارم است و اگر فرزند داشته باشد یک هشتم کاهش خواهد یافت.

تفاوت در ثبت ازدواج

بعد  از آن که عقد ازدواج و نکاح منعقد می‌شود، مرد این تکلیف را برعهده دارد که نکاح را به ثبت برساند و چنان چه از این موضوع جلوگیری کند، ضمانت اجرا برای او در قانون تعیین شده است. در مواردی مثل ازدواج دائم و طلاق و فسخ نکاح و رجوع و  انفساخ و بطلان نکاح و بطلان طلاق مرد ملزم به ثبت این موارد می باشد. اما اگر نکاح موقت ثبت نشود و نیز عدم ثبت بذل مدت، جرم انگاری نشده است. جز در شرایطی که ماده ۲۱ قانون حمایت خانواده  ضع نموده است که در این شرایط مرد مکلف به ثبت واقعه می‌باشد. بر طبق این ماده در شرایطی مرد موظف است که عقد نکاح موقت را ثبت کند که ثبت به شکل شرط ضمن عقد درج شده باشد و در حالتی که دو طرف تراضی به ثبت نموده باشند این موضوع نیز در حکم شرط ضمن عقد خواهد بود که صریحاً در عقد نیامده اما دو طرف بنا را بر آن گذاشته اند و نیز در موردی که زن باردار باشد. پس با توجه به آن چه که اشاره شد ثبت نکاح دائم همیشه جزو وظایف مرد می باشد.

اما ازدواج موقت نیازی به ثبت ندارد. مگر در این سه مورد یعنی اگر ثبت ازدواج موقت به شکل شرط ضمن عقد آمده باشد یا زن باردار باشد یا دو طرف با توافق هم به ثبت ازدواج موقت ترازی کرده باشد.

تفاوت در شیوه مطالبه مهریه

در ازدواج دائم زن قادر است مهریه خود را هم از دادگاه هم از دایره اجرای ثبت تقاضا کند. چون سند ازدواج دائم یک سند رسمی و معتبر تلقی می شود. اما زن در نکاح موقت اجازه در خواست مهریه را از دایره اجرای ثبت ندارد. جز این که ازدواج به ثبت رسیده باشد و سند رسمی در اختیار داشته باشد.