حضانت فرزند چیست

وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی حضانت فرزند چیست؟ و شرایط حضانت فرزند پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مقدمه

وکیل حضانت میگوید:یکی از مسائل مهم در مورد تربیت  فرزند نگهداری و حضانت  او می باشد. این موضوع به ویژه در جایی که پدر و مادر هردو  با هم فوت کنند و یا از هم طلاق گرفته باشند بسیار مهم است  به همین خاطر است که در قوانین به موضوع حضانت فرزندان پس از جدایی و بعد از فوت پدر و مادر بسیار توجه شده است.

عده‌ای از فقها در ارتباط با حضانت چنین نظر دادند که حضانت به مفهوم ولایت و نگهداری فرزند و قرار دادن او در بستر و پاکیزه کردن و شستن لباس های کودک است.

اگر نگاهی به این تعریف فقها بیاندازیم متوجه می‌شویم که مفهوم حضانت بیش از محدوده ی تعریف نگهداری جسمی فرزند می باشد و تفاوتش با قیمومت هم در همین مسئله است. با همه این موضوعاتی که اشاره شد نگهداری و حمایت از اخلاق و روحیه فرزند هم از موارد بسیار حائز اهمیت است. به همین جهت فردی که حضانت یک کودک را در دست می‌گیرد باید دارای صلاحیت باشد و چنان چه صلاحیت ضروری را نداشته باشد قانونگذار این اختیار را دارد که از او سلب حضانت نماید.

باید این نکته را هم در نظر داشت که در مرحله ی ابتدایی حضانت از آن پدر و مادر کودک می باشد. حال چنان چه یکی یا هر دوی آن ها از دنیا بروند یا از هم طلاق بگیرند، مسئله ی به عهده گرفتن حضانت قابل طرح است که باید یک تصمیم در مورد این موضوع در قانون اتخاذ شود.

با عنایت به مقررات قانون مدنی و حمایت از خانواده باید اشاره داشت که هنگامی که یکی از پدر و مادر فوت کرده باید دیگری عهده دار حضانت فرزند شود و بعد از آن جد پدری و وصی از طرف آن ها برای این مقام قرار گرفته است و صلاحیت بر عهده گرفتن حضانت فرزند را خواهد داشت.

مفهوم حضانت

حضانت طفل به معنای نگهداری کردن و تربیت کردن فرزند است که توسط کسی است که قانون معرفی کرده است. همان طور که همه می دانیم پدر و مادر وظیفه دارند در حد توانایی خودشان فرزندشان را بزرگ کنند و تربیت نمایند. حال اگر پدر و مادری در تربیت فرزندشان مقاوت نمایند یا پشت گوش اندارند ممکن است حق نگهداری فرزندشان از آنان توسط قانون سلب گردد و گرفته شود.

حضانت فرزند بعد از فوت پدر

مطابق ماده 1171 قانون مدنی در جایی که یکی از پدر و مادرفوت کنند حضانت فرزند با کسی است که زنده می باشد هرچند که کسی که فوت کرده پدر باشد و برای طفل قیم مشخص شده باشد.

مطابق ماده مذکور  در جایی که حضانت کودک با پدرش باشد و پدر بمیرد  وقتی مادر فرزند در قید حیات باشد حضانت فرزند به عهده او می باشد و کس دیگری این حق را ندارد. حتی در شرایطی که پدر قبل از فوت خود برای فرزند قیم مشخص کرده باشد او نمی تواند حضانت فرزند را بگیرد و فقط این حضانت در اختیار و مال مادر طفل است.

عدم صلاحیت مادر در حضانت

مادر در جایی که دارای صلاحیت اخلاقی نباشد نمی تواند عهده دار حضانت فرزند شود و در این حالت با تقاضای اقربای طفل یا قیم یا رئیس حوزه قضایی  دادگاه  باید راجع به حضانت فرزند تصمیم گیری نهایی کند  و حضانت از مادر بدین شکل سلب می شود. موضوع دیگری که در این جا باید مورد بحث قرار گیرد حضانت فرزند پس از فوت والدین است وقتی پدر می میرد حضانت فرزند به عهده مادر است حال اگر مادر هم فوت کند حضانت با چه کسی می باشد؟

حضانت بعد از فوت پدر و مادر

وکیل طلاق در شیراز به سخنان وکیل حضانت این چنین افزود:بر طبق مقررات قانونی اگر پدر  و مادر فوت کند در مرتبه اول  با جد پدری می باشد و او در مقابل سایر افراد صلاحیتش بیش تر می باشد  حال اگر جد پدری هم فوت کرده باشد این مقام را وصی دارد. ضمن آن که پدر و جد پدری هر کدام این اختیار را دارند که برای بعد از فوت خودوصی تعیین کنند  تا اموال فرزند را اداره و از او نگهداری کند. اگر وصی هم مشخص نشده باشد حضانت به عهده یک قیم است که از سوی دادگاه به این مقام منصوب می شود  که در این مسیر خویشاوندان فرزند بر سایر افراد اولویت دارند.

حضانت بلا عزل فرزند

یکی از مواردی که خیلی بین زوجین برقرار میشود وکالت بلاعزل در حضانت فرزند میباشد این جمله به چه معنی است؟ یعنی یکی از والدین چه پدر یا مادر به دیگری وکالت می دهد تا زمانی که بر اساس قانون حضانت بر عهده او است آن حضانت را به دیگری انتقال دهد. به طور مثال حضانت فرزند تا سن هفت سالگی با مادر است. مادر در این زمان حضانت را به پدر منتقل کند. یعنی به نوعی به پدر فرزند وکالت بلاعزل برای حضانت دهد یا مثلا حضانت دختر با پدر بوده و پدر این حضانت را به مادر واگذار کند.

زوجین برای واگذار کردن وکالت بلا عزل برای حضانت باید به دفتر خانه های اسناد رسمی رجوع کنند. به این خاطر که وکالت بلا عزل نوعی سند است که در دفتر خانه های اسناد رسمی اجرا می گردد. شایان ذکر است وکالت بلا عزل در خصوص حضانت فرزند پس از تمام شدن سن حضانت دیگر قابلیت اجرا شدن ندارند و فرزند مختار است که خودش انتخاب کند با کدام یک ، زندگی را سپری کند.

حضانت فرزند پسر

حضانت فرزند پسر مثل فرزند دختر تا سن هفت سالگی با مادرش است و پس از آن تا سن پانزده سالگی که سن بلوغ او است با پدرش می باشد. ابتدا در قوانین قبل فرزند پسر تا سن دو سالگی با مادر بود و بعد با پدر بود. اما قوانین اصلاح شده و به خاطر نیازهایی که فرزند با مادر داشت، این سن همانند فرزندان دختر تا هفت سالگی با مادر قرار گرفت.

بعد از اتمام هفت سالگی پسر نزد پدر رفته و تا پانزده سالگی با پدر زندگی می کند. اما همین جا باید گفته شود این به آن معنی نیست که دیگر مادر نقشی ندارد. خیر مادر هم می تواند او را ملاقات کند و کسی قادر نیست مانع این ملاقات شود. هنگامی که پسر با مادر زندگی می کند یعنی زیر هفت سال  تمام مخارج او با توسط پدر تامین می شود. بعد از اتمام سن  پانزده سالگی هم پسر خودش مختار است که پیش مادر بماند یا پدر.

حضانت پسر پانزده ساله

فرزند پسر بعد از اتمام سن هفت سالگی و در کنار مادر ماندن  پیش پدر می رود و تا پانزده سالگی نزد پدر زندگی می کند. البته لازم به ذکر است تمام مدتی که نزد مادر است تمام هزینه هایش توسط پدر تامین واهد شد. بعد از پایان پانزده سالگی، فرزند پسر خودش انتخاب می کند که نزد مادرش بقیه زندگی را بگذراند یا نزد پدرش ادامه دهد.

حضانت پسر بعد از طلاق

موضوع حضانت نزد قانون و قانون گذاران ما همیشه موضوع مهمی بوده است.

پدر و مادری که به خاطر اختلاف شدید با وجود یک فرزند پسر دو ساله، تصمیم به جدایی می گیرند. دادگاه و قاضی محترم، حضانت فرزند پسر را هفت سالگی با مادرش م دهد و بعد از تمام شدن هفت سالگی تا سن بلوغ به پدر واگذار می نماید. بعد از اتمام سن بلوغ هم پسر خودش تشخیص می دهد کدام یک را انتخاب کند.

حضانت تا هفت سالگی

ارتیاط مادر و فرزندی از زیباترین  اتفاقات طبیعت است که بین مادر و فرزند تشکیل می شود.

طبق قوانین ما اگر زوجین دارای فرزند باشند و این فرزند زیر هفت سال داشته باشد، چنان چه زوجین اقدام به جدایی نمایند، به خاطر نیاز بچه به مادر برای گذران زندگی فرزند باید تا هفت سالگی نزد مادرش باشد. اما تمام هزینه های او باید از سوی  پدر پرداخت شود

 سن حضانت فرزند پسر

فرزند پسر همانند دختر تا هفت سالگی با مادرش زندگی می کند. یعنی حضانت پسر تا هفت سالگی شبیه دختر با مادر است. بعد از اتمام هفت سالگی تا سن بلوغ این حضانت بر عهده پدر است. بعد از تمام شدن پانزده سالگی پسر خود انتخاب می کند نزد کدام یک از والدینش بماند.

حضانت بعد ازدواج مادر

در قانون مدنی این اذن به مادر داده شده  است که در صورت ازدواج مجدد بعد از طلاق به حضانت فرزندش بپردازد اما با در نظرگرفتن شرایطی قانونی که در ان صورت عرفا باید شوهر زن در اداره حضانت حضور یافته و به طور کتبی اعلام رضایت نماید .

نکته قابل توجه این که عمو و عمه در حضانت فرزند نقش ندارند اما اگر مادر صلاحیت نگه داری فرزند را نداشته باشد دادگاه این حق را از او سلب می نماید.

مثلا زنی که شهرت به بدی دارد  و جد پدری این موضوع را به دادگاه اطلاع دهد و از دادگاه بخواهد حق حضانت مادر را سلب کند دادگاه در این جا وارد عمل می شود و به محل زندگی مادر و فرزند مددکار یا نیرو انتظامی  فرستاده و تحقیقاتش را انجام می دهد اگر آن چه که جد پدری به دادگاه اطلاع داده درست باشد و حضانت فرزند دست مادر در خطر باشد این حضانت را از وی گرفته حضانت را به خود جد پدری می سپارد و الا که باید آن را به یکی از خویشان  که صلاحیت نگه داری از فرزند دارند بدهد .

حضانت فرزند و سلب آن

وقتی سلامت جسمی یا اموزش اخلاقی فرزند در خطر واقع شود که این بر اثر مواظبت نکردن یا رفتارهای بد والدین باشد، دادگاه این امکان را دارد که با درخواست اقربای کودک یا به درخواست قیم وی یا اصلا به درخواست رئیس حوزه قضایی هر تصمیمی که مناسب بداند را بگیرد.

نمونه دادخواست سلب حضانت از پدر:

ریاست محترم دادگاه

با سلام

احتراما به استحضار می رسانم که اینجانب شیوا حق نگه دار  فرزند صمد به شماره شناسنامه 404 در تاریخ ششم فروردین ماه سال یک هزار و سیصد و هشتاد و هشت در دفتر رسمی ازدواج و طلاق به شماره ثبت سیصد و چنجاه و هشت با آقای سهراب دبیر فرزند طالب عقد نکاح دائمی منعقد کرده ایم که نتیجه ی عقد نکاح دائم و زندگی مشترک ما فرزند دختری به نام رها دبیر بود.

با عنایت به این که بعد از صدور رای طلاق حضانت فرزند مشترک ما با آقای سهراب دبیر تعیین شده است مشارالیه با توجه به  سو استفاده  از فرزند برای خرید و فروش مواد مخدر،  صلاحیت  نگه داری از فرزند را ندارد.

با توجه به این ادله از دادگاه محترم خواستارم، با توجه به موارد ذکر شده که ادله ی اثبات آن پیوست دادخواست می باشد، مراحل قانونی را به جهت صادر شدن حکم مبنی بر سلب حضانت فرزند از آقای سهراب دبیر و صادر شدن حکم حضانت به نام شیوا حق نگه دار نسبت به فرزندم به نام رها دبیر را لحاظ نمایید.