تصرف عدوانی چیست؟

  وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی تصرف عدوانی چیست؟ و شرایط تصرف عدوانی پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مفهوم تصرف عدوانی

فرض کنید مال غیر منقولی مثل زمین یا خانه داشته باشید و شما مالک این ملک باشید یا مستاجر خانه باشید. اما بعد از یک مدت فرد دیگری این ملک را از تصرف شما درآورد. در این صورت تصرف عدوانی اتفاق افتاده است. در محضر دادگاه تفاوتی ندارد که شخص مالک باشد یا مستاجر، صرفا دادگاه تصرف قبلی را مد نظر قرار می‌دهد. نکته قابل توجه این که تصرف عدوانی تنها در مورد اموال غیرمنقول جاری می شود.جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه تصرف عدوانی سایت دادیار پیشنهاد میدهد علاوه بر مشاوره با وکیل تصرف عدوانی با وکیل طلاق در شیراز و وکیل طلاق در بندر عباس و یا وکیل طلاق در اصفهان هم مشورت نمایید زیرا که کمک شایانی به شما عزیزان در حل مشکلاتتان مینماید.

تصرف عدوانی ادعایی از سوی متصرف سابق می باشد. مبنی بر این که شخص دیگری بدون توافق او مال غیرمنقول اش را از تصرف خود در آورده و در تصرف خود گرفته است و خواستار بازگشت تصرف خود نسبت به آن مال می باشد. در دعوای تصرف عدوانی، مدعی باید ادعای سبق تصرف خود را در محضر دادگاه اثبات نماید و این موضوع ارتباطی با حق مالکیت او نسبت به ملک که خواه داشته باشد یا خیر، ارتباطی نمی یابد.

دعوای تصرف عدوانی حقوقی

در این شکل از دعوا، نخست شخص مدعی باید اظهارنامه‌ای به شخص مقابل بفرستد و در متن آن درخواست رفع تصرف عدوانی را از او داشته باشد. چنان چه شخص مقابل اقدام لازم در این مورد را به عمل نیاورد، شاکی می‌تواند دادخواستی به دادگاهی که ملک در آن محل واقع شده است، تسلیم نماید.

از این طریق الزام طرف مقابل را به موضوعی که در اظهارنامه از خواسته بود، یعنی رفع تصرف عدوانی درخواست نماید. دادگاه جلسه ای را تشکیل می‌دهد و از دو طرف تقاضا می کند جهت رسیدگی به موضوع حاضر شود. و چنان چه مشکل مطرح شده با توافق دو طرف و با دریافت استعلاماتی که از اداره ثبت صورت می گیرد رفع  نشود و  اگر مسائل حقوقی و قضایی مثل معارضات سند ملکی وجود نداشته باشد، دادگاه رای را به رفع تصرف عدوانی و بازگشت به حالت سابق صادر می نماید. حکم دادگاه بدوی قابلیت تجدید نظر خواهی در دادگاه استان را دارد و بعد از قطعیت آن توسط اجرای احکام دادگاه صادرکننده حکم، اجرا می شود.(برای اطلاعات بیشتر با وکیل ملکی در شیراز مشورت نمایید.)

دعوای تصرف عدوانی کیفری

رسیدگی به دعوای تصرف عدوانی کیفری طی مراحلی صورت می گیرد که بر اساس آن شاکی ابتدا شکایت خود را به دادسرا مبنی بر رفع تصرف عدوانی می برد. دادسرا پرونده را به بازپرس و دادیار می سپارد تا موضوع را مورد بررسی و ملاحظه قرار دهند. بازپرس یا دادیار تقاضای احضار طرفین تصرف عدوانی را می نماید و چنان چه جرم مربوطه را محقق نمود، برای متصرف قرار کفالت یا وثیقه صادر می‌نماید. که این اقدام با در نظر گرفتن اهمیت موضوع انجام می شود.

پرونده با صدور کیفرخواست از طرف بازپرس یا دادیار به دادگاه کیفری منتقل می شود. دادگاه کیفری وقت رسیدگی تعیین و دو طرف را به جلسه دعوت می نماید. نماید چنان چه بین طرفین توافقی حاصل نشود و دعوا به صلح و سازش نیانجامد و مستندات پرونده کامل باشد، دادگاه کیفری، رای به حکم محکومیت علیه متصرف عدوانی صادر می کند. این رای قابل تجدید نظر خواهی در دادگاه استان می باشد و بعد از قطعی شدن ،حکمی را که دادگاه کیفری صادر کرده است، به وسیله اجرای احکام کیفری دادسرای مربوطه اجرا خواهد شد. 

مجازات تصرف عدوانی

بر اساس ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی و با توجه به حقوق کیفری هر شخصی که اقدام به هر شکل تصرف عدوانی کند یا باعث به وجود آوردن مزاحمت و ممانعت از حق شود، به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد و دادگاه مکلف است تصرف یا مزاحمت یا ممانعت از حق را رفع نماید. مضاف بر آن بر اساس ماده ۳۱۰ قانون مدنی در شرایطی که شخصی مالی را به عاریه یا ودیعه و مثل آن ها در دست داشته باشد و منکر آن شود از تاریخ این کار در حکم غاصب است.

 شرایط رسیدگی به دادخواست تصرف عدوانی حقوقی

خواهان، برای طرح دعوای تصرف عدوانی باید به دادگاه عمومی مراجعه کند  و الزامی به مالک بودن شخص نمی باشد که اجازه شکایت داشته باشد. بلکه ممکن است، مستاجر  مالک باشد و موجر یعنی صاحب خانه تصرف عدوانی کرده باشد.

رسیدگی به دعوای تصرف عدوانی کیفری

پرونده با صدور کیفرخواست از طرف بازپرس یا دادیار به دادگاه کیفری منتقل می شود. دادگاه کیفری وقت رسیدگی تعیین و دو طرف را به جلسه دعوت می نماید. چنان چه بین طرفین توافقی حاصل نشود و دعوا به صلح و سازش نیانجامد و مستندات پرونده کامل باشد، دادگاه کیفری، رای به حکم محکومیت علیه متصرف عدوانی صادر می کند. این رای قابل تجدید نظر خواهی در دادگاه استان می باشد و بعد از قطعی شدن ،حکمی را که دادگاه کیفری صادر کرده است، به وسیله اجرای احکام کیفری دادسرای مربوطه اجرا خواهد شد.

مفهوم خلع ید

وقتی مالک یک مال غیر منقول مثل خانه، مغازه، یا زمین نسبت به تصرف غیرقانونی مال خود طرح دعوا می کند ، به این دعوا، خلع ید می گویند. در این دعوا از دادگاه می خواهد که به تصرف غیرقانونی متصرف خاتمه دهد و ملک را از ید او خارج کند و به مالک بازگرداند. برای این که بتوان دعوای خلع ید را طرح نمود، مالک مال غیر منقول باید سند مالکیت خود را به دادگاهی که مال غیر منقول در آن واقع شده است، ارائه کند و دادخواستی تنظیم نموده و دعوای خلع ید را به طرفیت متصرف که در اصطلاح حقوقی غاصب می باشد، اقامه نماید.

شباهت و تفاوت دعوای خلع ید و تصرف عدوانی

در دعوای تصرف عدوانی، رعایت تشریفات دادرسی الزام و ضرورتی ندارد. اما در دعوای خلع ید الزاماً باید همه تشریفات آیین دادرسی رعایت شود.

هردو دعوای خلع ید و تصرف عدوانی این امکان را دارند که از آن ها تجدیدنظرخواهی شود.

در دعوای خلع ید بر اساس ماده یک قانون اجرای احکام مدنی این الزام وجود دارد که ابتدا حکم قطعی شود و بعد از آن در مورد آن اجراییه صادر گردد. اما در دعوای تصرف عدوانی به محض صدور حکم، قابل اجرا می باشد. و ضرورتی ندارد که الزاماً حکم قطعی شود و اجراییه صادر گردد و تقاضای تجدید نظر از این دعوا مانع از اجرای آن نمی باشد.

در دعوای تصرف عدوانی ضرورتی ندارد که شاکی حتما و الزاماً مالک باشد. چه بسا مباشر و یا مستاجر یا خادم یا رعیت یا کارگر و هر شخصی که به نمایندگی یا به امانت مال غیر را تصرف کرده است، قادر است به قائم مقامی مالک اقامه دعوا نماید. این مطلب در ماده ۱۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی توضیح داده شده است. اما در دعوای خلع ید، تنها اشخاصی که صاحب منفعت هستند یا وکیل یا قائم مقام قانونی، این امکان را دارند که طرح دعوا نمایند.

دعوای تصرف عدوانی و مزاحمت و ممانعت از حق، از جمله دعوای غیر مالی می‌باشد. اما دعوای خلع ید، از دسته دعاوی اموال غیر منقول و مالی محسوب می شود و جهت پرداخت هزینه دادرسی آن بر اساس ارزش معاملاتی املاک در هر منطقه اقدام صورت می گیرد و اختلاف یا نبود اختلاف در مالکیت هیچ اثری در این موضوع ندارد.

تصرف عدوانی مستاجر

یکی از موضوعاتی که بارها اتفاق می‌افتد این است که مستاجر از تصرف موجر در ملک ناراضی بوده است و این موضوع امکان دارد برای قسمت های مختلفی از یک ملک اتفاق افتد. اما در هر صورت چنان چه مالک بدون توافق مستاجر در ملک تصرف کند، مستاجر قادر است نسبت به مالک اقامه ی دعوا کند و این موضوع ارتباطی با مالکیت شخصی او ندارد. چون قبلا هم در مباحث تصرف عدوانی و در تعریف این موضوع اشاره داشتیم که مالک بودن در مورد دعاوی تصرف عدوانی بسیار موضوع مهمی است و اصل بر این است که متصرف سابق، مالک ملک می باشد.

تصرف عدوانی در ملک مشاع

چنان چه هر یک از شرکای ملک مشاع در حد و حدود مشخص شده شرکای دیگر دست برد و سهم آن ها را تصرف کند، جرم تصرف عدوانی را مرتکب شده است و تعقیب قانونی می شود.

در این شرایط فرد می تواند دادخواست تصرف عدوانی را به دادگاه تقدیم کند. در این موضوع قاضی رای به رفع تصرف ملک مشاع می دهد و و مسئله زیادی در این موضوع پیش نمی آید. البته پیشنهاد گروه حقوقی دادسرا یار بر این است که پیش از خریداری ملک مشاع، باید در مورد تقسیم آن دقت و حساسیت زیادی را اعمال نمود تا در آینده مشکلاتی از این دست به وجود نیاید. با توجه به آن چه که در ماده ۱۶۷ قانون آیین دادرسی مدنی می خوانیم چنان چه دو یا چند نفر به شکل مشاع مال غیر منقول را در اختیار داشته باشند و برخی از آن ،ها مانع تصرف و یا استفاده یا مزاحم بهره بری دیگران شوند در حکم مزاحمت یا ممانعت از حق تلقی می شود. نکته مهم در این موضوع ، ارکان دعوای  تصرف عدوانی ملک مشاع مثل سایر دعاوی تصرف عدوانی،  پیشینه تصرف خواهان و عدم تصرف سابق خوانده و عدوانی بودن تصرف می باشد و با احراز این سه شرط دادگاه به موضوع تصرف عدوانی در ملک مشاع رسیدگی می کند.

دعوای تصرف عدوانی پارکینگ

از عمومی ترین دعاوی که در دادگاه مطرح می شود، راجع به پارکینگ ساختمان می باشد. بسیار مشاهده شده است که مالک  بدون این که رضایت مستاجر را جلب کند، قسمتی از پارکینگ را در تصرف خود گرفته است و از آن قسمت استفاده می کند در شرایطی که پارکینگ یکی از موارد مورد اجاره می باشد.

بنابراین مستاجر این حق را می یابد که دادخواست تصرف عدوانی را به دادگاه ارائه کند.