سلب حضانت چیست

وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی سلب حضانت چیست؟ و شرایط سلب حضانت پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مقدمه سلب حضانت

برخی از فقها در رابطه با حضانت گفته اند : حضانت به معنای ولایت و و نگه داری فرزند گذاشتن او در بستر و سرمه کشیدن پاکیزه کردن و شستن لباس های کودک است.

با دقت در این تعریف در می یابیم که مفهوم حضانت بیش تر به نگهداری جسمی فرزند توجه دارد و فرقش با قیمومت در همین موضوع می باشد. با همه این موارد نگهداری و حمایت از اخلاق و روحیه فرزند هم نکته بسیار مهمی می باشد به همین سبب شخصی که حضانت کودک را به عهده می گیرد بای از صلاحیت بر خوردار باشد و در حالتی که صلاحیت لازم را نداشته باشد قانون گذار مجاز است از او سلب حضانت نماید.

مفهوم حضانت

حضانت فرزند به مفهوم سرپرستی نگهداری و تربیت کودک می باشد. قانون به منظور حضانت فرزند پسر و دختر سن ویژه‌ای را پیش‌بینی کرده است که بعد از سپری شدن این سن فرزند دختر و پسر از موضوع حضانت خارج خواهند شد و بعد از این که از این موضوع خارج می‌شوند خود فرزند تصمیم می‌گیرد که با پدر یا مادر خود زندگی کند. حضانت فرزند دختر تا ۷ سالگی با مادر و از هفت سالگی تا ۹ سالگی حضانت بر عهده پدر می باشد.

حضانت فرزند پسر تا ۷ سالگی بر عهده مادر و از هفت سالگی تا ۱۵ سالگی بر عهده پدر است.. سن حضانت در قانون مشخص شده است در طلاق توافقی  همان طور که از نام آن مشخص است همه موضوعات با توجه به توافق زن و شوهر انجام می‌گیرد. موضوع حضانت فرزند هم به شکل توافقی صورت می پذیرد. مثلاً زن و شوهر قادرند توافق کنند که کودک آن ها به شکل دائمی با مادر زندگی کند و هفتگی یا ماهانه با پدر خود دیدار نماید یا برعکس آن. اما این تراضی باید با توجه به مصلحت فرزند انجام شود.

شرایط سلب حضانت فرزند از پدر

وقتی شرایط سلب حضانت کودک حادث می‌شود که در مدت زمانی که حضانت فرزند بر عهده پدر است لطمه هایی به او وارد کند که مادر یا خانواده آن ها ، تصمیم بگیرند حضانت را از پدر اخذ کنند، آن چه در قانون مقرر شده در موارد خاص این امکان وجود دارد که پدر یا مادر از حضانت محروم کرد. با توجه به ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی اگر بر اثر عدم مراقبت یا انحطاط اخلاقی پدر و مادری که فرزند تحت حضانت او واقع شده است با هر اسیب جسمی و یا تربیت اخلاقی کودک در معرض خطر باشد، دادگاه قادر است به درخواست نزدیکان کودک یا به درخواست سرپرستی او یا با تقاضای رئیس حوزه قضایی هر تصمیمی را که برای مصلحت کودک مقتضی و مناسب تشخیص دهد اتخاذ نماید. مصادیق عدم مراقبت و انحطاط اخلاقی پدر و مادر در شهرت  به فساد اخلاقی و فحشا  وگرفتاری به بیماری های روانی با تشخیص پزشک قانونی  و اعتیاد زیان آور به الکل و مواد مخدر و قمار  و سوء استفاده از کودک یا اجبار او جهت انجام مشاغل ضد اخلاقی مثل گدایی و قاچاق و فساد و فحشا  محدود می شود.

وقتی بحث اعتیاد در بند اول به میان آمده است مقصود اعتیادی است که به کودک آسیب برساند. یا هرچند که از موارد در شرایطی که به فرزند لطمه بزنند دلیلی برای سلب حضانت فرزند از پدر می باشد. در شرایطی که مادر تصمیم می‌گیرد حضانت پدر را سلب کند باید دلیل خود را به دادگاه ارائه کند و این دلایل باید محکم با اسناد معتبر باشد و به شکل کامل در دادگاه به اثبات برسد و فقط با بیان این که پدر معتاد است یا مشکلات اخلاقی دارا می باشد قادر نیست حضانت را از او سلب نمود.

سلب حضانت فرزند از مادر

وقتی زن و شوهری تصمیم به طلاق می گیرند و می خواهند زندگی مشترک را به هر دلیل به پایان برسانند و فرزند مشترک از این رابطه حاصل شده است باید موضوعات ولایت و حضانت و ملاقات  او را تعیین تکلیف کنند. بر اساس ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی سلب حضانت مادر به شکل کامل شرح داده شده است. با توجه به این ماده در شرایطی که مادر در مدتی که حضانت بر دوش او قرار دارد گرفتار جنون و دیوانگی شود یا با فرد دیگری ازدواج کند حضانت از سلب خواهد شد.

پس با در نظر گرفتن متن قانون چنان چه در هنگامی که حضانت فرزند در اختیار مادر است او ازدواج کند سلب حضانت قطعی خواهد شد. در شرایطی که پدر در حالت ویژه قرار داشته باشد امکان دارد که همچنان حضانت در اختیار مادر باقی بماند. در این حالت باید با توجه به نظر قاضی پرونده بررسی های ضروری صورت گیرد. نکته قابل توجه این که سلب حضانت از مادر سبب از بین رفتن دیدار او با فرزند نخواهد شد و مادر در هر حالتی ین امکان را خواهد داشت که در زمان های معین که دادگاه تعیین کرده که عموماً هفته ای یک بار و یک روز است فرزند خود را ببیند.

رابطه نامشروع مادر و سلب حضانت

از جمله مواردی که سبب سلب حضانت فرزند از مادر می شود موضوع رابطه نامشروع مادر در هنگام حضانت است. در این مورد با قطعیت نمی توان اظهار نظر کرد. در شرایطی که مادر روابط نامشروع گسترده و متعددی برقرار کند و به فحشا مشهور باشد این موضوع سبب سلب حضانت از او می شود. زیرا صلاح کودک در این حالت دچار خطر می شود .

قوانین راجع به سلب حضانت پدر و مادر

موارد قانونی برای سلب حضانت تعیین شده که موجب سلب حضانت فرزند از پدر و مادر  است. با توجه به ماده ۲ و ۳ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مقرر شده آزار و اذیت کودکان و نوجوانانی که سبب شود به آن ها لطمات جسمی و روانی و اخلاقی ایراد شود و صحت جسمانی و روانی آن ها به خطر بیفتد ممنوع خواهد بود. هر شکل خرید و فروش و بهره برداری و به کارگیری کودکان با هدف ارتکاب اعمال خلاف مثل قاچاق و مواردی از این قبیل مضاف بر جبران خسارت وارده ۶ ماه تا یک سال زندان و یا جزای نقدی از ۱۰ میلیون ریال تا ۲۰ میلیون ریال محکومیت به دنبال خواهد داشت.

با توجه به ماده ۴۱ قانون حمایت خانواده اگر دادگاه تشخیص دهد ملاقات و حضانت و نگهداری و مراقبت و بقیه امور راجع به کودک برخلاف صلاح عمومی باشد یا در شرایطی که مسئول سرپرستی و حضانت از انجام تکالیف حضانت  با  پیش بینی حدود نظارت او امتناع ورزد با در نظر گرفتن مصلحت ، تصمیم مناسب را اتخاذ می کند.

حضانت بعد ازدواج مادر

در قانون مدنی این اذن به مادر داده شده  است که در صورت ازدواج مجدد بعد از طلاق به حضانت فرزندش بپردازد اما با در نظرگرفتن شرایطی قانونی که در ان صورت عرفا باید شوهر زن در اداره حضانت حضور یافته و به طور کتبی اعلام رضایت نماید .

نکته قابل توجه این که عمو و عمه در حضانت فرزند نقش ندارند اما اگر مادر صلاحیت نگه داری فرزند را نداشته باشد دادگاه این حق را از او سلب می نماید.

مثلا زنی که شهرت به بدی دارد  و جد پدری این موضوع را به دادگاه اطلاع دهد و از دادگاه بخواهد حق حضانت مادر را سلب کند دادگاه در این جا وارد عمل می شود و به محل زندگی مادر و فرزند مددکار یا نیرو انتظامی  فرستاده و تحقیقاتش را انجام می دهد اگر آن چه که جد پدری به دادگاه اطلاع داده درست باشد و حضانت فرزند دست مادر در خطر باشد این حضانت را از وی گرفته حضانت را به خود جد پدری می سپارد و الا که باید آن را به یکی از خویشان  که صلاحیت نگه داری از فرزند دارند بدهد .

سلب حضانت از پدر به علت بیماری روانی

حضانت کودک تا سن هفت سالگی بر عهده مادر و بعد از آن در شرایطی که پدر موقعیت ضروری برای حضانت را برخوردار باشد تا سن بلوغ بر عهده پدر است. با توجه به این موضوع حضانت فرزند دختر از ۷ سالگی تا ۹ سالگی با پدر و فرزند پسر از ۷ سالگی تا ۱۵ سالگی یعنی تا سن بلوغ بر دوش پدر است. بعد از بحث سن حضانت باید در قانون مدنی در این مورد مورد عنایت قرار داده شود. حضانت در شرایطی از دارنده آن لغو می‌شود که او قادر نیست سرپرستی فرزند را به عهده بگیرد.

موارد سلب حضانت در ماده 1173 قانون مدنی اشاره شده است. اما چنان چه پدر مبتلا به بیماری های روانی باشد با توجه به شرایطی که عملاً برای سلب حضانت از کودک مورد عنایت دادگاه قرار می گیرد سلب حضانت از پدر به سبب بیماری های روانی فقط در شرایطی میسر است که ابتلای مرد  به بیماری‌های روانی با تایید پزشکی قانونی قانون همراه شده باشد. بنابراین چنان چه مدارک کافی به منظور بیماری روانی مرد در میان نباشد، نمی‌توان حضانت پدر بر فرزند را سلب  نمود. ابتلا به بیماری‌های روانی در شرایطی که این بیماری روانی در درجه ای باشد که صلاحیتش را دچار خطر کند مثلاً جنون و پدر باعث اسیب او نسبت به حضانت فرزند خواهد شد و به همین دلیل در ادامه حضانت فرزند به وسیله او کودک دچار خطرات جسمی و روحی فراوانی می‌کند و به همین سبب باید حضانت پدر را لغو کرد.

وقتی پدر مبتلا به بیماری روانی باشد این امکان وجود دارد که به دادگاه خانواده رجوع نمود و دادخواست سلب حضانت پدر و ابتلای او به بیماری روانی را به دادگاه تقدیم کرد و دادگاه هم با وجود تحقق شرایط ذکر شده رای لغو حضانت پدر را صادر می کند و تصمیم مناسب در مورد موضوع حضانت فرزند را اتخاذ می نماید.