قرار تعویق صدور حکم چیست
وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی قرار تعویق صدور حکم چیست؟ و شرایط قرار تعویق صدور حکم پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.
مقدمه قرار تعویق صدور حکم:
قانون گذار ، با پیش بینی نهاد هایی همچون تعویق صدور حکم ، تعلیق اجرای مجازات ، ازادی مشروط ، تعلیق تعقیب و .. قصد فراهم ساختن فرصتی دوباره برای مرتکب جرم بوده و با این هدف ، از آثار سوء مجازات های کوتاه مدت برای مرتکبان جرایم نسبتا کم اهمیت ، پرهیز و جلوگیری کرده است .
در این مقاله ، به طور مفصل به قرار تعویق صدور حکم ، شرایط صدور این قرار ، تفاوت آن با قرار تعلیق اجرای مجازات و تعلیق تعقیب می پردازیم .
مفهوم قرار تعویق صدور حکم :
این قرار ، پس از احراز مجرمیت متهم و با توجه به وضعیت فردی ، اجتماعی و خانوادگی متهم و همچنین سوابق و اوضاع و احوالی که موجب ارتکاب جرم شده است ، توسط دادگاه و به تشخیص آن قابل صدور می باشد .
صدور قرار تعویق صدور حکم ، به اختیار محکمه بوده و قاضی دادگاه برای صدور آن الزامی ندارد .
این قرار در هیچ صورتی به صورت غیابی قابل صدور نمی باشد .
آثار تعویق صدور حکم :
با صدور قرار تعویق صدور حکم ، محکمه در مدت معینی صدور حکم را به تأخیر می اندازد و بدین ترتیب ، فرصتی برای مرتکب جرم ایجاد خواهد شد تا اقدام به اصلاح رفتار خود کرده و بدین وسیله از مجازات جرم ارتکابی امکان رهایی پیدا کند .
در صورتی که در هنگام صدور قرار تعویق صدور حکم ، متهم در بازداشت باشد ، به دستور دادگاه ، فوراً از بازداشت خارج شده و آزاد خواهد شد .
پس از گذشت مدت تعویق صدور حکم ، محکمه با توجه به میزان پایبندی مرتکب به اجرای دستورات دادگاه حسب مورد به تعیین کیفر یا صدور حکم معافیت از کیفر اقدام می کند .
مدت تعویق :
با صدور قرار تعویق صدور حکم صدور حکم را به تشخیص خود به مدت ۶ ماه تا ۲ سال به تعویق می اندازد .
شرایط تعویق صدور حکم :
برای صدور قرار تعویق صدور حکم ، محکمه باید در ابتدا وجود شرایطی را احراز کند .
این شرایط عبارتند از :
وجود جهات تخفیف :
در ماده ۳۸ قانون مجازات اسلامی جهات تخفیف ذکر شده اند .
این جهات عبارتند از :
- گذشت شاکی یا مدعی خصوصی
- همکاری موثر متهم در شناسایی شرکا یا معاونان جرم و …
- اوضاع و احوال خاص موثر در ارتکاب جرم مانند وجود انگیزه شرافتمندانه
- اعلام متهم قبل از تغییر و یا قرار موثر وی
- ندامت و حسن سابقه و یا وضعیت خاص متهم همچون بیماری وی
- تلاش متهم هم به منظور تخفیف آثار جرم
- مداخله ضعیف شرکا یا معاونان در تحقق جرم
- خفیف بودن زیان وارده به بزه دیده
پیش بینی اصلاح مرتکب
جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیبات جبران
فقدان سابقه کیفری موثر :
منظور از سابقه کیفری موثر ، محرومیت اجتماعی مرتکب جرم به واسطه مجازات تبعی به موجب ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی می باشد ؛ به عبارت دیگر در صورتی که به موجب مجازات تبعی ، مرتکب دچار محرومیت از حقوق اجتماعی باشد ، دارای سابقه کیفری موثر می باشد .
جرایم قابل تعویق صدور حکم :
جرایم تعزیری درجه ۶ ، هفت و هشت قابل تعویق صدور حکم می باشند .
منظور از جرایم تعزیری ، جرایم تعزیری غیر منصوص شرعی است زیرا امکان صدور قرار تعویق صدور حکم ، برای جرایم تعزیری غیر منصوص شرعی وجود ندارد
جرایم مستوجب مجازات حد ، قصاص و دیات قابل تعویق صدور حکم نمی باشند .
جرایم غیر قابل تعویق :
قانون گذار به موجب ماده ۴۷ قانون مجازات اسلامی ، صدور قرار تعویق صدور حکم را برای برخی از جرایم امکان پذیر ندانسته است .
این جرایم عبارتند از :
- جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور ، خرابکاری در تاسیسات برق ، گاز ، نفت ، آب و مخابرات
- جرایم سازمان یافته ، اسید پاشی ، آدم ربایی ، سرقت مسلحانه یا مقرون به آزار
- جرایم علیه عفت عمومی ، تشکیل یا اداره مراکز فساد و فحشا
- قدرت نمایی و ایجاد مزاحمت با چاقو یا هر نوع اسلحه دیگر
- قاچاق عمده مواد مخدر ، مشروبات الکلی ، روان گردان ، اسلحه و مهمات
- تعزیر بدل از قصاص نفس ، معاونت در محاربه ، افساد فی الارض و قتل عمدی
- جرایم اقتصادی بیش از یکصد میلیون ریال
انواع تعویق صدور حکم :
قرار تعویق صدور حکم ، به دو شکل ساده یا مراقبتی قابل صدور می باشد :
-
قرار تعویق ساده :
به موجب این قرار ، مرتکب جرم با تعهد کتبی مکلف می شود که در مدت تعیین شده در قرار ، مرتکب جرم دیگری نشده و رفتار وی به گونه ای باشد که پیش بینی شود در آینده نیز مرتکب جرم نخواهد شد .
-
قرار تعویق مراقبتی :
قرار تعویق صدور حکم
در قرار تعویق مراقبتی ، علاوه بر شرایطی که در تعویق ساده لازم می باشد ، دادگاه مرتکب را به رعایت دستورات و تدابیری ملزم خواهد کرد .
تدابیر قرار تعویق صدور حکم:
تدابیر تعیین شده در ماده ۴۲ قانون مجازات اسلامی ، در قرار تعویق مراقبتی الزامی می باشد .
این تدابیر عبارتند از :
- حضور به موقع در زمان و مکان تعیین شده
- ارائه اطلاعات و اسناد تسهیل کننده نظارت بر اجرای تعهدات محکوم
- اعلام هرگونه تغییر در شغل و اقامتگاه در مدت کمتر از ۱۵ روز و ارائه گزارشی از آن
- کسب اجازه از مقام قضایی به منظور مسافرت به خارج از کشور
دستورات قرار تعویق صدور حکم:
دادگاه با توجه به جرم ارتکابی و خصوصیات مرتکب و شرایط زندگی او ، می تواند به گونه ای که در زندگی وی یا خانواده اش اختلال عمده و اساسی ایجاد نکند ، مرتکب را به یک یا چند مورد از دستورات زیر موظف کند :
- الزام به حرفه آموزی
- اقامت یا عدم با اقامت در مکان معین
- درمان بیماری یا ترک اعتیاد
- پرداخت نفقه افراد واجب النفقه
- عدم تصدی کلیه یا برخی از وسایل نقلیه موتوری
- عدم انجام فعالیت حرفه ای مرتبط با جرم ارتکابی
- عدم ارتباط و معاشرت با شرکا و معاونان جرم به تشخیص دادگاه
- گذراندن دوره یا دوره های خاص آموزش مهارت های زندگی
تعیین دستورات فوق به تشخیص و اختیار دادگاه بوده و الزامی در این خصوص برای مسکن وجود ندارد .
شرایط لغو قرار تعویق صدور حکم :
با توجه به ماده ۴۴ قانون مجازات اسلامی ، در صورت ارتکاب جرم عمدی مستوجب مجازات حد ، قصاص و تعزیر از درجه ۱ تا ۷ ، دادگاه قرار تعویق را لغو و حکم محکومیت مرتکب را صادر خواهد کرد .
تخلف از دستورات :
در صورتی که شخص در مدت تعیین شده در قرار تعلیق صدور حکم ، از رعایت تدابیر و دستورات تعیین شده توسط دادگاه ، سرپیچی نماید ، برای بار اول دادگاه می تواند مدت تعیین شده را تا یک دوم افزایش داده و یا اقدام به لغو قرار تعویق صدور حکم کند .
در صورتی که مرتکب برای بار دوم از رعایت دستورات و تدابیر تعیین شده توسط دادگاه سرپیچی نمایند ، محکمه لازم است که قرار تعویق صدور حکم را لغو کند .
تفاوت تعویق صدور حکم و تعلیق اجرای مجازات :
قرار تعلیق اجرای مجازات به موجب ماده ۴۶ قانون مجازات اسلامی ، در جرایم درجه ۳ تا ۸ قابل صدور می باشد و مدت تعلیق اجرای مجازات یک تا پنج سال است . همچنین دادستان یا قاضی اجرای احکام می توانند پس از گذشت یک سوم از مجازات از دادگاه صادر کننده ی حکم قطعی صدور قرار تعلیق اجرای مجازات را تقاضا نمایند .
شرایط صدور قرار تعلیق اجرای مجازات ، همان شرایط صدور قرار تعویق صدور حکم می باشد و از این لحاظ تفاوت بین این دو نوع قرارداد وجود ندارد .
در صورت ارتکاب جرم عمدی مستوجب حد ، قصاص و تعزیر درجه ۱ تا ۷ ، در مدت تعلیق اجرای مجازات توسط مرتکب دادگاه قرار تعلیق اجرای مجازات را لغو خواهد کرد .
در صورت تخلف از دستورات دادگاه برای بار اول ، محکمه می تواند مدت تعلیق اجرای مجازات را یک تا دو سال افزایش داده و یا اقدام به لغو قرار تعلیق اجرای مجازات نماید و در صورت تکرار تخلف ، دادگاه قرار تعلیق اجرای مجازات را لغو خواهد کرد .
پس از پایان مدت قرار تعلیق اجرای مجازات ، برخلاف قرار تعویق صدور حکم ، اجرای مجازات منتفی خواهد شد .
قرار تعلیق تعقیب و تعویق صدور حکم :
قرار تعلیق تعقیب در قانون آیین دادرسی کیفری مقرر شده است .
این قرار در جرایم تعزیری درجه ۶ تا ۸ که فاقد شاکی بوده و یا شاکی گذشت کرده باشد و متهم فاقد سابقه ی کیفری موثر بوده ، محکمه می تواند تعقیب متهم را به مدت ۶ ماه تا ۲ سال معلق کند .
قرار تعلیق تعقیب بر خلاف قرار تعویق صدور حکم ، با رضایت و موافقت متهم قابل صدور می باشد .
قرار تعلیق تعقیب لزوماً به صورت مراقبتی صادر می شود و این قرار ظرف ده روز پس از ابلاغ ، در دادگاه صالح قابل اعتراض است .
در صورت ارتکاب جرایم عمدی مستوجب مجازات حد ، قصاص و تعزیر درجه ۱ تا ۷ که به صدور کیفر خواست منتهی شود ، دادگاه قرار تعلیق تعقیب را لغو خواهد کرد و همچنین است در صورت عدم رعایت دستورات تعیین شده توسط دادگاه ، قرار تعلیق تعقیب لغو خواهد شد .