اعسار از هزینه ی دادرسی چیست؟
وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی اعسار از هزینه ی دادرسی چیست؟ و شرایط اعسار از هزینه ی دادرسی پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.
مقدمه اعسار از پرداخت هزینه ی دادرسی :
مطابق مقررات قانون آیین دادرسی مدنی ، طرح و اقامه ی یک دعوا در محاکم حقوقی ، دارای تشریفات خاصی می باشد که شخص ، ملزم به رعایت این تشریفات می باشد .پیشنهاد میشود که در صورت امکان مقاله ایی تحت عنوان مهلت پرداخت دیه را در سایت دادیار مطالعه نمایید زیرا که سایت دادیار با معرفی وکیل با تجربه به شما در شیراز به بررسی مشکلات شما میپردازد.
به طور مثال ، اشخاص باید ، در ابتدا به تنظیم دادخواست و پرداخت هزینه ی دادرسی اقدام کنند .
در صورتی که در تنظیم دادخواست و یا پرداخت هزینه ی دادرسی ، مقررات تعیین شده رعایت نشود ، ممکن است با اخطار رفع نقص و در صورت عدم رفع نقص ، با قرار رد دادخواست مواجه شویم .
هزینه ی دادرسی چیست :
هزینه ی دادرسی ، با توجه به نوع دعوا و همچنین میزان خواسته ، متفاوت می باشد .
و هزینه ی دادرسی دعاوی مالی و غیر مالی متفاوت می باشد .
تعریف اعسار :
اعسار ، به معنای فقیر شدن و تنگدستی می باشد .
وجود حالت اعسار ، ممکن است به جهت عدم توانایی و عدم تمکن شخص باشد و یا به دلیل عدم دسترسی به اموال ایجاد شده باشد .
بنابراین حتی اگر شخصی ، دارای اموالی باشد اما به اموال خود دسترسی نداشته باشد ، ممکن است حکم اعسار او صادر شود .
در صورتی که شخصی قصد اقامه ی دعوا داشته باشد اما به علت اعسار ، توانایی پرداخت هزینه ی دادرسی را نداشته باشد ، باید ادعای اعسار مطرح کند .
طرح ادعای اعسار :
طرح ادعای اعسار ، می تواند به دو صورت انجام گیرد :
- طرح ادعای اعسار ، ضمن دادخواست دعوای اصلی بدوی ، تجدید نظر و فرجام خواهی
- اقامه ی دعوای اعسار ، به نحو مستقل و جدا از دعوای اصلی
اقامه ی دعوای اعسار :
ادعای اعسار از پرداخت هزینه ی دادرسی ، به موجب طرح دعوایی مستقل ، مستلزم رعایت تمامی تشریفات لازم جهت اقامه ی دعوا می باشد .
جهت اقامه ی دعوای اعسار ، باید دادخواست لازم ، تنظیم شده و به موجب آن ، هزینه ی دادرسی تادیه شود .
برخی معتقدند که جهت اقامه ی دعوای اعسار ، نیازی به تادیه ی هزینه ی دادرسی نمی باشد اما نظر غالب ، بر الزام تادیه ی هزینه ی دادرسی می باشد .
دعوای اعسار باید به طرفیت خوانده ی دعوای اصلی اقامه شده و بنابراین دادخواست و زمان تعیین شده برای دادرسی ، به خوانده ابلاغ خواهد شد .
هزینه ی دادرسی دعوای اعسار :
دعوای اعسار ، یک دعوای غیر مالی بوده و بنا براین هزینه ی دادرسی آن ، مطابق دعاوی غیر مالی از مدعی اعسار دریافت می شود .
انواع دعاوی اعسار :
ادعای اعسار ممکن است برای دو مورد استفاده شود :
- اقامه ی دعوای اعسار از پرداخت هزینه ی دادرسی
- اقامه ی دعوا ی اعسار از پرداخت محکوم به
ادله ی اثبات اعسار :
شخصی که ادعای اعسار از پرداخت هزینه ی دادرسی را دارد ، باید ادعای خود را به موجب ادله ی اثبات دعوا ، اثبات نماید .
در صورتی که شخص بخواهد اعسار خود را به وسیله ی شهادت شهود اثبات کند ، باید ضمن دادخواست ، استشهادیه ای به ضمیمه ی دادخواست تقدیم دادگاه شود .
دادگاه در صورتی که حضور شهود را لازم بداند ، به مدعی اعسار اخطار می شود که شهود را برای حضور در دادگاه حاضر کند .
استشهادیه :
استشهادیه ای که جهت اثبات اعسار تنظیم می شود ، باید به شهادت حداقل دو نفر رسیده باشد و به موجب آن ، مشخصات ، وسیله ی امرار معاش ، عدم تمکن مالی مدعی اعسار از پرداخت هزینه ی دادرسی با ذکر مبلغ آن و هم چنین منبع اطلاعات شهود و مشخصات و اقامتگاه آنان ، تصریح شود .
نسبی بودن اعسار :
وضعیت مالی اشخاص ، به گونه ای می باشد که ثابت و پایدار نمی باشد و بنابراین ، ممکن است که شخصی در فرودین یک سال دچار اعسار و در اسفند همان سال ، دارای تمکن مالی باشد .
همچنین هزینه ی دادرسی دعاوی مختلف ، متفاوت می باشد و ممکن است که هزینه ی دادرسی یک دعوا ، یک میلیون و هزینه ی دادرسی دعوای دیگر ، سی میلیون تومان باشد و شخص توانایی پرداخت یک میلیون تومان را داشته اما از پرداخت سی میلیون تومان ، ناتوان باشد .
بنا براین وضعیت مالی و اعسار ، امری نسبی بوده و از زمانی به زمان دیگر و از دعوایی به دعوای دیگر ، ممکن است متفاوت باشد .
حکم اعسار و تعدد دعاوی :
برای اثبات اعسار در دعاوی مختلف ، باید برای هر دعوا ، حکم اعسار جداگانه ای دریافت شود و این امر ، به جهت نسبی بودن امر اعسار می باشد .
بنا براین نمی توان برای معافیت از پرداخت هزینه ی دادرسی در یک دعوا ، از حکم اعساری که برای یک دعوای دیگر صادر شده است ، استفاده کرد .
استثنا :
به موجب ماده ی پانصد و نه قانون ایین دادرسی مدنی ، برای حکم فوق ، یک استثنا مطرح شده است .
در صورتی که مدعی اعسار ، قصد طرح دعاوی متعدد علیه یک شخص را به طور همزمان را داشته باشد ، می توان در صورت عدم توانایی پرداخت هزینه ی دادرسی ، با اقامه ی یک دعوای اعسار ، از حکم اعسار صادر شده برای تمامی دعاوی استفاده نمود .
اعتراض به رای :
دعوای اعسار ، از دعاوی غیر مالی می باشد و بنابراین ، امکان تجدید نظر خواهی از رای صادر شده ، وجود دارد .
حکمی که در خصوص دعوای اعسار ، صادر می شود ، لزوما یک حکم حضوری بوده اگر چه که خوانده ی دعوا ، در محکمه و جلسه ی دادرسی حاضر نشده باشد .
بنابراین ، امکان واخواهی از رای صادر شده در خصوص دعوای اعسار وجود ندارد .
مرجع صالح به رسیدگی :
به موجب ماده ی بیست و چهار ایین دادرسی و عبارت اخیر ماده ی ۵۰۵ همین قانون ، رسیدگی به ادعای اعسار ، توسط دادگاهی انجام می شود که به طور نخستین به دعوا رسیدگی کرده و یا صالح برای رسیدگی نخستین می باشد .
اعسار ورثه :
ممکن است شخصی که اقدام به طرح دعوایی کرده است و برای معافیت از پرداخت هزینه ی دادرسی حکم اعسار از دادگاه گرفته است ، در اثنای دادرسی فوت کند .
در این صورت اگر دعوا ، از جمله دعاوی غیر شخصی باشد ، دادرسی به طرفیت ورثه ی متوفی ادامه خواهد یافت .
در این صورت ، محکمه در ابتدا اخطار رفع نقصی جهت پرداخت هزینه ی دادرسی برای ورثه صادر می کند .
ورثه ، نمی توانند برای معافیت از پرداخت هزینه ی دادرسی ، به حکم اعساری که برای متوفی صادر شده است ، استناد کنند و در صورتی که از پرداخت و تادیه ی هزینه دادرسی نا توان باشند ، باید به طور مستقل ، اقدام به اقامه ی دعوای اعسار کنند .
عدم تمکن تجار :
در صورتی که شخص ناتوان از پرداخت هزینه ی دادرسی ، تاجر باشد ، مطابق ماده ی پانصد و دوازده قانون ایین دادرسی مدنی ، نمی تواند برای اثبات عدم توانایی مالی خود ، اقامه ی دعوای اعسار کنند .
این اشخاص برای اثبات عدم توانایی از پرداخت هزینه ی دادرسی ، باید دادخواست ورشکستگی دهد .
در خصوص طرح دعوا و عدم توانایی پرداخت هزینه ی دادرسی توسط اشخاص حقوقی نیز نمی توان اقامه ی دعوای اعسار نمود و باید درخواست اعسار دهد .
در صورتی که اشخاص فوق ، دعوای اعسار اقامه کنند ، دادگاه قرار عدم استماع دعوا را صادر خواهد کرد .
اعسار در دادگاه خانواده :
در صورتی که شخصی قصد اقامه ی دعوایی را داشته باشد که در صلاحیت دادگاه خانواده می باشد ، در این صورت اگر از پرداخت هزینه ی دادرسی ، ناتوان باشد ، نیازی به طرح و اقامه ی دعوای اعسار نبوده و دادگاه خانواده با ملاحظه ی وضعیت مالی و احراز اعسار شخص ، ممکن است او را از پرداخت هزینه ی دادرسی معاف کند .
بنابراین ، احکام ادعای اعسار در خصوص دعاویی در صلاحیت دادگاه خانواده ، با سایر دعاوی ، دارای تفاوت می باشد .
اثر حکم اعسار :
در صورتی که حکم اعسار از پرداخت هزینه ی دادرسی صادر شود ، شخص از مزایای زیر بهره مند می شود :
- معافیت موقت از پرداخت هزینه ی دادرسی در خصوص دعوایی که قصد طرح آن را دارد .
- امکان استفاده از وکیل معاضدتی و معافیت موقت از پرداخت هزینه ی دادرسی
دریافت هزینه ی دادرسی :
در فوق بیان نمودیم که معافیت شخص معسر ، به صورت موقت می باشد .
بنا براین امکان دریافت هزینه ی دادرسی وجود داشته و این معافیت دائم نمی باشد .
هزینه ی دادرسی به دو صورت ممکن است دریافت شود :
- اگر شخص معسر ، در دعوای مطرح شده ، پیروز و محکوم له واقع شود ، هزینه ی دادرسی از محکوم به دریافت می شود .
- اگر شخص ، متمکن شده و یا بتواند با درامد خود ، هزینه ی دادرسی را بپردازد ، دادگاه با ملاحظه ی میزان هزینه ی دادرسی ، میزان در آمد و مخارج زندگی شخص ، میزان و مدت پرداخت هزینه ی دادرسی را مشخص و تعیین می کند .