نماینده دادستان کیست؟

وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی نماینده دادستان چیست؟ و شرایط نماینده دادستان پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مقدمه نماینده دادستان :

بخش اعظمی از مردم به منظور طرح شکایت و اقامه دعوا به منظور اعلام هنوز اطلاع ندارند که باید به کدام مرجع قضایی و غیر قضایی رجوع کنند. اما این موضوع به سبب فقدان آموزش های لازم در جامعه می‌باشد. چون هر مقدار که اطلاعات راجع به ترتیبات شکلی و ماهوی نحوه طرح دعوا و شکایت زیاد شود، از طولانی شدن روند دادرسی و کاغذبازی اداری و قضایی جلوگیری می گردد.در ابتدا پیشنهاد میشود که مقاله ایی تحت عنوان موانع ارث و وکیل ارث در شیراز را در همین سایت یعنی سایت دادیار مطالعه کنید زیرا که کمک شایانی به شما عزیزان در حل مشکلاتتان مینماید.

بعد از آن که جرمی به وسیله یک مجرم یا مجرمین اتفاق می افتد، بر اساس قانون به منظور دریافت آگاهی های بیشتر از وقوع جرم و شناسایی مظنونین و مطلعین و مرتکبین جرم ضرورت دارد تشریفات قانونی از طرف مرجع انتظامی و قضایی انجام گیرد. به همین دلیل امکان دارد در مسیر دادرسی به پرونده، اشخاص مختلفی بر اساس وظیفه اقدام به بررسی موضوع کنند که در قوانین ایران در اصل نخستین شخصی که در مرجع قضایی بعد از ثبت شکایت موضوع را بررسی می‌کند، دادیار یا نماینده دادستان می باشد.

مفهوم دادستان:

دادستان نماینده ی جامعه در دادگاه محسوب می‌شود و از جمله تکالیف دادستان ادعانامه علیه متهم و نظارت بر اجرای مجازات ها می باشد. به شکل کلی باید گفت دادستان دنبال‌کننده اجرای عدالت و مدافع حقوق مردم این جامعه می باشد و نیز از وظایف مهم دادستان تامین امنیت و حفاظت از آن در جامعه است.

در زمان های گذشته به دادستان مدعی‌العموم و صاحب منصب یا وکیل جماعت نیز اطلاق می شده است.  آن ها از نظر اولویت به سه دسته دادستان کل، دادستان شهرستان مرکز استان و دادستان شهرستان قابل تقسیم بندی هستند. هرکدام از دادستان‌ها تکلیف نظارت بر اعمال دادستان زیر مجموعه ی خود را بر عهده می گیرند. بدین ترتیب که دادستان شهرستان مرکز استان بر اعمال دادستان استان و نیز دادستان کل بر اعمال و وظایف دادستان شهرستان مرکز استان، نظارت می نماید.

مفهوم نماینده دادستان:

بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری به منظور دادرسی به شکایات انجام شده به وسیله افراد باید این موضوع در دو مرحله انجام شود. به بیان دیگر رسیدگی کیفری در قانون ایران دو مرحله‌ای است که موضوع برای تحقیقات اول در دادسرا و بعد برای صدور رای نهایی و مجازات قانونی در دادگاه اقامه می‌شود.

ریاست دادسرا بر دوش دادستان است و دادستان بر اقدامات همه پرسنل و کارکنان قضایی ناظر است. مضاف بر این، دادستان، مقام تعقیب و بازپرس و دادیار، مقام تحقیق تلقی می‌شوند.

بر این اساس دادستان به منظور تعقیب از این اختیار قانونی بهره‌مند است که در جرم های غیر قابل گذشت در صورتی که شاکی شکایت و اعلام جرم کرده باشد موضوع را برای تحقیقات بیشتر به دادیار و بازپرس ارجاع می دهد. نکته قابل ذکر آن است که چنان چه موضوع دعوا، شاکی داشته باشد، بعد از این که شکایت ثبت شد، بر اساس روند اداری معمول و حاکم در دادسرا موضوع به دادیار یا بازپرس ارجاع خواهد شد.

مفهوم دادیاری:

دادیار یک مقام قضایی تلقی می شود که زیر نظر و تعلیم دادستان در مسیر دادرسی و اجرای کیفر مجرمی به بقیه مقامات قضایی یاری می رساند. مثلاً دادیار اظهارنظر، پرونده ارجاع شده به او را مثل بازپرس بررسی می‌کند و در نهایت قراری صادر می نماید. در قانون ایران دادیاران به انواع مختلفی قابل تقسیم بندی هستند. از جمله دادیار تحقیق و اظهار نظر و اجرای احکام و ناظر زندان و نماینده دادستان در دادگاه.

مفهوم نماینده دادستان:

نماینده دادستان یا دادیار از جمله مقامات قضایی می‌باشد که در دادسرا زیر نظر دادستان و به وکالت از سوی او تکالیفش را انجام می‌دهد و از دستورات دادستان پیروی می کند. با ارجاع دادستان امور تحقیقات مقدماتی و اجرای احکام سرپرستی و بقیه تکالیفی که بر دوش دادستان قرار دارد را بر عهده می گیرد و در دادگاه به منظور دفاع از کیفرخواست به نام دادستان صحبت می نماید.

دادستان همان طور که اشاره شد به عنوان بالاترین مقام قضایی دادسرا وظایف سختی در روند اجرای عدالت و نظارت بر رسیدگی به پرونده متهمان در دادگستری برعهده دارد. به منظور آن که عدالت به نحو بهتری اجرا شود و نیز از حجم مسئولیت های دادستان در دادسرا کاسته شود، باید نماینده دادستان در کنار او همکاری نماید.

ازجمله ی این مسئولیت ها مسئولیت و وظایف قضایی دادستان و وظایف اداری و اجرا نمودن احکام جزایی به دستور دادستان می باشد. نماینده دادستان یا دادیاران در واقع مقامات قضایی هستند که در دادسرا زیر نظر دادستان و به نمایندگی از سوی این تکالیفی را انجام می‌دهند و از نظر رای، تابع او هستند. 

تکلیف انواع دادیاران بر اساس قانون:

-دادیار تحقیق:

دادیار تحقیق برابر با بازپرس عمل می‌کند و اگر پرونده ای به او ارجاع شود، شروع به تحقیق از متهم و شهود و مطلعین می نماید و در آخر نتیجه را در شکل قرار به دو طرف اعلام می نماید.

-دادیار اظهارنظر:

دادیار مکلف است که بعد از اظهار نظر بازپرس در شکل قرار مبتنی بر تشخیص یا عدم تشخیص مجرمانه بودن فعل ارتکابی متهم در قالب نماینده دادستان در دادسرا راجع به رسیدگی به ماهیت عمل انجام شده، اقدام کند.

-دادیار نماینده دادستان در دادگاه:

بعد از آن که مجرمانه بودن اقدام متهم تشخیص داده شد و کیفرخواست به دادگاه ارسال شد از نظر قانونی باید مقامات قضایی در قالب مدعیان حقوق از کیفر خواست صادر شده دفاع کنند که این تکلیف بر دوش دادیار نماینده ی دادستان است.

-دادیار اجرای احکام:

اجرای احکام بر اساس قانون از وظایف دادستان و قاضی اجرای احکام کیفری است و به همین سبب دادستان قادر است به جای این که در محل اجرای مجازات حضور پیدا کنند، نماینده ی خود یعنی دادیار اجرای احکام را به منظور اجرای درست مجازات  حاضر نمایند.

-دادیار ناظر زندان:

با توجه به قانون دادیار ناظر زندان قادر است درخواست تخفیف و تبدیل و مواردی از این دست را از قاضی که حکم را صادر کرده بنماید. به همین سبب دادیار ناظر زندان واسطه ای بین زندانیان و دادستان است و پیشنهاد تخفیف و تبدیل مجازات را با در نظر گرفتن شرایط حاکم به گوش دادستان می رساند.

فرق دادیار و بازپرس:

پس از آشنایی با موارد بالا در قانون آیین دادرسی کیفری نباید چنین دریافت شود که تکالیف بازپرس و دادیار با هم یکی می باشد. در این خصوص باید اظهار کرد که هرچند ریاست دادسرا با دادستان است، اما بازپرس در اعلام نظر خود در مورد پرونده‌ای که به او ارجاع شده است استقلال رای خواهد داشت و دادستان حق دخالت در تصمیم گیری قضایی بازپرس را ندارد و ضمن آن که نصب بازپرس نیز به وسیله مرجع قضایی بالاتر از دادستان انجام می‌شود.

اما در مورد دادیار بحث فرق می‌کند. همه تصمیمات و اقدامات دادیار باید به سمع و نظر دادستان و تایید و تصویب او برسد و نیز دادیار به وسیله ی دادستان و زیر نظر او انجام وظیفه می‌کند. پس مکلف به انجام فرمان‌های دادستان می باشد.

رسیدگی دادیار به همه جرایم:

درست است که دادیار اظهارنظر، همچون بازپرس قادر است به موضوع رسیدگی و دادرسی کند و قرار لازم که شامل بازداشت موقت یا جلب به دادرسی می باشد را صادر کند، اما با توجه به این که در اصل دادیاران نسبت به سایر مقامات قضایی از تجارب کمتری برخوردار هستند به همین سبب قانونگذار در بخشی از جرایم مهم ارجاع شکایت کیفری به دادیاران را ممنوع اعلام نموده است .

به بیانی دادیار در این خصوص امکان دادرسی نخواهد داشت. با توجه به قانون آیین دادرسی کیفری، مواردی که دادیار صلاحیت رسیدگی به آن ها را ندارد از جمله جرائم موجب مجازات حبس ابد، جرایم موجب مجازات سلب حیات مثل اعدام و قصاص، جرائم موجب مجازات قطع عضو یا جنایات عمدی نسبت به تمامیت جسمانی با میزان نصف دیه کامل یا بیشتر از آن و جرایم موجب مجازات تعزیری درجه ۳ به بالا یعنی حبس ده سال به بالا و جرائم سیاسی و مطبوعاتی می شود.

وظایف دادیار:

جرم و علل وقوع آن  و قرار تعقیب و اقامه دعوا و طرح دعوا از بابت حقوق فقهی و الهی از جمله وظایف دادیار تلقیمی شود. با توجه به این که هر جرم دو وجه ی حق الناس و حق اللهی دارد در شرایطی که جرم دارای وجه ی حق الناس باشد آن بخشیده شود. دادیار آن جرایم را از نظر حق الهی مورد بررسی قرار می دهد و اسناد و مدارک ضروری برای صدور حکم را به قاضی ارجاع می کند.

اهمیت پرونده ارجاعی به دادیاری یا بازپرسی:

زمانی که شکایتی به وسیله سامانه ابلاغ یا کلانتری محل به دفتر دادستانی و معاونت ابلاغ می شود، اول با هدف انجام تحقیقات اولیه، دادستان پرونده را به کلانتری محل می‌فرستد تا ظرف مدت ۱۰ روز رسیدگی به اختلافات انجام شود و گزارش و تکمیل برگه های بازجویی را به نتیجه برساند و پرونده را بر اساس دستور دادستان محترم به دادسرا مسترد دارد.

بعد از آن که گزارش ضابط انتظامی قرائت شد و موضوع شکایت نیز معلوم شد، دادستان با توجه به تخصصو درجه اهمیت جرم انتسابی، پرونده را به شعبه های بازپرسی و دادیاری می‌فرستد.  به طور کلی برای مردم یاین شک و تردید نباید به وجود بیاید که فقط پرونده‌های با مجازات‌های سنگین در دادسرا دادرسی می‌شود بلکه در مورد جرائم موضوع ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری دادستان باید پرونده را با هدف انجام تحقیقات مقدماتی و صدور قرار به بازپرسی ارسال دارد. اما راجع به بقیه جرایم اولویت بر تخصص دادیار و بازپرس می باشد.