پولشویی چیست؟

وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی سازمان پولشویی چیست؟و شرایط پولشویی پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مفهوم پولشویی:

پولشویی جرمی می باشد که بر اساس آن پول و عواید حاصل از فعالیت‌های غیر مجاز و خلاف قانون و مجرمانه وارد اقتصاد سالم می‌شود و ظاهراً به دارایی هایی که از طریق مشروع اقتصادی و قانونی به دست آمده تبدیل می گردد و در اصطلاح حقوقی شسته یا تطهیر می شود. به شکلی که بعد از انجام این اقدامات منشاء اولیه پول پنهان می شود.

انواع پولشویی:

 چهار شکل پولشویی قابل تعریف می باشد.

پولشویی درونی که پول های کثیفی را در بر می‌گیرد که از فعالیت‌های مجرمانه و داخل مرزهای یک کشور به دست می‌آید و در همان کشور هم شسته می شود.

پولشویی مهار شونده که شامل پول های کثیف حاصل از اقدامات مجرمانه است که در داخل یک کشور به دست آمده و در خارج از آن کشور شسته می شود.

پولشویی بیرونی شامل پول های کثیف به دست آمده از اقدامات مجرمانه صورت گرفته در بقیه کشورها می باشد و در همان جا نیز شسته می شود.

پولشویی وارد شونده که در برگیرنده پول هایی است که ناشی از فعالیت های مجرمانه بوده و در بقیه نقاط حاصل شده و در داخل خاک یک کشور شسته می شود.

مراحل پولشویی:

پولشویی عموماً در جرایمی اتفاق می‌افتد که منافع نامشروع زیادی به دنبال دارد. مثل قاچاق کالا و ارز و قاچاق مواد مخدر و غیره این جرم بسیار مبهم و پیچیده است.

مرحله اول پولشویی؛ تزریق پول های کثیف به سیستم پولی و مالی و انتقال آن است که در این مرحله منافع مجرمانه با هدف وارد نمودن به سیستم پولی کشور از شکل نقدی به ابزارهای مالی مثل تبدیل نمودن آن به خانه یا چک و برات صورت می پذیرد و در این اقدامات ممکن است مبالغ بالا به شرکت‌های جزئی تر و کمتر تقسیم شود تا امکان آن فراهم شود که در موسسات داخلی قابل سپرده گذاری باشد یا به خارج از مرزها انتقال یابد.

مرحله دوم جدا نمودن رابطه ی مبالغ به دست آمد ه و منافع آن با مردم است. در این مرحله هدف  آن است که با انجام اقدامات گسترده، حسابرسی و منشاء اصلی منافع به دست آمده تعیین نشود و پرخطر ترین مرحله پولشویی همین مرحله می باشد که امکان به دام افتادن مجرم این بسیار زیاد است.

مرحله سوم ادغام و یکپارچه سازی می باشد . با توجه به نام این مرحله معلوم می‌شود که منافع به دست آمده از پولشویی در سیستم مالی مشروع ترکیب شده و ظاهری مشروع می یابد.

آثار پولشویی:

– آلودگی و توزیع نابرابر درآمد

– بی اعتمادی مردم راجع به نظام مالی

– تغییرات ناخواسته در درخواست پول

– تغییر شدید در نرخ بهره و سود

– خروج غیر قابل پیش بینی سرمایه از کشور

-ضعیف شدن بخش خصوصی

انواع پول های نامشروع در جامعه:

پول های خاکستری:

درآمد های به دست آمده از فروش کالا یا انجام اقدامات تولیدی  که از نظارت دولت مخفی بماند و دولت از آن ها ناآگاه باشد و عموماً برای گریز از مالیات انجام شود را پول های خاکستری می گویند.

 پول های سیاه:

پول های ناشی از قاچاق به شکلی که عواید حاصل از قاچاق کالا و شرکت در داد و ستد پر منفعت دولتی صورت بگیرد که از خارج از پول های کثیف یا پول های آغشته به خون راجع به نقل و انتقال مواد مخدر می باشد.

شیوه های پولشویی:

پولشویی به طرق مختلف انجام می گیرد و این روش ها خود به انواع مختلفی قابل تقسیم بندی هستند. از جمله روش های بانکی و سهام بندی و مبادلات ارزی و صورت حساب های دوگانه.

سهام بندی:

سهام بندی یک روش تعیین سطح می باشد که  به واسطه ی آن موجودی نقد به ذخایر مالی کوچکتری بدل می گردد و برای از بین رفتن شک و ابهام نسبت به اصول پولشویی و نیز برای جلوگیری از گزارش‌های مورد لزوم اقدامات ضد پولشویی انجام می‌شود.  در این روش ماهیت پول تغییر می‌یابد و پول کثیف به ذخایر و مالی کوچکی مثل سهام و طلا مبدل می شود.

قاچاق فله ای پول نقد:

در این روش انتقال فیزیکی پول نقد قاچاق به یک بخش قدرتمند و واریز آن به یک موسسه مالی مثل بانک ساحلی با مخفی کاری های بانک های وسیع تر یا مقررات اجرایی ضد پولشویی نه‌ چندان سختگیرانه انجام می شود. در این حالت اسکناس به دست آمده از درآمد اولیه که اصولاً غیر قانونی می باشد، به موسسات مالی وارد می شود.

معاملات پولی متمرکز:

در این شیوه یک سوداگر عموماً منتظر آن است که بخش بزرگی از درآمدش را به شکل نقدی دریافت نماید و پول های کثیف را به حسابش واریز کند. در انجام این اقدامات درآمد پولی حاصل از کسب و کار ضمنی با پول ناشی از فعالیت‌های غیرقانونی ترکیب می شود.

در این روش موارد کسب و کار مدعی هستند که همه پول های بدست آمده به شکل قانونی می باشد و کارها و فعالیت های خدماتی مناسبترین مدل کسب و کار برای این شیوه هستند . از  این دسته از کسب و کار را می‌توان به آرایشگاه ها و کازینو و پارکینگ‌های طبقاتی را اشاره کرد

مجازات پولشویی:

از جمله کیفر هایی که برای جرم پولشویی در نظر گرفته شده است، مصادره اموال و منافع حاصل از جرم می باشد. با توجه به این که هدف از پولشویی، اصولی و قانونی نمایش دادن عواید مجرمانه و نامشروع و استفاده آزاد از این عواید است، محروم نمودن مجرمان از این منافع انگیزه و مقصد ارتکاب به جرم پولشویی و جرایم ابتدایی آن را می خواهد. به همین سبب مصادرهی درآمدها به عنوان شیوه های موثر برای مقابله با جرایم مالی به خصوص پولشویی مورد تاکید واقع شده است.

مصادره اموال مجازاتی است که به وسیله دادگاه در پی دادرسی به جرم مورد توجه قرار می‌گیرد و باعث محرومیت قطعی پولشو از اموال می شود. در مورد این نوع قانون مبارزه با پولشویی مقرر شده از مرتکبین جرم پولشویی مضاف بر درآمد و عواید حاصل از ارتکاب جرم مشتمل بر اصل و منافع حاصل از آن به جزای نقدی به اندازه عواید حاصل از جرم محکوم می شود. باید به حساب درآمد عمومی نزد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران واریز شود.

با توجه به این که قانون را در شکلی کیفر پولشویی در نظر گرفته است اما در مورد شیوه اجرای مصادره و نیز مصادره اموال در جایی که جرم دارای وجه بین المللی می باشد برای آن قوانین خاصی پیش بینی نشده است و فقط در تبصره یک ماده مذکور مقرر شده که اگر منافع حاصل از اموال دیگری تبدیل و تغییر یابد، همه آن اموال ضبط می شود.

نکته قابل توجه آن است که جرم پولشویی به وسیله شخص حقوقی هم ممکن است انجام شود و همان گونه که به شخص حقوقی اجازه داده می‌شود تا با نام و اعتبار خود دارای حساب بانکی شود یا تجارت نماید، می توان او را از لحاظ کیفری هم مسئول تلقی نمود و مجازاتی برای آن مقرر کرد.

در مورد اعمال مجازات هم درست است که نمی‌توان شرکت را اعدام یا زندانی نمود، اما امکان انحلال و از بین رفتن شرکت و یا پیشگیری از فعالیت آن برای مدت مشخص می توان به عنوان مجازات برای اشخاص حقوقی  استفاده نمود . زیرا تنها هدف مجازات و کیفر اصلاح مجرمان نمی باشد، بلکه مجازات، تکلیف دیگری مثل پیشگیری و اعراب را نیز بر عهده دارد.

در حقیقت امروزه جرایم متعددی مثل کلاهبرداری و جرائم و تخلفات راجع به مقررات اصول شرکت ها بیشتر اوقات به وسیله افراد حقیقی و تحت نظارت اشخاص حقوقی شرکت صورت می گیرد. بنابراین اصل آن است که مضاف بر مسئولیت کیفری نمایندگان این اشخاص برای اجرای مجازات مالی، مسئولیت جزایی اشخاص حقوقی هم در نظر گرفته شود.

مرجع صالح رسیدگی به جرم پولشویی:

با عنایت به اصلاحات صورت گرفته در قانون مقابله با پولشویی و با در نظر گرفتن اهمیت این جرم بر اساس ماده ۱۱ قانون مبارزه با پولشویی رسیدگی به این جرم در صلاحیت شعبه خاصی از دادگاه تهران است .بنابراین در صورت تشخیص، این امکان وجود دارد که این شعبات به خصوص را در مرکز استان های دیگر نیز برپا نمود.

جرایم منشا پولشویی در ایران:

جرایمی که منشاء پولشویی در ایران واقع می‌شوند، جرایم مربوط به مواد مخدر و قاچاق کالا و  سرقت و آدم‌ربایی و قتل و جنایت و فحشا و ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری سپرده گذاری های کوتاه و بلندمدت به واسطه بانک‌ها و موسسات پولی و اعتباری می باشد.

مهمترین روش های پولشویی:

-استفاده از موسسات مالی و اعتباری ؛ آسان ترین شیوه پولشویی می باشد. در این روش مبالغ به دست آمده از اقدامات مجرمانه نزد شعب بانکی یا هر شکل از موسسات مالی و اعتباری سرمایه گذاری می‌شود که امکان دارد داخلی و خارجی باشد و از معاملات الکترونیکی نیز در این روش استفاده می شود.

-صورت حساب های جعلی؛ در این روش پوشیدن آن به واسطه صادرات و واردات ظاهری اقدامات تجاری خاصی را که در کشور انجام دادند و پول های کثیف را از آن کسب نمودند آغاز نموده و برابر این اقدامات، اقدامات مشابهی را هم در کشور انجام داده و آن ها را سرمایه گذاری می کنند. بدین ترتیب پولشویان کالایی را از شرکتی که می‌خواهند پول های کثیف را با آن تحویل دهند، خریداری می کند و در مقابل آن صورت حساب غیر واقعی صادر می نماید.

-بهره وری از فناوری‌های نوین مخابراتی و رایانه‌ای؛ روش دیگری درپولشویی می باشد که با به کار بردن فناوری‌های نوین مخابراتی و شیوه های نوین تجارت الکترونیک نه فقط هویت معامله کنندگان به طور پیچیده قابل شناسایی باشد بلکه ردیابی جریان مبالغ هم دشواری هایی را به دنبال دارد.

-سرمایه گذاری در خرید سهام؛ از جمله شیوه های موثری که به وسیله پولشویان استفاده می شود بدین ترتیب است که پولشویان با پول کثیف به دست آمده ، سهام و اوراق مشارکت می‌خرند و آن ها را در جای دیگری سرمایه گذاری می نمایند.

-سرمایه‌گذاری در مشاغل زیان دیده؛ در واقع مجرمان در مشاغلی که در آستانه ورشکستگی می باشند کسب و کار مشروع را راه اندازی می‌کنند و اسناد و مدارک و دفاتر آن را مورد دستکاری قرار داده و بعد از آن شرکت را سودآور جلوه می دهند .

-ایجاد سازمان های خیریه؛ در این روش مجرمان با معاملات مواد مخدر شیوه‌های غیرقانونی دیگر موسسات خیریه افتتاح می کنند که توانایی دریافت هدایا از سایر نقاط جهان را خواهند داشت.