احضاریه چیست ؟
وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی احضاریه چیست؟و شرایط احضاریه چیست؟پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.
به موجب مقررات قانون ایین دادرسی کیفری و سایر قوانین ، فرایند دادرسی ، باید یک فرایند منصفانه و عادلانه بوده که برای متهمین و سایر اشخاص دخیل در دادرسی ، امکان و فرصت دفاع و اقدام لازم ، وجود داشته باشد .
لازمه ی این امر ، این است که اشخاص ، از فرایند دارسی ، اطلاع یافته و بتوانند در فرصتی مناسب خود را جهت انجام اقدامات لازم اماده کنند .
برای نیل به این مهم ، قانون گذار ، سه نهاد را جهت اطلاع رسانی به اشخاص دخیل در فرایند دادرسی از جمله متهمین ، شاکی ، شهود و .. در نطر گرفته است .
- ابلاغیه
- احضاریه
- اخطاریه
مقام قضایی رسیدگی کننده ، در صورتی که بخواهد امری را به اطلاع شخص مورو نطر خود برساند و یا او را جهت انجام اقدامات لازم ، فرا بخواند ، حسب مورد از یکی از سه نهاد فوق ، استفاده می کند .
در این مقاله ، به احضاریه ، انواع آن ، مفاد احضاریه ، موارد جلب بدون احضار ، می پردازیم .
احضار ،در لغت ، به معنای فراخواندن می باشد .
احضاریه ،در واقع وسیله و ابزاری است که به موجب آن ، امر احضار و فرا خواندن انجام می گیرد .
احضاریه ،در اصطلاح حقوقی ، دارای دو معنای عام و خاص می باشد که در زیر به هر یک از این دو معنی می پردازیم .
احضاریه به معنای عام :
احضاریه در معنای عام خود ، در واقع به معنای ابلاغیه می باشد .
ابلاغیه در مسایل حقوقی و کیفری ، شامل این معنا می شود .
بنابراین ، احضاریه در معنای عام خود ، یکی از اقسام ابلاغیه می باشد .
انواع احضاریه در معنای عام :
- ابلاغیه ی زمان دادرسی
- ابلاغیه جهت حضور در دادگاه حقوقی برای مشاهده ی نظریه ی کارشناس
- ابلاغیه ی حضور متهم در دادسرا همراه با ذکر نتیجه ی عدم حضور
احضاریه به معنای خاص :
احضاریه ، در معنای خاص ، برگه ای است که از جانب دادسرا و مرجع تعقیب ، برای متهم ، شاکی و یا سایر اشخاص دخیل در دعوای کیفری ، ارسال شده و به موجب آن ، این اشخاص ، جهت انجام فرایند تحقیقات مقدماتی ، فراخوانده می شوند .
مفاد احضاریه :
ماده ی صد و هفتاد قانون آیین دادرسی کیفری ، به ذکر مواردی که باید در برگه ی احضاریه درج شود پرداخته است .
این موارد عبارتند از :
- ذکر نام و نام خانوادگی شخص احضار شونده
- ذکر نام پدر شخص احضار شونده
- علت احضار نمودن شخص
- محلی که شخص باید در آن جا حاضر شود .
- تاریخ و زمانی که شخص باید در محل تعیین شده حاضر شود
- نتیجه ی عدم حضور شخص در زمان و مکان تعیین شده
- امضای مقام قضایی احضار کننده
استثنا :
همان طور که بیان نمودیم ، ذکر کردن علت احضار شخص در برگه ی احضاریه ، الزامی می باشد ؛ در برخی از موارد ، مصلحت اقتضا می نماید که علت احضار شخص به دلایل زیر ، در برگه ی احضاریه قید نشود .
- حفظ حیثیت اجتماعی متهم
- عفت عمومی
- امنیت عمومی
در موارد فوق ، به تشخیص مرجع قضایی ، علت احضار شخص ، در برگه ی احضاریه قید نشده و بنابراین ، در صورتی که فرد احضار شده بخواهد از علت احضار خود اگاهی یابد ، می تواند به دفتر مرجع قضایی مراجعه نماید .
چگونگی احضار متهم :
ماده ی صد و شصت و هشت قانون آیین دادرسی کیفری ، تکلیفی را برای مراجع قضایی در امر احضار مقرر داشته است .
به موجب این ماده ، مراجع قضایی تنها در صورتی می توانند شخصی را تحت عنوان متهم احضار نمایند که در ابتدا ، دلایل کافی برای توجه اتهام به شخص وجود داشته باشد .
اگر مقام قضایی به این امر توجه ننماید ، دارای مسئولیت بوده و به محکومیت انتظامی تا درجه ی چهار محکوم خواهد شد .
علت ایجاد این مقرره ، حفظ و حمایت از ازادی های مشروع افراد می باشد .
احضاریه به موجب ماده ی صد و شصت و نه قانون مذکور ، باید در دو نسخه تنظیم شده و یکی از این نسخ به متهم داده شده و دیگری پس از امضا به مامور ابلاغ مسترد خواهد شد .
مامور ابلاغ احضاریه ، بدون لباس رسمی و با ارایه ی کارت شناسایی ، به ابلاغ برگه ی احضاریه می پردازد .
فاصله ی احضار تا حضور :
جهت فراهم ساختن امکان امادگی شخص احضار شده جهت دفاع از خود نزد مرجع قضایی ، قانون گذار به موجب ماده ی صد و هفتاد و یک قانون آیین دادرسی کیفری ، مقرر می دارد که فاصله ی بین ابلاغ احضاریه و زمان حضور شخص ، حداقل پنج روز بوده و نباید از پنج روز کمتر باشد .
تفهیم مفاد احضاریه :
احضاریه ، در واقع وسیله ای است که به موجب آن ، متهم و سایر اشخاصی که احصار می شوند ، از فرایند دارسی اطلاع یافته و توسط آن از علت احضار و زمان و مکان حضور خود اگاهی یابند .
ممکن است که شخص احضار شده ، فاقد سواد برای خواندن مندرجات احضاریه باشد .
در این صورت قانون گذار به موجب ماده ی صد و هفتاد و سه قانون آیین دادرسی کیفری ، مامور ابلاغ را ملزم نموده است که مفاد احضاریه را به شخص احضار شونده تفهیم کند .
موارد ارسال احضاریه :
با توجه به قوانین مختلف ، برخی از موارد ارسال احضاریه را در می یابیم .
- احضار متهم
- احضار شهود
- احضار جهت سازش
- احضار جهت اتیان سوگند
- احضار کارشناس
احضار از طریق انتشار آگهی :
گاهی اوقات ، به دلیل عدم اطلاع از محل اقامت متهم و یا عدم دستیابی به متهم علی رغم انجام اقدامات لازم ، مقام قضایی جهت احضار متهم ، ناچار به انتشار یک نوبت اگهی در روز نامه ی کثیر الانتشار ملی یا محلی می باشد .
در این اگهی ، عنوان اتهام همراه با مهلت یک ماهه جهت حضور از تاریخ انتشار اگهی درج می شود .
احضاریه ی الکترونیکی :
در ابتدا ، احضار اشخاص به موجب احضاریه ی کتبی و توسط مامورین ابلاغ انجام می شد .
با پیشرفت جوامع و هم چنین به علت مشکلات فراوان ابلاغ احضاریه به نحو قدیمی ، شیوه ی ابلاغ الکترونیکی احضاریه به موجب ماده ی صد و هفتاد و پنج قانون ایین دادرسی کیفری ، ایجاد شد .
نحوه ی اطلاع از احضاریه :
با الکترونیکی شدن امر ابلاغ احضاریه ، این سوال ممکن است ایجاد شود که چگونه از مفاد احضاریه آگاه شویم؟
برای اطلاع یافتن از مفاد احضاریه ، ابتدا باید به سامانه ی ثنا ( ثبت نام الکترونیکی ) وارد شده و سپس با وارد نمودن کد ملی و رمز شخصی خود ، به احضاریه ، دسترسی یافته و از مفاد آن اطلاع حاصل خواهیم کرد .
تخلف از مفاد احضاریه :
احضاریه ، حاوی الزام شخص به حضور در زمان و مکان معین نزد مقام قضایی می باشد .
اگر متهم پس از ابلاغ احضاریه ، از حضور در موعد مقرر بدون وجود عذر موجه ، خود داری کند ، به موجب ماده ی صد و هفتاد و نه قانون ایین دادرسی کیفری ، ممکن است که توسط مقام قضایی جلب شود .
موارد جلب بدون احضار :
اصولا ، پیش از اقدام جهت جلب نمودن متهم ، ابتدا متهم را با ابلاغ احضاریه نزد مرجع قضایی احضار می نماییم .
در برخی از موارد ، با توجه به شرایط و اهمیت بالایی قضیه ، مصلحت این گونه اقتضا می کند که متهم را بدون ابلاغ احضاریه ، جلب نماییم .
ماده ی صد و هشتاد قانون آیین دادرسی کیفری ، به بیان این موارد پرداخته است :
- جرایم مستوجب مجازات حبس ابد ، قطع عضو و سلب حیات
- جرایم تعزیری درجه ی یک تا پنج ، در صورتی که با توجه به اوضاع و احوال قضیه ، بیم تبانی ، فرار و یا مخفی شدن متهم وجود داشته باشد .
- در صورتی که محل اقامت و یا محل کسب متهم معین و مشخص نباشد و اقدامات مقام قضایی جهت شناسایی نشانی متهم به نتیجه نرسد .
- در جرایمی که به صورت سازمان یافته ارتکاب یافته اند و جرایم علیه علیه امنیت داخلی و خارجی
نتیجه :
احضاریه ، وسیله است جهت به حضور طلبیدن اشخاص دخیل در دعاوی کیفری و یا حقوقی در موارد قانونی .
احضاریه در دو معنای عام و خاص بکار برده می شود .
در برخی از موارد ، احضار متهم از طریق انتشار اگهی در روزنامه ی کثیر الانتشار انجام می گیرد .
موارد ارسال احضاریه ، در قوانین مختلف ذکر شده است به طور مثال در قانون آیین دادرسی مدنی بیان شده است که ، جهت ایجاد سازش ، برای طرف مقابل ، احضاریه ارسال می شود .
متهم ملزم به حضور در موعد مقرر بوده و در صورت تخلف از این امر با ضمانت اجرای تعیین شده در قانون ( یعنی جلب ) ، مواجه خواهد شد .
متهم ، در صورتی که برای عدم حضور خود عذر موجهی داشته باشد ، با اعلام این عذر ، برای بار دیگر احضار خواهد شد .