نیم عشر دولتی چیست ؟

وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی نیم عشر دولتی چیست؟و شرایط نیم عشر دولتی چیست؟پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مقدمه نیم عشر دولتی

پس از اقامه ی دعوا در دادگاه های حقوقی و صدور رای در این محکمه ، پس از قطعی شدن رای صادر شده ، محکوم له جهت اجرا شدن رای صادر شده ، باید در دادگاه نخستین که در واقع وظیفه ی اجرای رای را بر عهده خواهد داشت ، در خواست صدور برگه ی اجراییه را مطرح می کند .

قسمت اجرای دادگاه نخستین ، پس از صدور اجراییه  ، برای اجرای رای صادر شده ، مطابق طرق پیش بینی شده در قانون و یا در حکم دادگاه ، اقدام می کند .

برای اجرای احکام و ارای صادر شده از محاکم حقوقی ، مبلغی تحت عنوان حق اجرا و یا نیم عشر از محکوم علیه حکم صادر شده ، وصول می شود .

در این مقاله ، به بررسی تفصیلی نیم عشر و تفاوت آن با هزینه ی دادرسی و انواع آن می پردازیم .

نیم عشر و تعریف آن :

همان طور که بیان نمودیم ، پس از صدور رای قطعی به تقاضای محکوم له ، با صدور اجراییه ، رای به مرحله ی اجرا گذاشته خواهد شد .

محکوم علیه ، علاوه بر پرداخت مبلغ محکوم به ، ملزم است که مبلغی دیگر را تحت عنوان حق اجرا و یا در اصطلاح حقوقی ، نیم عشر ، پرداخت کند .

تفاوت نیم عشر و هزینه ی دادرسی :

هزینه ی دادرسی ، مبلغی است که از خواهان یک دعوا ، برای رسیدگی به دعوا و پرونده ، در یافت می شود . اما نیم عشر ، مبلغی است که در مرحله ی اجرای حکم بابت اجرا ، دریافت می شود .

نحوه ی محاسبه ی هزینه ی دادرسی در هر دعوا و نیم عشر ، با یکدیگر متفاوت می باشد .

بنابراین هزینه ی دادرسی و نیم عشر ، در مراحل مختلفی از امر دادرسی وصول می شوند و یا یکدیگر تفاوت دارند.

انواع نیم عشر :

نیم عشر ،به دو گونه می باشد که در ادامه هر یک را به صورت تفصیلی مورد بررسی قرار می دهیم .

• نیم عشر اجرایی

• نیم عشر دولتی

نیم عشر اجرایی :

نیم عشر اجرایی که به آن حق الاجرا نیز گفته می شود ، مبلغی است که محکوم علیه ، علاوه بر محکوم به ، ملزم به پرداخت آن می باشد .

نحوه ی محاسبه ی نیم عشر اجرایی :

برای آن که بتوانیم نیم عشر اجرایی را محاسبه کنیم ، باید مطابق ترتیب زیر پیش رویم :

1. در وهله  ی اول ، باید میزان موضوع خواسته ی لازم الاجرا را محاسبه نماییم .

برای  این امر ، اصل خواسته به همراه سایر خسارات و .. مورد محاسبه قرار می گیرد .

2. پس از آن که خواسته  ی اصلی را محاسبه کردیم ، باید جریمه ای را که بابت تاخیر روزانه از پرداخت محکوم به ، بر عهده ی محکوم علیه قرار گرفته است را مورد محاسبه قرار دهیم . برای این امر باید ، تعداد روز هایی تاخیر در پرداخت را در نرخ مبلغ جریمه ی تاخیر روزانه ضرب کنیم .
3. عدد های بدست آمده در دو مرحله ی فوق را ، با یکدیگر جمع می کنیم . ۵ درصد عدد حاصل  شده ، در واقع همان نیم عشری می باشد که محکوم علیه و شخصی که اجراییه علیه او صادر می شود ، ملزم به پرداخت آن می باشد .

تخفیف یا معافیت از پرداخت نیم عشر :

در برخی از موارد ، ممکن است که شرایطی ایجاد شود که محکوم علیه ، از پرداخت تمام مبلغ نیم عشر اجرایی به کلی معاف شده و یا از پرداخت مقداری از آن ، معاف شود .

•  در صورتی که ظرف ده روز از تاریخ صادر شدن اجراییه ، محکوم علیه ، اقدام به پرداخت محکوم به نماید ، در این صورت از پرداخت نیم عشر معاف خواهد شد .
• اگر محکوم علیه ، پیش از گذشت ده روز از تاریخ صدور اجراییه ، قسمت و بخشی از محکوم به را پرداخت نماید ، به همان میزان ، از مبلغی که بابت نیم عشر باید بپردازند ، کاسته خواهد شد .
• ممکن است که طرفین دعوا ، ظرف ده روز از تاریخ صدور اجراییه ، با یکدیگر به توافق و سازش رسیده و یا ترتیباتی را برای اجرای حکم بین خود مقرر نمایند . در این صورت پرداخت نیم عشر اجرایی لازم نمی باشد .
• اگر پس از گذشت ده روز از تاریخ صادر شدن اجراییه ، طرفین دعوا با هم سازش و صلح کنند ، مطابق ماده ی صد و شصت قانون اجرای احکام مدنی ،  در این صورت نیم عشر به صورت نیم بها دریافت می شود .

نیم عشر دولتی :

وکیل مهریه در شیراز میگوید:اصطلاح حقوقی نیم عشر دولتی ، در اغلب موارد ، در مواردی که زوجه اقدام به طرح دعوا و یا تقاضای صدور اجراییه جهت دریافت مهریه می کند ، مطرح می شود .

در صورتی که زوجه برای دریافت مهریه ی خود ، صدور اجراییه را از محکمه و یا اداره ی ثبت تقاضا نماید ، در ابتدا باید مبلغی را تحت عنوان نیم عشر دولتی بپردازد .

این مبلغ ، در واقع به میزان یک بیستم از میزان مهریه ای است که زوجه مورد مطالبه قرار داده است .

به طور مثال ، فرض کنید که مهریه ی زوجه ، صد میلیون تومان باشد ، در این صورت مبلغ ۵ میلیون تومان به عنوان نیم عشر دولتی از وی وصول می شود .

در بسیاری موارد ، میزان نیم عشر دولتی ، بسیار سنگین می باشد و زوجه توانایی پرداخت آن را نخواهد داشت .

اعسار از پرداخت نیم عشر دولتی :

در صورتی که زوجه ، توانایی مالی جهت پرداخت نیم عشر دولتی را نداشته باشد ، می تواند با تنظیم دادخواست اعسار و اقامه ی دعوای اعسار در دادگاه ، ادعای اعسار و ناتوانی در پرداخت نیم عشر را به اثبات رسانده و در این صورت با حکم محکمه از پرداخت نیم عشر دولتی معاف خواهد شد .

برای اثبات اعسار ، زوجه نی تواند با معرفی دو گواه به محکمه ، ادعای خود را اثبات نماید . این دو گواه در محکمه به اظهار به عدم توانایی مالی زوجه جهت پرداخت نیم عشر دولتی ، می پردازند و دادگاه با ملاحظه ی ادله و اظهارات شهود ، به صدور رای در این خصوص مبادرت می ورزد .

باید بدانید که اعسار و ورشکستگی تفاوت هایی با هم دارند که ایت تفاوت ها در مقاله ای با عنوان تفاوت اعسار و ورشکستگی آورده شده است.

تقسیط نیم عشر دولتی :

ممکن است که زوجه بتواند ، نیم عشر دولتی را به صورت اقساط پرداخت کند .

در این صورت با اثبات اعسار از پرداخت نیم عشر دولتی به صورت یک جا ، محکمه می تواند حکم به تقسیط نیم عشر دولتی دهد .

پرداخت نیم عشر توسط زوج :

پس از آن که زوج ، اقدام به پرداخت مهریه نمود ، مبلغی که تحت عنوان نیم عشر دولتی از زوجه دریافت شده بود از زوج وصول و به زوجه پرداخت می شود .

اگر زوج از پرداخت نیم عشر دولتی امتناع ورزد ، اموال وی برای دریافت ین مبلغ توقیف می شود و اگر از این طریق ،  نتوانیم نیم عشر اجرایی را دریافت کنیم ، امکان جلب زوج برای این امر وجود نداشته و تنها در صورتی که مالی از زوج کشف شد ، می توانیم آن را توقیف و از محل فروش آن ، نیم عشر دولتی را دریافت کنیم . هم چنین می توانیم نیم عشر دولتی را از محل درآمد و حقوق  زوج نیز دریافت کنیم .

سازش و یا انصراف طرفین :

در صورتی که پس از صدور حکم قطعی و تعین میزان نیم عشر دولتی ،  طرفین دعوا با یکدیگر مصالحه و سازش نمایند ، نیم عشر دولتی به صورت نیم بها قابل وصول می باشد .

ممکن است که زوجه ، پس از صدور اجراییه ، از ادامه ی روند کار و پیگیری درخواست مطالبه ی مهریه ، انصراف دهد ؛ در این صورت ، نیم عشر دولتی از زوج ، قابل وصول نمی باشد .

 نیم عشر دولتی چک برگشتی :

در صورتی که پس از صدور چک ، مشخص شود که چک به صورت بلا محل صادر شده است و در نهایت چک ، برگشت بخورد ، در این صورت علاوه بر آن که صادر کننده ی چک ملزم به پرداخت مبلغ اصلی چک خواهد شد ، مبلغ دیگری نیز تحت عنوان نیم عشر را نیز باید پرداخت کند .

نیم عشر اجرایی اداره ثبت :

ممکن است که شخصی با استناد به سند رسمی ، از اداره ی ثبت تقاضای صدور اجراییه علیه شخص مدیون کند .

در این صورت ، پس از صدور اجراییه ، اگر شخص مدیون از پرداخت دین خود امتناع نماید ، اموال و دارایی های او توقیف خواهد شد و با برگزاری تشریفات مزایده ، جهت دریافت و وصول طلب شخص طلبکار ، به فروش گذاشته می شود .

پس از این امر ، شخص بدهکار ملزم است که مبلغی را تحت عنوان نیم عشر مزایده پرداخت کند .

اگر شخص بدهکار ، پیش از تنظیم و امضای صورت مجلس مزایده ، اقدام به پرداخت تمامی مبلغ دین خود نماید ، در این صورت ، تنها نصف نیم عشر از وی دریافت خواهد شد و نیم دیگر آن قابل پرداخت نمی باشد .