جعل چیست؟

وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی سازمان جعل چیست؟و شرایط جعل پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مفهوم جعل:

جعل  در معنی لغوی یعنی  خلق کردن و دگرگون کردن و تزویر یعنی تقلب کردن و مخالف نشان دادن واقعیت چیزی جعل و تزویر در دنیای حقوق یعنی ساختن چیزی مثل سند به طوری که بر خلاف واقعیت آن باشد و همچنین به ضرر دیگری باشد .

جعل و تزویر در قانون این چنین آمده است که ساختن نوشته یا سند و یا ساختن مهر یا این که امضای اشخاص رسمی و غیررسمی و یا خراشیدن یا تراشیدن و قلم بردن و الحاق نمودن یا محو کردن  و یا سیاه کردن تقدیم یا تاخیر تاریخ سند نسبت به تاریخ واقعی و در آخر وصل کردن نوشته ای به نوشته دیگر و به کار بردن مهر دیگری بدون اجازه او و امثالهم با قصد تقلب.

مصادیق جعل:

پزشکی گواهی دروغین مریضی برای کسی صادر می کند تا به موجب آن فرد از رفتن به خدمت معاف شود.

فردی نام فرزندش را از شناسنامه اش محو می کند تا خود را بدون فرزند معرفی نماید.

جعل اسناد:

جعل اسناد به معنی به وجود آوردن نوشته ای یا سندی یا مهر و یا امضای افراد رسمی و غیر رسمی است. یعنی سند را تغییر میدهند به وسیله تراشین و خراشیدن و …. و همچنین صاحب سند هم کاملا بی خبر است.

در کشور ایران جرم جعل سند در دو شکل است :

جعل مادی:

به گونه ای گفته  می شود که در ظاهر سند تغییری پیش آید. مثلا از طریق بریدن یا تراشیدن سند موجب تغییری از ظاهر اصلیش شود.

جعل معنوی:

اسناد هم تغییر موضوع یک سند را بیان می کند.

جعل سند می تواند مادی با معنوی باشد و جعل مادی سند یعنی جاعل یکی از کار های ماده 542 را انجام داده است. مثلا در سندی کلمه ای را اضافه کرده یا یکی از کلمات را محو کرده است. لازم به ذکر است جرم حعل مادی به دو شکل انجام می شود:

ادعای جرم جعل:

ادعای جرم جعل با مشخص کردن فرد جعل کننده:

به بیان وکیل جعل در شیراز جعل مفادی یا همان معنوی سند هم جعلی را بیان می کند که به وسیله کارکنان دولتی یا مراجع قضایی و مامورین به خدمات عمومی در انجام وظیفه خود به وجود می آید و به این حالت است که در ظاهر سند تغییری احساس نمی شود. تنها سند مخالف واقعیت شکل می گیرد. مثال ساده برای این قضیه این است که مثلا سر دفتر در سند عنوانی را ذکر می کند که اتفاق نیفتاده است.

جعل امضا:

در طی روز امضاهایی مختلف توسط افراد برای کار های گوناگون به کار می رود و همین موضوع اهمیت امضاها را می رساند. متاسفانه جرم جعل امضا زیاد شده است و به همین دلیل قانون این موضوع را  تحت نظر گذاشته است و برای آن جرم انگاری انجام داده است.

هر فردی امضای خاص خودش را دارد. حال اگر فردی نام و امضای فردی دیگر را جایی بزند به گونه ای که به آن فرد ضرر خاصی وارد گردد به عنوان جاعل شناخته می شود. البته مجازات آن بستگی به این دارد که برای چه کاری امضای فرد دیگری را جعل نموده است.

قانون گذار ما به جعل امضا به صورت صریح نپرداخته است و آن را در دسته همان جعل و تزویر آورده است. شایان ذکر است به جز این که جعل امضا جرم محسوب می شود استفاده و بهره از آن هم به وسیله خود جاعل یا فرد دیگر جرم می باشد.

جعل اسکناس:

نظام بانک داری کشور ما اسکناس ها و چک پول ها را طوری طراحی کرده است که نمونه تقلبی و اصلی آن مشخص باشد و اگر مردم تنها کمی آگاهی داشته باشند می توانند از اسکناس های تقلبی در امان بمانند.

قانون گذار نه تنها جعل اسکناس را جرم معرفی کرده است، بلکه اگر کسی بداند آن  اسکناس ها تقلبی اند و باز هم آن را در گردش بگذارد را هم مجرم می شناسد.

لازم به ذکر است در این جا تنها مقصود اسکناس های ایرانی نیست. و اگر فردی اقدام به جعل دلار کند هم مشمول مجازات می گردد. متاسفانه جعل اسکناس نظام اقتصادی را مخل می کند و قانون گذار به همین خاطر به آن اهمیت فراوانی داده است.اما لازم به ذکر است که قانون مجازات اسلامی برای محازات جعل اسکناس هم تخفیفی در نظر گرقته است و شما میتوانید درمورد تخفیف مجازات ان در سایت دادیار مطالعه کنید.

معمولا جعل اسکناس خصوصا ارز خارجی باند گسترده تری دارد که همگی به این کار مشغولند و در سطح شهر می چرخند و با گرفتن پول از مردم مثلا دلار به آن ها می دهند که همه آن ها تقلبی اند و ارزش اقتصادی ندارند.

جعل اسناد هویتی:

از اولین مواردی که به عنوان اسناد هویتی به یاد همه می آید شناسنامه و کارت ملی است که متاسفانه جعل این گونه اسناد در سطح کشور افزایش یافته است. هر حالت از جعل در خصوص این مدارک مشکلات فراوانی به همراه دارد.

از لحاظ تقسیم کردن جرم جعل شناسنامه و کارت ملی و بهره بردن از این گونه اسناد هویتی دو جنبه دارد:

از یک لحاظ میت وان آن را جزو جرایم علیه اشخاص و اموال قرار داد.

از لحاظ دیگر میت وان آن را در دسته جرایم علیه امنیت وآسایش عمومی گذاشت. به این خاطر که مرجع صادر کننده و اعتبار دهنده این گونه اسناد دولت است و هرگونه تغییری در آن امکان دارد به آسایش عمومی جامعه خلل ایجاد کند.

بنابراین جعل این گونه اسناد یک جرم شناخته می شود و استفاده کردن و بهره بردن از آن  و نشان دادن آن به انواع مراجع جرم دیگری محسوب می شود.

جعل امضا چک:

وکیل چک در شیراز در طی یک مثال ساده شرح میدهد:فرض کنید فردی چک را به جای صاحب اصلی دسته چک امضا کند و به بانک تحویل دهد جعل کردن از نظر دنیای حقوقی  از دسته جرایم علیه آسایش عمومی است. به این دلیل که جعل کار تقلبی و غیر واقعی است که طوری طراحی شده که واقعی به نظر آید. باید بیان گردد که جعل چک و همچنین جعل امضای چک مثل هر نوع جعل سند رسمی دیگر کلاهبرداری هم حساب می شود و کسی که این کار را کند مجرم شناخته می شود.

دلیل اصلی که برای پیدایش جرم جعل امضای چک وجود دارد فرد جاعل می خواهد فرد دیگری را گول زند تا با دادن چک جعلی مالی را از او بگیرد پس چک و امضای فرد دیگری را جعل می کند تا از اعتبار او سو استفاده کند.

قانون گذار ما هر نوع دست بردن در چک را مثل جعل در مبلغ یا جعل در امضای چک را جرم معرفی کرده و شخص جاعل را مجازات میکند . باید گفته شود در اکثر اوقات جاعل از نزدیکان صاحب چک است و می خواهد با جعل امضای چک سو استفاده کند. حالا وقتی که این شخص چک را به بانک می دهد، بعد از این که شبیه سازی انجام شد و متوجه جعلی بودن امضای چک شدند مجرم معرفی میگردد.

اگر چک دزدی باشد و فرد مجرم بخواهد با امضای متفاوت چک را نقد کند، در این حالت هم پس از این که تفاوت امضای چک با امضای صاحب چک معلوم شد متوجه می شوند این چک یا توسط این فرد در جایی پیدا شده و یا دزدیده شده است.

بهتر است برای پیشگیری از اتفاق افتادن جعل امضای چک از امضاهای خیلی ساده استفاده نکنید و همچنین از امضای خیلی پیچیده هم استفاده نکنید و دیگر این که قسمت های مهم چک مثل مبلغ و تاریخ را چسب بزنید.

جعل رایانه ای:

جرم جعل از جرایم رایج محسوب می شود. در قانون مجازات اسلامی ما جعل به روش سنتی بیان شده است. اما متاسفانه با گذشت زمان و تکنولوژی جرایم رایانه ای هم به وجود آمدند. جرم جعل رایانه ای هم در این دسته قراردارد.

جرایم رایانه ای در خصوص جرایمی هستند که به وسیله های سیستم های دیجیتال همچون یارانه شکل می گیرند. این نوع جرایم با این که در بعضی موضوعات فرق دارند اما از نظر موضوعی در ادامه همان جرایم سنتی قرار دارند.

بهتر است باری دیگر سری به ماده 523 قانون مجازات زده و جرم جعل سنتی را یاد آور شویم که عنوان می کند ساختن سند یا نوشته/ تراشیدن/ خراشیدن/ دست کاری کردن/ محو کردن و ….. بدون اجازه افراد صاحب آن و با قصد تقلب جعل شناخته می شود.

در مورد جرم جعل رایانه ای هم که شیوه نوین تری است ماده شش قانون جرایم رایانه ای اعلام می کند که هر کس به صورت غیر مجاز کارهای زیر را انجام دهد جاعل است:

1- متغیر کردن یا فراهم کردن داده ای قابل استناد و یا وارد کردن متقلبانه داده به آن ها.

2- متغیر کردن داده ها یا علامت های موجود در کارت حافظه یا قابل پردازش در سامانه های رایانه ای……

همین جا مشخص شد فرق اساسی که جرم رایانه ای  با جرم سنتی جعل دارد  در داده ها و اطلاعات است.

ماده هفت قانون جرایم رایانه ای بیان کرده است اگر کسی کاملا آگاه و مطلع باشد که داده ها جعلی است و از آن ها استفاده کند مرتکب جرم استفاده از موضوعات جعلی شده است و مورد مجازات قرار می گیرد.

جرم جعل رایانه ای با افعالی همچون تغییر دادن و وارد کردن تعریف شده است که این موضوع را تبیین می کند که جعل رایانه ای با انجام دادن فعل مثبت پدید می آید. به طور مثال اگر کارمند شرکتی یادش برود داده های تازه را وارد سیستم شرکت کند نمی توان به عنوان جرم جعل رایانه ای حساب کنیم.

در تعریف جرایم رایانه ای عبارت قابل استناد این منظور را می رساند که شرط وجود ارزش خاص آن داده ها وجود دارد. بر فرض مثال اگر فردی در رایانه ای تصویر نقاشی یک حیوان را دست کاری کند به عنوان جرم جعل یارانه ای محسوب نمی شود چون ارزش خاصی ندارد. در خصوص جرایم رایانه ای هم مرتکب باید قصد متقلبانه داشته باشد.