قتل در تصادفات رانندگی چیست؟

وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی قتل در تصادفات رانندگی چیست؟و شرایط قتل در تصادفات رانندگی پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مقدمه قتل در تصادفات رانندگی :

امروزه متاسفانه به دلیل عوامل مختلف ، شاهد تصادفات بسیاری در سطح کشور می باشیم . این امر موجب شده است که قانون گذار ، جهت جلوگیری از این روند ، مجازات ها و جرایمی را برای متخلفان از قوانین راهنمایی و رانندگی وضع کند .

تصادفات رانندگی  ، علاوه بر آن که دارای خسارات مالی و مادی هستند ، گاهی منجر به ایجاد خسارات بدنی و جسمی به افراد نیز می شوند .

در برخی اوقات ، تصادفات رانندگی منجر به فوت افراد می شوند که دارایی مجازات و اثار متفاوتی می باشد و در این مقاله سعی شده است که به بررسی تصادفات منجر به فوت و مسائلی همچون مجازات آن ، دیه و بحث بیمه و .. پرداخته شود .

پیش از آن که به بررسی تصادف رانندگی منجر به فوت بپردازیم ، شایسته است که در ابتدا به بررسی انواع قتل اقدام کنیم .

انواع قتل :

• قتل عمدی :

قتل عمدی به موجب ماده ی دویست و نود قانون مجازات اسلامی ، تعیین شده است .

به موجب این ماده ، در صورتی که شخص در ارتکاب قتل ، قصد و سوء نیت داشته باشد ، قتل انجام گرفته ، از نوع قتل عمد می باشد که مرتکب آن ، به قصاص محکوم خواهد شد .

• قتل غیر عمد ،

به دو نوع شبه عمد و خطای محض تقسیم می شود .

قتل شبه عمد ، به موجب ماده ی دویست و نود و یک مورد بررسی قرار گرفته است .

در قتل شبه عمد ، مرتکب اگر چه که در ارتکاب رفتار ، عمد و قصد داشته است اما برای ایجاد نتیجه ( قتل ) ، عمد و سوء نیتی ندارد .

قتل خطای محض ، قتلی است که مرتکب نه در ارتکاب رفتار و نه در نتیجه ی آن ، قصد و سوء نیت نداشته است .

• قتل در تصادفات رانندگی :

در صورتی که شخص راننده به دلایل زیر ، موجب مرگ و فوت شخص دیگری شود ، قتل انجام گرفته ، از نوع قتل غیر عمد می باشد .

• قتل در اثر بی احتیاطی و بی مبالاتی
• قتل در اثر عدم رعایت نظامات دولتی ( رعایت نکردن قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی )
• عدم مهارت راننده ی وسیله ی نقلیه

بنابراین همان طور که بیان کردیم ، قتل در تصادفات رانندگی ، از نوع قتل شبه عمد و غیر عمدی می باشد . حتی در صورتی که علت تصادف ، سرعت غیر مجاز و یا سبقت غیر مجاز راننده باشد ، باز هم نمی توانیم قائل بر آن شویم که قتل انجام گرفته شده از نوع عمد می باشد زیرا راننده اگر چه که در انجام تخلفات رانندگی (سرعت غیر مجاز و یا سبقت غیر مجاز ) قصد داشته است اما در نتیجه ی رفتار خود ، که قتل و فوت شخص ثالث می باشد ، سوء نیت و عمدی نداشته و بنابراین ، قتل انجام گرفته شده ، از نوع شبه عمد می باشد .

مجازات قتل در تصادفات رانندگی :

بر خلاف نظر بسیاری از افراد ، مجازات قتل در تصادفات رانندگی ، قصاص نمی باشد زیرا ، مجازات قصاص ، برای ارتکاب قتل عمدی می باشد اما همان طور که بیان کردیم ، قتل در تصادفات رانندگی ، از نوع قتل شبه عمد بوده که فاقد مجازات قصاص بوده و قانون گذار به صورت جداگانه و خاص به جرم انگاری این عمل پرداخته است .

به موجب ماده ی هفتصد و چهارده قانون مجازات اسلامی تعزیرات ، در صورت قتل در تصادفات به دلیل بی احتیاطی و بی مبالاتی و یا عدم رعایت نظامات دولتی و یا عدم مهارت در رانندگی ، مرتکب به حبس به مدت شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد و هم چنین در صورتی که اولیای دم مطالبه نمایند ، مرتکب ملزم به پرداخت دیه نیز خواهد شد .

بنابراین همان طور که گفتیم ، مرتکب قتل در تصادفات رانندگی ، قصاص نشده و محکوم به حبس و پرداخت دیه در صورت مطالبه ی اولیای دم می شود .

گذشت اولیای دم :

همان طور که اشاره کردیم ، پرداخت دیه ، منوط به مطالبه و در خواست اولیای دم می باشد .

ممکن است که اولیای دم ، از دریافت دیه ، صرف نظر کرده و دیه را ببخشند ؛ در این صورت می خواهیم بدانیم که اثر این گذشت اولیای دم در مجازات مرتکب جرم چه نی باشد ؟

در صورت گذشت اولیای دم ، به موجب ماده ی  سی و هفت قانون مجازات اسلامی ، می توانیم در اعمال مجازات مرتکب جرم ، تخفیف قائل شویم زیرا  مطابق ماده بند الف  ماده ی سی و هشت قانون مذکور ، گذشت شاکی ، یکی از انواع جهات تخفیف می باشد و قاضی محکمه در اعمال این تخفیف مختار بوده و می تواند میزان آن را تعیین نماید .

قابل گذشت یا غیر قابل گذشت ؟

جرم قتل به موجب تصادفات رانندگی آیا در زمینه ی جرایم قابل گذشت می باشد یا غیر قابل گذشت ؟

اصل بر غیر قابل گذشت بودن جرایم می باشد مگر آن که قانون جرمی را قابل گذشت معرفی کرده و با عمل ارتکابی  حق الناس بوده و شرعا نیز قابل گذشت باشد .

به موجب ماده ی صد و چهار قانون مجازات اسلامی ، جرایم قابل گذشت مشخص و معین شده اند که با توجه به این ماده ، که اخیرا نیز مورد اصطلاح قرار گرفته است ، جرم قتل در اثر تصادفات رانندگی ( ماده ی هفتصد و چهارده قانون مجازات اسلامی تعزیرات ) در زمره ی جرایم غیر قابل گذشت می باشد .

با توجه به این امر ، تاثیر گذشت اولیای دم ، تنها در پرداخت دیه موثر بوده و موجب لغو و اسقاط مجازات حبس نخواهد شد گرچه که ممکن است موجب تخفیف مجازات حبس گردد.

تصادف در حالت مستی :

ممکن است که راننده ی وسیله ی نقلیه ، هنگام تصادف منجر به فوت شخص ثالث ، در حالت مستی در اثر مصرف مسکرات و .. بوده باشد ؛ در این صورت ، قانون گذار به موجب ماده ی هفتصد و هجده قانون مجازات اسلامی تعزیرات ، به تشدید مجازات این شخص پرداخته است .

مطابق ماده ی مذکور ، مرتکب ، به بیش از دو سوم حداکثر مجازات در نظر گرفته شده محکوم می شود یعنی بیش از پنج سال حبس در انتظار راننده ای که در هنگام تصادف منجر به فوت در حالت مستی به سر می برده است ، می باشد .

همچنین به موجب ماده ی فوق ، محکمه می تواند علاوه بر مجازات حبس فوق ، مرتکب را از حق رانندگی و یا تصدی وسایل موتوری به مدت یک تا پنج سال محروم نماید .

سابقه ی کیفری موثر راننده :

ممکن است این سوال مطرح شود که در صورت تصادف منجر به فوت ، آیا راننده ،

دارایی سابقه ی کیفری موثر خواهد شد ؟

مطابق ماده ی بیست و پنج قانون مجازات اسلامی ، در صورت محکومیت قطعی در جرایم عمدی ، مرتکب جرم ممکن است که دارای مجازات تبعی و سابقه ی کیفری موثر شود اما همان طور که گفتیم ، قتل در اثر تصادف رانندگی ، از نوع جرایم عمدی نبوده و بنابراین مرتکب این رفتار ، فاقد سابقه ی کیفری موثر می باشد .

فرار از صحنه ی جرم :

در بسیاری از مواقع ، افراد پس از وقوع تصادف ، به دلیل ترسی که از مجازات قصاص دارند ، فرار را بر قرار ترجیح داده و شخص صدمه دیده را به حال خود راها می کنند .در حالی که همان طور که بیان نمودیم ، در صورت فوت ثالث در اثر تصادف رانندگی ، راننده به مجازات قصاص محکوم نخواهد شد و بنابراین دلیلی برای این ترس و فرار و رها کردن شخص صدمه دیده وجود ندارد و حتی ممکن است که در صورت کمک به شخص صدمه دیده و رساندن شخص به بیمارستان ، از مرگ وی جلوگیری شود .

مطابق ماده ی هفتصد و نوزده قانون مجازات اسلامی تعزیرات ، مرتکب در صورت فرار(راننده فراری) و خودداری از رساندن کمک به شخص صدمه دیده ، به بیش از دو سوم حداکثر مجازات تعیین شده ، محکوم خواهد شد و هم چنین اعمال کیفیات مخففه در مورد چنین شخصی امکان پذیر نمی باشد .

مرجع صالح قتل در تصادفات رانندگی  :

مرجع صالح به رسیدگی به جرم قتل در اثر تصادف رانندگی ، به موجب ماده ی سیصد و یک قانون ایین دادرسی کیفری ، دادگاه کیفری دو محل وقوع جرم می باشد .

نتیجه گیری قتل در تصادفات رانندگی :

در صورت ایجاد تصادف منجر به فوت ، مرتکب ، مجرم شناخته شده و به مجازات در نظر گرفته شده توسط قانون مجازات اسلامی محکوم خواهد شد .

این جرم ، در زمره ی جرایم غیر عمد است و در واقع قتل انجام گرفته شده ، قتل شبه عمد بوده و بنابراین مجازات مرتکب جرم ، قصاص نمی باشد و مرتکب به پرداخت دیه در صورت تقاضای اولیای دم و حبس محکوم می شود ‌.

قتل در اثر تصادف رانندگی از جهت پرداخت دیه ، قابل گذشت بوده و از جهت مجازات حبس ، غیر قابل گذشت می باشد و گذشت شاکی ، تاثیری در سقوط مجازات حبس نخواهد داشت .