اعاده دادرسی حقوقی چیست؟

وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی اعاده دادرسی حقوقی کیست؟و شرایط اعاده دادرسی حقوقی پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

اعاده دادرسی و تعریف حقوقی از آن:

اعاده دارسی یکی از طرق شکایت از رای می باشد .

در این روش ، دادگاه صادر کننده ی حکم قطعی ، مجددا به پرونده رسیدگی خواهد کرد . برای اعاده دادرسی ، وجود جهات خاص مذکور در ماده ی چهارصد و بیست و شش قانون ایین دادرسی مدنی لازم می باشد و در صورت فقدان این جهات ، اعاده دارسی امکان پذیر نمی‌ باشد .

به موجب این مقاله ، اوصاف اعاده دادرسی ، جهات خاص اعاده دادرسی و سایر امور مرتبط با این مبث مورد بررسی قرار می‌ گیرد .

اوصاف اعاده دادرسی :

• اعاده دارسی از طرق فوق العاده ی شکایت از رای می باشد .
• از لحاظ موضوع ، محدودیتی در اعاده دادرسی وجود ندارد . به این معنا که در صورت وجود جهات اعاده دادرسی ، از هر پرونده ای با هر موضوعی می توان تقاضای اعاده دادرسی کرد .
• دادگاه صادر کننده ی حکم قطعی صلاحیت رسیدگی به اعاده دادرسی را دارد و بنابراین اعاده دادرسی از طرق عدولی شکایت از رای می باشد .

آرای قابل اعاده دادرسی :

• تنها از احکام قطعی صادر شده می توان تقاضای اعاده دادرسی مطرح نمود و نسبت به قرار های صادر شده ، قابلیت اعاده دادرسی وجود ندارد .
• ارای صادره از دیوان عدالت اداری نیز قابل اعاده دارسی می باشد .
•  پیش از قطعی شدن حکم ، امکان اعاده دارسی از حکم صادره وجود نخواهد داشت .
• در داوری داخلی ، امکان اعاده دادرسی از رای داور وجود ندارد اما در داوری تجاری بین المللی ، اعاده دادرسی از رای داور پیش بینی شده است .

اعاده دادرسی از ارای دیوان عالی کشور :

دیوان عالی کشور ، در رسیدگی خود ، تنها به تایید  یا نقض رای صادره اقدام می کند و به معنای اخص ، رایی صادر نمی کند . بنابراین امکان اعاده دادرسی از ارای دیوان عالی کشور وجود ندارد .

جهات اعاده دارسی :

برای امکان اعاده دارسی از حکم قطعی صادر شده ، باید لزوما یکی از جهات مذکور در ماده ی چهارصد و بیست و شش قانون ایین دادرسی مدنی وجود داشته باشد در غیر این صورت ، اعاده دارسی انجام نمی گیرد

 جهات اعاده دادرسی شامل موارد زیر می باشد :

• موضوع حکم صادره ، موضوعی نباشد که مورد ادعای خواهان است . به طور مثال ، ادعای خواهان شامل تقاضای خلع ید می باشد و حکم صادره ، الزام به پرداخت اجرت المثل را نیز در بر می گیرد  .
• بیش از میزان خواسته ی خواهان ، حکم صادر شده باشد ؛ به طور مثال ، میزان خواسته ، ۷۰ میلیون تومان بوده و حکم به پرداخت ۹۰ میلیون تومان صادر شده باشد .
• در مفاد حکم صادره ، به دلیل استناد به اصول یا مواد متضاد ، تضاد وجود داشته باشد .
• بدون وجود سبب قانونی ، حکم صادره با حکم دیگری که مابین همان اصحاب و در همان دعوی توسط همان دادگاه سابقا صادر شده است ، مغایرت و تضاد داشته باشد .
• اعمال حیله و تقلب توسط طرف مقابل که در حکم دادگاه موثر بوده باشد . برای استناد به این جهت ، در ابتدا باید حیله و تقلب را در محکمه ی صالح به اثبات رسانید .
• استناد به اسنادی که پس از صدور حکم ، جعلی بودن آن ها به موجب رای دادگاه صالح ، ثابت شده باشد .
• دسترسی به اسنادی که مبین حقانیت متقاضی اعاده دادرسی باشد در صورتی که این اسناد در حین رسیدگی دادگاه ، مکتوم بوده و یا امکان دسترسی به آن ها وجود نداشته باشد .

احکام جهات اعاده دادرسی  :

• جهات اعاده دادرسی مذکور در ماده ی ۴۲۶ قانون ایین دادرسی مدنی ، حصری می باشد و نمی توان مورد دیگری را به این جهات افزود .
• جهت و یا جهات اعاده دادرسی که به استناد آن تقاضای اعاده دادرسی داریم ، باید در دادخواست اعاده دادرسی ذکر شود .
• امکان رسیدگی به پرونده غیر از جهت و یا جهات ذکر شده در دادخواست برای دادگاه وجود ندارد .

مهلت درخواست اعاده دادرسی :

برای اشخاص مقیم در داخل ایران ، مهلت اعاده دادرسی ظرف بیست روز  می باشد و برای اشخاص مقیم در خارج کشور ، مهلت اعاده دادرسی ، دو ماه می باشد ‌.

اعاده دادرسی خارج از مهلت :

در صورتی که در خواست اعاده دادرسی خارج از مهلت های فوق ،  انجام گیرد ، دادگاه قرار رد درخواست اعاده دادرسی را صادر می کند .

اگر متقاضی اعاده دادرسی بتواند وجود یکی از عذر های مذکور در ماده ی سیصد و شش قانون ایین دادرسی مدنی را در محکمه ثابت کند ، مهلت اعاده دادرسی تمدید خواهد شد .

قرار رد دادخواست اعاده دادرسی در صورتی که از دادگاه بدوی صادر شده باشد ، ظرف ۲۰ روز در دادگاه تجدید نظر قابل تجدید نظر می باشد .

قرار قبول اعاده دادرسی :

پیش از رسیدگی به عنوان اعاده دارسی ، دادگاه باید ابتدا دادخواست اعاده دارسی و جهات ان را بررسی کرده و قرار قبول یا رد اعاده دادرسی را صادر کند . منظور از قرار قبول اعاده دارسی این است که تقاضای شخص حاوی جهات اعاده دادرسی می باشد .

بنابراین صرف درخواست اعاده دادرسی ، دادگاه را ملزم به رسیدگی نخواهد کرد بلکه قرار قبول دادرسی موجب الزام دادگاه به رسیدگی مجدد به پرونده خواهد شد .

قرار قبول اعاده دادرسی ، قابل اعتراض و تجدید نظر نمی باشد .

اعاده دارسی همزمان با فرجام خواهی :

ممکن است که نسبت به یک حکم صادره ، به صورت همزمان هم تقاضای اعاده دارسی و هم در خواست فرجام خواهی شده باشد .

در این صورت رسیدگی به درخواست فرجام خواهی ، تا زمان پایان رسیدگی به اعاده دادرسی متوقف می ماند . بنابراین ابتدا باید رسیدگی اعاده دارسی انجام گیرد و سپس فرجام خواهی .

اقسام اعاده دادرسی :

اعاده دادرسی به دو صورت قابل طرح می باشد :

1. اعاده دادرسی اصلی :

در صورت صدور حکم قطعی ، محکوم علیه می‌ تواند با استناد به جهات اعاده دادرسی ، تقاضای اعاده دادرسی کند . اعاده دادرسی اصلی ، با تقدیم دادخواست انجام می گیرد .

2. اعاده دادرسی طاری ( غیر اصلی ) :

فرض کنید دعوایی بین دو نفر مطرح شده است و حکمی به نفع یکی از طرفین صادر می شود . محکوم له این دعوا ، علیه محکوم علیه ، دعوای دیگری مطرح می کند و در دعوای دوم ، از حکم صادره ی دعوی اول به عنوان دلیل استفاده می کند .

در این صورت محکوم علیه دعوی سابق ، می تواند از حکم صادره ی سابق ، در خواست اعاده دادرسی کند . درخواست اعاده دادرسی در دادگاه رسیدگی کننده به دعوای فعلی به عمل می اید و متقاضی باید ظرف سه روز دادخواست اعاده دادرسی را نیز به همین دادگاه تقدیم کند . این دادگاه ، دادخواست را به دادگاه صادر کننده ی حکم قطعی ارسال خواهد کرد .

اثر تعلیقی اعاده دادرسی :

منظور از اثر تعلیقی این است که به طور موقت ، تا زمان رسیدگی به اعتراض ، اجرای رای صادره متوقف خواهد شد .

صرف درخواست اعاده دادرسی منجر به تعلیق اجرای رای نخواهد شد و قرار قبولی اعاده دادرسی است که اجرای حکم را معلق خواهد کرد .

 اثر تعلیقی اعاده دادرسی باید بین احکام‌مالی و غیر مالی تفکیک شود :

• احکام مالی :

در صورتی که امکان اخذ تامین مناسب و جبران خسارت احتمالی وجود داشته باشد ، به تشخیص دادگاه رسیدگی کننده ، از محکوم له تامین مناسب اخذ شده و رای اجرا خواهد شد و اگر امکان اخذ تامین وجود نداشته و یا محکوم له تامین نسپارد ، اجرای حکم تا ختم رسیدگی متوقف خواهد شد .

• احکام غیر مالی :

پس از صدور قرار قبولی اعاده دادرسی ،  در صورتی که حکم صادره غیر مالی باشد ، اجرای حکم خود به خود متوقف خواهد شد .

اثر انتقالی اعاده دادرسی :

در صورتی که دادگاه در مقام رسیدگی به اعتراض از آرا ، هم از لحاظ ماهوی و هم از لحاظ شکلی به پرونده رسیدگی کند ، اصطلاحا اعتراض به رای دارای اثر انتقالی خواهد بود .

اعاده دادرسی نیز دارای اثر انتقالی می باشد و دادگاه صادر کننده ی حکم قطعی ، از حیث ماهوی و شکلی به طور مجدد به پرونده رسیدگی خواهد کرد .

نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که اثر انتقالی اعاده دادرسی  محدود به جهت اعاده دادرسی می باشد .

طرح دعاوی طاری در اعاده دادرسی :

به دلیل محدودیت دادگاه به جهت مورد اعاده دادرسی در رسیدگی ، امکان طرح دعاوی طاری  در این مرحله از رسیدگی  وجود نخواهد داشت .

به عبارت دیگر ، طرح دعوای متقابل ، اضافی ، جلب ثالث و ورود ثالث  در این مرحله امکان پذیر نمی باشد .

اعتراض به نتیجه ی اعاده دادرسی :

رایی که پس از رسیدگی اعاده دادرسی صادر می شود  ، در صورتی که از دادگاه بدوی صادر شده باشد ، می تواند قابل تجدید نظر خواهی باشد و اگر‌ دادگاه تجدید نظر به اعاده دادرسی رسیدگی کرده باشد ، تجدید نظر خواهی از رای صادره ممکن نمی باشد .