بازپرس کیست؟

وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی بازپرس کیست؟و شرایط بازپرس پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مقدمه بازپرس :

یکی از نهادهای بسیار مهم در سیستم کیفری که به تکلیف تحقیق و تعقیب در مورد جرم می‌پردازد، دادسرا می باشد. از جمله مراحل نخستین به منظور رسیدگی به یک جرم مرحله تحقیقات مقدماتی است. این مرحله یک مسئول در اختیار دارد.

مسئول مرحله تحقیقات مقدماتی در جایگاه مقام تحقیق اسبابی را به سود یا به ضرر متهم گردآوری نموده و به بررسی آن می پردازد و در آخر با عثی برای تبرئه یا مجرم شناخته شدن او می گردد. لازم به ذکر است که مرحله ی تحقیقات مقدماتی از جمله مراحل مهم دادرسی است. در دادسرا مقامات مختلفی ایفای نقش می‌کند و هریک به تکالیف متفاوتی را بر عهده دارند. یکی از آن ها مقام بازپرس می باشد.

مفهوم بازپرس :

بازپرس ایفا کننده ی نقش اصلی در مرحله تحقیقات مقدماتی می باشد.  ابتدا باید به موضوع  تحقیقات مقدماتی پرداخت. منظور از تحقیقات مقدماتی عملیات قانونی می باشد که توسط بازپرس و دیگر مقامات قضایی در دادسرا انجام می شود. هدف از انجام تحقیقات مقدماتی سه مورد می باشد:

– حفظ آثار و علائم جرم .

2- گردآوری دلایل وقوع جرم .

3- کسب و شناسایی و پیشگیری از گریز یا  پنهان شدن متهم.

با عنایت به این اهداف بازپرس در جایگاه ایفای نقش خود که تحقیقات مقدماتی می باشد  سعی دارد دلایلی را جمع‌آوری کند که بی گناهی یا گناهکاری متهم را به اثبات برساند. به همین منظور در راستای ایفای نقش خود باید به شکل بی طرفانه ای دلایل را جمع آوری کرده و تحقیقات ضروری را به انجام برساند.

تکالیف بازپرس :

نقش بازپرس در دادسرا کاملاً مستقل می باشد و دادستان هرگز نمی تواند در تحقیقات و تکالیف بازپرس دخالت کند. بازپرس در نقش مقام تحقیق تکالیفی را بر دوش دارد.

-او ابتدا شروع به تحقیقات مقدماتی می نماید. البته به شرط آن که این اقدام از سوی دادستان به او ارجاع شود یا بازپرس خود شاهد وقوع جرم باشد(در مورد بحث جرح و تعدیل شاهد میتوانید در سایت دادیار اطلاعات لازم را به دست بیاورید.)تحقیقات را آغاز نموده و موضوع را به دادستان اطلاع‌رسانی می‌کند و اگر دادستان این امر را به او ارجاع دهد خودش تحقیقات را ادامه خواهد داد.

-دوم این که بازپرس باید تحقیقات نخستین را به شکل سری و محرمانه انجام دهد. جز در صورتی که قانون به شکل دیگری تعیین کرده باشد. البته باید یادآور شد که در تحقیقات مقدماتی همه ی اشخاص و کسانی که در این موضوع دخیل هستند باید اسرار را حفظ کنند و اگر از این موضوع تخطی نماید به مجازات افشای اسرار شغلی محکوم خواهند شد.

–  سومین وظیفه ی بازپرس آن است که بی طرفانه و در محدوده ی اختیارات قانونی که به او محول شده است تحقیقات مقدماتی را انجام دهد و در مورد احراز موضوعاتی که به ضرر یا به سود متهم است تاوت قائل شود.

– چهارمین تکلیف بازپرس آن است که خیلی سریع تحقیقات مقدماتی را انجام داده و این اقدامات را متوالیا به انجام برساند و روزهای تعطیل بهانه ای برای توقف اقدامات او نباشد.

– پنجمین وظیفه ی بازپرس آن است که به منظور پیشگیری از  از بین رفتن آثار و نشانه‌های جرم باید خیلی سریع این عملیات تحقیقات مقدماتی را انجام دهد و برای به دست آوردن و گردآوری اسباب احراز جرم معطل نکند.

– وظیفه ی ششم بازپرسی آن است که باید به شکل شخصی تحقیقات و عملیات ضروری را برای گردآوری دلایل احراز جرم انجام دهد. اما او این امکان را خواهد داشت که در جرایمی که حائز اهمیت نیستند، تفتیش و تحقیق از شهود و مطلعان و گردآوری اطلاعات و دلایل وقوع جرم یا هر عملیات دیگری را که به منظور محقق شدن جرم ضروری تشخیص دهد.

– بعد از آن که آموزش های لازم را به ضابطان دادگستری می دهد از آن ها بخواهد در حین آن که بر آن ها نظارت می‌کند تکمیل اقدامات قانونی را از آن‌ها مطالبه نماید و تصمیم گیری مناسب را انجام دهد. بازپرس موظف است

در جایی که مشخصات شخص بزه دیده  مثل شماره تلفن و نام و نام خانوادگی و نشانی مورد خطر واقع شده و تهدیدی نسبت به جسم و آبروی او محسوب می شود. روش های درست را به منظور پیشگیری از دست یافتن به این مشخصات بیندیشد. این موضوع در هنگام دادرسی در دادگاه هم با تشخیص رئیس دادگاه و رعایت مصلحت مجنی علیه جاری خواهد شد.

-یکی دیگر از تکالیف بازپرس آن است که با هدف احراز واقعیت، هر اقدامی که ضرورت دارد را انجام دهد. مثلاً متهم را احضار کند قرار تامین مناسب صادر نماید یا قرار بازداشت صادر کند یا موضوع را به کارشناسی ارجاع دهد. همه ی این موارد از اختیارات و تکالیف بازپرس می باشد.

ممنوعیت های بازپرس :

اقداماتی وجود دارد که بازپرس قادر به انجام آن ها نیست .

در زیر به دسته ای از آن ها اشاره می‌شود:

-بازپرس این امکان را ندارد که بهانه بیاورد و بر اساس این که متهم شخص معینی نیست یا پنهان شده یا امکان دسترسی به او با مشکل مواجه است ، از زیر بار تحقیقات مقدماتی شانه خالی کند.

-بازپرس نمی‌تواند در جرایمی که منافی عفت است تعقیب و تحقیق کند و حتی از هیچ شخصی در این زمینه پرسش به عمل آورد. جز در جایی که جرم در دید عموم اتفاق افتاده باشد و یا شاکی داشته یا به عنف یا سازمان یافته اتفاق افتاده باشد که در این فرض تحقیقات و تعقیب راجع به جرم در حوزه ی شکایت انجام شده یا با توجه به شرایط مشهود فقط به وسیله ی مقام قضایی صورت می گیرد.

– وقتی بازپرس شروع به بازجویی می کند در برگه های بازجویی حق ندارد بین خطوط نگارش کند یا اوراق بازجویی دچار قلم خوردگی و تراشیدگی کلمات شود.حتی اگر یک یا چند کلمه به متن برگه های بازجویی اضافه شود، باید روی آن ها خط بکشد و همین موضوع در برگه های بازجویی درج شود. بازپرس و فردی که از او تحقیقات می‌شود .

باید زیر این برگه های بازجویی را امضا کند. برعکس این موضوع نیز صادق است اگر یک یا چند کلمه از برگه های بازجویی حذف شده است باید در حاشیه اضافه شود و بازپرس و شخصی که از او تحقیقات می‌شود زیر آن را امضا کند.

– بازپرس نباید بدون آن که اقدامات و عملیات قانونی راجع به پرونده های متهمی که در بازداشت هستند به انجام برساند به مرخصی برود و یا با ماموریت یا انتقالی به مکان دیگر شود. او باید قبل از این موضوع تکلیف پرونده های اشخاص بازداشت شده را معین کند.

-لازم به ذکر است که چنان چه عملی که از سوی شخص متهم انجام شده است، جرم تلقی نشود و دلایل و اسباب کسب شده بر این اساس باشد که متهم مرتکب جرم نشده است یا دلایل به منظور اتهام شخص کفایت نکند. در این جا بازپرس مکلف است قرار منع تعقیب صادر نماید.

تفاوت بازپرس و قاضی :

با توجه به آن چه که تا این جا به آن اشاره شد، بازپرس در هنگام تحقیقات مقدماتی وظیفه اصلی اش تحقیق در مورد اتفاق افتادن یا عدم اتفاق جرم است. اما قاضی تکلیف تحقیقات مقدماتی را به عهده ندارد. او بعد از آن که تحقیقات انجام شده به وسیله ی بازپرس به دستش رسید، رای صادر می کند. تکالیف و اقدامات قاضی در دادگاه انجام می‌شود. اما اقدامات اصلی و عملیات اصلی بازپرس در دادسرا صورت می گیرد.

یکی از تفاوت های دیگری که بین قاضی و بازپرس وجود دارد آن است که درست است که هر دو تکلیفشان کشف جرم و پیشگیری از انحلال حقوق مردم می باشد اما جایگاه قاضی بالاتر از بازپرس در حوزه قضایی می باشد. شخصی که می‌تواند رای صادر کند قاضی می باشد و بازپرس هرگز امکان آن را نخواهد داشت که رای بدهد و مجازات تعیین کند.

آن چه بازپرس صادر می کند و قادر به صدور آن می باشد قرار است مثل قرار منع تعقیب، مثل قرار جلب به دادرسی و قرارهایی از این دست. قرارهایی که از سوی بازپرس صادر می‌شود باید به تایید و تصدیق دادستان برسد تا رسیدگی نهایی شده و به دادگاه فرستاده شود و بالاخره این  در حوزه ی وظایف قاضی می باشد که رای نهایی را در مورد پرونده صادر کند.

تفاوت بازپرس و دادیار :

دادیار ها و بازپرس ها در مورد اتهامات انجام شده در دادسرا هردو تحقیقات مقدماتی را انجام می دهند و دادیار درست مانند بازپرس تصمیمش را به شکل قرار صادر می‌کند. اما اگر اختلاف نظری بین دادیار و دادستان ایجاد شد دادیار مکلف است از نظر دادستان پیروی کند. در صورتی که اگر اختلافی بین دادستان و بازپرس در مورد صدور قرار حاصل شود مرجعی که به به اختلافات  آن ها رسیدگی می‌کند و صالح به این رسیدگی می باشد دادگاه خواهد بود.

جز در جایی که نظر دادستان اعمال می شود. تفاوت دیگری که بین بازپرس و دادیار وجود دارد آن است که در دسته ای از جرایم با اهمیت که بعد از رسیدگی جرم در دادسرا و دادگاه کیفری استان صالح به رسیدگی به آن جرم می باشد فقط و فقط بازپرس باید تحقیقات مقدماتی آن جرم مهم را انجام دهد. از دسته ی این جرایم جرایمی می باشند که مجازات آن ها قصاص نفس و اعدام و حبس ابد و قصاص عضو می باشد.

تفاوت شعبه دادیاری و بازپرسی :

در تفاوتی که بین شعب بازپرسی و دادیاری می‌توان مطرح کرد آن است که اصولاً در نوع پرونده هایی که به آن ها رجوع داده می شود اختلاف است. جرایم مهم و سنگین تر که نیازمند تحقیقات کامل تری هستند و رسیدگی به آن ها پس از رسیدگی در دادسرا در صلاحیت دادگاه کیفری استان است در شعب بازپرسی بررسی شده و تحقیقات مقدماتی آن ها در آن جا انجام می‌شود و به شعب دادیاری رجوع داده نمی‌شود.

اما پرونده‌هایی که مجازات شان سبک تر است در شعب دادیاری مورد دادرسی قرار می‌گیرند و تحقیقات مقدماتی در مورد آن ها انجام می شود.واما بحث تخفیف مجازات در قانون مجازات اسلامی از اهمیت بالایی برخوردار است وما به شما عزیزان پیشهاد میکنیم که در سابت دادیار این بحث مهم را مطالعه و بررسی نمایید.