دعاوی طاری چیست؟

وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی دعاوی طاری چیست؟و شرایط دعاوی طاری پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مقدمه دعاوی طاری :

در مفهوم دعوای طاری چنین بیان شده است که تاریخ به مفهوم عارض شدن دعوای دیگر در میان دادرسی به دعوای اصلی می باشد.

با این توضیح اگر در هنگام دادرسی به دعوای اصلی دو طرف دعوا دعوای جدیدی را نسبت به یکدیگر با وجود منشاء یکسان با دعوای اصلی مطرح کنند. یا چنان چه شخص ذینفع در دعوای اصلی ورود پیدا کند و یا هر یک از دو طرف دعوا جلب شخص ثالثی را در هنگام دادرسی ماهوی به دعوا تقاضا نمایند در این خصوص موضوع دعوای طاری محرز می‌گردد.

بر این اساس با توجه به ماده ۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی مقرر شده است که هر دعوایی که در هنگام رسیدگی به دعوای دیگر از سوی خواهان یا خوانده و شخص ثالث یا از طرف مدعیان اصلی و ثالث اقامه گردد، دعوای طاری خوانده می شود.

این دعوا چنان چه با دعوای اصلی دارای ارتباط یا یک منشاء باشد در دادگاهی اقامه خواهد شد که دعوای اصلی در آن جا مطرح شده است. در این فرض صدور رای قطعی راجع به دعوای اصلی مشروط به اتخاذ تصمیم در مورد دعوای طاری است.

انواع دعاوی طاری :

قانونگذار چهار شکل از دعوای طاری را معرفی نموده است که عبارت است از :دعوای اضافی و دعوای جلب ثالث دعوای ورود ثالث و دعوای متقابل. اما باید در نظر داشت که دعوای طاری فقط ویژه امور قضایی نمی باشد. بلکه با در نظر گرفتن شرایط تعیین شده در قانون و  تشریفات مقرر در داوری نیز جاری خواهد شد.

-دعوای اضافی :

در فرضی که خواهان در میان رسیدگی به پرونده قبل از این که اولین جلسه دادگاه پایان بپذیرد متقاضی تغییر خواسته خویش شود اما با این خواسته و تقاضای جدید خود را به شکل دعوای دیگر با یک منشا و دعوای اصلی مطرح کند دعوای اضافی محرز می‌شود.

مثلاً موجری بعد از طرح دعوای تخلیه از سوی مستاجر در بین رسیدگی به دعوای تخلیه دعوای مطالبه اجور معوقه همان خانه را نیز مطرح می کند که در شکل دادخواست جداگانه‌ای به مرجع صالح به رسیدگی به دعوای تخلیه اقامه می‌شود.

در این فرض خواهان با تغییر خواسته ی خود در شکل دعوای جدید به گونه‌ای دعوای اضافی یا طاری را مطرح می کند. اما باید در نظر داشت که دعوای اضافی در مورد تغییر خواسته را نباید با ماده۹۲ ۸ قانون آیین دادرسی مدنی در مورد تغییر خواسته اشتباه گرفت.

در این ماده مقرر شده است که خواهان قادر است خواسته ی خود را که در دادخواست به صراحت مطرح شده است  در کل مراحل رسیدگی کم کند. بر اساس ماده ۹۸ قانون مذکور خواهان در این ماده فقط قادر است بدون این که دادخواست اضافی ارائه کند خواسته ی خود را تغییر دهد و مصداق دعوای اضافی محسوب نمی شود.

دعوای ورود ثالث :

این امکان وجود دارد که در بین دادرسی به دعوای اصلی شخص سومی از  نتایج به دست آمده از پایان رسیدگی و صدور حکم نهایی صاحب منفعت شود. در این فرض شخص سوم فرقی ندارد که حقیقی یا حقوقی باشد، این امکان را خواهد داشت با تقدیم دادخواست به شکل مستقلانه و با ذکر ادله ورود خویش به ماهیت و دادرسی به پرونده به طرفیت یکی از طرفین یا هر دو طرف دعوای اصلی فرقی ندارد که رسیدگی در مرحله بدوی باشد یا تجدید نظر به دعوای اصلی ورود یابد.

بر طبق ماده ی ۱۳۰ قانون آیین دادرسی مدنی که استحکام قانونی این موضوع تعیین شده است که اگر شخص ثالثی در خصوص دادرسی طرفین دعوای اصلی حقی به شکل مستقل برای خودش قائل شود یا خود را در احقاق حق یکی از دو طرف دعوا صاحب منفعت بشناسد .

تا زمانی که دادرسی پایان نیافته است و ختم آن اعلام نشده قادر خواهد بود وارد دعوا شود و فرقی ندارد که رسیدگی در مرحله ی نخستین باشد یا تجدید نظر. در این صورت شخص ثالث باید دادخواست خود را به دادگاهی که دعوا در آن جا اقامه شده است تقدیم کند و منظورش را به شکل شفاف بیان دارد.

دعوای ورود شخص سوم تا زمانی که شخص ثالث در اقامه ی دعوای اصلی برای خودش حق مستقلی فرض کند اصلی تلقی می‌شود و زمانی که ثالث خود را در احقاق حق یکی از دو طرف دعوا صاحب منفعت میشناسند دعوای ورود ثالث تبعی خواهد بود. این نکته را باید در نظر داشت که دسته ای از اشخاص از دعوای ورود ثالث که دعوای تبعی می باشد با هدف تحقیق و تبانی در دادرسی به دعوای اصلی سوء استفاده نموده اند که اگر از سوی یکی از دو طرف این موضوع محرز شود و به اثبات برسد مرجع قضایی به رد دعوا حکم صادر می نماید.

با توجه به ماده ی ۱۳۳ قانون آیین دادرسی مدنی تعیین شده است اگر دادگاه مشخص کند که دعوای ثالث با هدف تبانی و تحقیق در رسیدگی اقامه شده یا دادرسی به دعوای اصلی مشروط به رسیدگی به دعوای شخص ثالث نیست دعوای ثالث را از دعوای اصلی منفک می کند و به هر کدام جداگانه دادرسی می نماید.

-دعوای جلب ثالث :

در دعوای جلب ثالث دو طرف دعوا یا یکی از آن ها در بین رسیدگی قبل از خاتمه ی جلسه اول حضور شخص سوم را با هدف جوابگویی و تاثیر در ماهیت دعوا احضار می‌کنند. در حقیقت بر خلاف  دعوای ورود شخص سوم که با اراده ی خود شخص در دعوا وارد می شود، در دعوای جلب ثالث دو طرف یا یکی از آن ها تمایل به حضور شخص سوم دارند.

بدین ترتیب که با فرض درخواست متقاضی در صورتی که جلب ثالث با منشا دعوا همسو قرار بگیرد دادخواست مستقلی را اقامه می نماید.

مدارک و دلایلی را به منظور حضور شخص سوم ارائه می‌کند و این درخواست در مرجع صالح مطرح می شود. اگر دادخواست جلب ثالث رد شود تنها در صورتی قابلیت تجدید نظر خواهی را خواهد داشت که همراه با رای راجع به اصل دعوا باشد و اگر قرار رد دعوا در مرحله تجدیدنظر صادر شود رسیدگی بعد از فسخ در دادگاه تجدید نظر صورت می پذیرد که در ماده ۱۳۷ قانون آیین دادرسی مدنی در این خصوص تعیین شده است.

-دعوای متقابل :

زمانی که دعوا نسبت به طرفی در مرجع قضایی مطرح می‌شود از جمله حقوق ذاتی خوانده و دفاع از خود و احراز دلایل و قراین به هدف رد دادخواست خواهان، دعوای متقابل خواهد بود . بر طبق ماده ی ۱۴۱ قانون آیین دادرسی مدنی تعیین شده است که خوانده قادر است در برابر ادعای خواهان اقامه دعوا کند.  در صورتی که  این دعوا با دعوای اصلی یک منشأ داشته باشد و در ارتباط کامل با هم باشند دعوای متقابل نام می‌گیرد و هم زمان به هردو دعوا رسیدگی می‌شود.

اگر دعوا متقابل نباشد در دادگاه صلاحیت دار به شکل جداگانه مورد دادرسی واقع می شود.در حقیقت مرجع صالح به رسیدگی به دعوای  اصلی همان مرجع صالح به رسیدگی به دعوای نخستین خواهان است. جز این که دعوای متقابل ماهیت متفاوتی داشته باشد که از صلاحیت مرجع رسیدگی کننده به دعوای نخستین و بدوی خارج باشد.

مثلاً خواهان دعوای خلع ید متصرف را در مرجع حقوقی مطرح می کند. این  در صورتی است که خوانده خودش را در مورد آن ذی حق می شناسد و خواهان قبل از اقامه ی دعوای خلع ید  بر آن مال اشراف یافته باشد، خوانده در مقابل دعوای تصرف عدوانی را اقامه می‌کند که امکان دارد در صلاحیت مرجع کیفری واقع شود.

باید یادآور شد در صورتی که دعوای اصلی به علتی از اسباب رد شده یا باطل شود یا مسترد گردد دعوای متقابل هم به سبب آن که به دنبال اقامه ی دعوای اصلی مطرح شده ساقط می‌شود. اما خوانده قادر است در صورت فرض بر ذی حق دانستن خود مستقلاً  دعوای خود را مطرح کند.

هزینه ی دادرسی در دعوای طاری :

هزینه ی دادرسی در دعاوی طاری با توجه به مالی و غیرمالی بودن از دعوای اصلی پیروی می کند. پس هزینه ی دادرسی آن به مقدار هزینه ی دادرسی دعوای اصلی بستگی دارد. در دعوای ورود ثالث که از دسته دعاوی طاری تلقی می شود.

شخص ثالث که خواهان آن دعوا تلقی می گردد برابر با هزینه ی هر مرحله ای که در آن ورود پیدا می‌کند باید هزینه ی دادرسی پرداخت کند. در شرایطی که در دعوای متقابل که علت دعوا از حقوقی وکیفری متغیر است خوانده باید با توجه به ملاک  آن دعوا در مرجع کیفری صالح تمبر باطل کند.