مجازات حدی چیست؟

وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی مجازات حدی چیست؟و شرایط مجازات حدی پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مقدمه مجازات حدی :

در اسلام به منظور ارتکاب برخی از افعال گناه مجازات مشخص شده است که به آن ها مجازات حدی اطلاق می شود. مجازات حدی از انواع مجازات ها می باشد که در گروه مجازات های اصلی واقع می شود و مقصود از تعیین مجازات حدی در شرع مقدس اسلام  توسعه ی مجازات اشخاص نمی باشد. بلکه نظر بر آن است که این دسته از مجازات ها جنبه بازدارندگی و تربیت شخص مرتکب را داشته باشد.

قانونگذار اندازه و کیفیت انواع مجازات حدی را از شرع دریافت نموده است و مقدار و نوع آن به همان صورت است که در شرع مقدس و قرآن تعیین شده است. پس دادگاه قادر نیست کیفیت و نوع و اندازه حدود را تغییر دهد یا مجازات  حدی را کاهش دهد یا از آن چشم پوشی کند.

انواع مجازات حدی

آن دسته از مجازات ها حدی شناخته می شوند که در زیر به شرح آن پرداخته شده است:

1. حد اعدام
2. شلاق حدی

حد اعدام :

اعدام یکی از انواع حدود است که در مورد جرایمی که در زیر به آن اشاره می شود اجرا می گردد:

• -زنا؛ زنا به مفهوم آمیزش جنسی مرد و زن می باشد. بی آن که بین آن ها پیوند زناشویی برقرار شده باشد و عقد ازدواج منعقد گردد. زنا از گناهان کبیره بوده و در شرع برای مرتکب زنا حد اعدام مقرر شده است.
• -لواط؛ منظور از لواط دخول اندام تناسلی مرد به اندازه ختنه گاه در دبر انسان مذکر است. حد لواط برای شخص فاعل اگر به عنف و اکراه یا داشتن شرایط  صورت گیرد اعدام خواهد شد. حد لواط برای  مفعول در هر شرایط اعدام خواهد بود.
• -سب النبی ؛ منظور از جرم سب النبی آن است که شخص به پیامبر اسلام یا هر یک از پیامبران الهی دشنام بدهد یا غضب کند .در این صورت به حد اعدام محکوم خواهد شد و در مورد او این حد جاری می شود.
• -افساد فی الارض، بر اساس قانون هر شخصی که به شکل وسیع باعث جنایت بر تمامیت جسمانی اشخاص و جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور یا انتشار اکاذیب و اختلال در نظم اقتصادی کشور و آتش سوزی تخریب پخش مواد سمی و خطرناک و میکروبی یا برپا نمودن مراکز فساد و معاونت در آن ها شود. به شکلی که سبب اختلال شدید در نظم عمومی جامعه و ناامنی و یا ایراد خسارت وسیعی به تمامیت جسمانی اشخاص یا اموال عمومی و خصوصی گردد فساد فی الارض تلقی شده و به حد اعدام محکوم خواهد شد.
• -محاربه؛ مقصود از محاربه سلاح کشیدن با هدف جان و مال و ناموس مردم یا ارعاب آن ها به شکلی که سبب ناامنی جامعه شود از جمله حدود جرم محاربه اعدام است و قاضی در برگزیدن آن اختیار خواهد داشت.
• بغی؛ منظور از جرم بغی مبارزه در مقابله با نظام جمهوری اسلامی ایران می باشد و اگر کسی که بر خلاف نظام قیام کند باقی تلقی شده و به حد اعدام محکوم خواهد شد.

شلاق حدی :

شلاق در ارتباط با جرایم زیر جاری خواهد شد:

1. -حد زنا در شرایطی که شامل حد اعدام نشود صد ضربه شلاق خواهد داشت.
2. -حد لواط برای شخص فاعل اگر شرایط ضروری را برای اعدام نداشته باشد ۱۰۰ ضربه شلاق خواهد بود.
3. -در تفخیذ حد فاعل و مفعول ضربه شلاق است و در این خصوص میان محصن و غیر محصن تفاوتی وجود ندارد.
4. -حد مساحقه صد ضربه شلاق می باشد. مقصود از مساحقه آن است که انسان مونث اندام تناسلی خود را بر اندام تناسلی همجنس خود قرار دهد.
5. -قوادی؛ منظور از قوادی مهیا نمودن شرایط برای دو یا چند نفر به منظور زنا یا لواط می باشد. حد قوادی برای مرد ۷۵ ضربه شلاق خواهد بود.
6. قذف؛حد قذف ۸۰ ضربه شلاق می باشد. منظور از قذف انتساب زنا یا لواط به شخص دیگر می باشد. حتی اگر آن شخص فوت کرده باشد.
7. -حد شرب خمر نیز ۸۰ ضربه شلاق می باشد.
8. حد تبعید
9. اگر مردی که دارای همسر دائمی باشد پیش از دخول با همسر خود زنا ارتکاب یابد حدود ۱۰۰ ضربه شلاق و تراشیدن موی سر و تبعید به اندازه یک سال قمری می باشد.

و از انواع حدود راجع به جرم محاربه تبعید است که قاضی برای گزینش آن دارای اختیار است

مجازات سرقت حدی

حد سرقت در دفعه اول قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای آن خواهد بود. به شکلی که انگشت شست و کف دست بر جای می ماند و در دفعه ی دوم قطع پای چپ سارق از قسمت پایین برآمدگی خواهد بود به شکلی که نیمی از قدم و اندازه‌ای از جای مسح بر جای بماند. یکی از انواع حدود جرم محاربه قطع دست راست و پای چپ است که قاضی در انتخاب آن اختیار خواهد داشت.

شرایط اجرای مجازات حدی :

بر اساس ماده ۲۱۷ قانون مجازات اسلامی که در سال ۱۳۹۲ به تصویب رسیده است در جرم‌هایی که مجازات آن ها حدی می باشد مرتکب جرم در شرایطی متعهد خواهد بود که مضاف بر آگاهی و اراده و دارا بودن شرایط مسئولیت کیفری نسبت به حرام بودن رفتار انجام شده نیز مطلق باشد، یعنی کسی که مرتکب جرم شده است مضاف بر این که باید عاقل و بالغ باشد این ضرورت را نیز دارد که نسبت به این که جرمی که مرتکب شده است آگاه باشد که  هم دارای مسئولیت کیفری می باشد و هم جرم که ارتکاب یافته حرام است.

پس در صورتی که جرمی با مجازات حدی مانند سرقت یا زنا انجام شود و متهم مدعی باشد که نسبت به  ارتکاب آن جرم آگاهی و اطلاع نداشته و یا مدعی شود که با تهدید و شکنجه اقرار نموده اگر قاضی این احتمال را بدهد که متهم راست می گوید ادعای او بدون آن که شاهدی که سوگند خورده است را احضار کند قابل قبول است و مجازات حدی راجع به او جاری نخواهد شد.

اما باید در نظر داشت که بر اساس ماده ۲۱۹ قانون مجازات اسلامی دادگاه بادر نیست نوع و کیفیت حدود را کاهش یا افزایش دهد یا باعث سقوط آن گردد و فقط این مجازات ها بر اساس توبه و بخشش به درگاه خداوند قابل تبدیل و سقوط و کاهش می باشد.

از جمله شرایط دیگر اعمال مجازات حدی آن است که حتماً عمل مجرمانه در محدوده ی جرایمی واقع شود که مجازات آن حد می باشد. مثل زنا و لواط و تفیخذ و قوادی و سب النبی یا غیره.

تفاوت مجازات حدی و تعزیری :

به شکل کلی قانون مجازات اسلامی چهار نوع مجازات را در نظر گرفته است .حدود و قصاص و دیات و تعزیرات که هر یک از این مجازات ها خصوصیات خود را خواهند داشت. مثلاً قصاص با ایجاد شرایطی راجع به جرایم علیه نفس است و قسامه در  مقام سبب اثبات قتل دلیل اختصاصی راجع به این جرم تلقی می‌شود و در هیچ جرم دیگری از آن نمی توان بهره گرفت .و البته که قانون گذار برای شخصی که قتل خطای محض را مرتکب میشود مجازات دیه را در نظر میگیرد که این مجازات در قانون مجازات اسلامی شرح شده است.که البته دیه هم مهلت و زمانی دارد که ما به شما عزیزان پیشنهاد میکنیم برای اطلاعات بیشتر در مورد دیه و مهلت پرداخت دیه به سایت دادیار مراحعه نمایید.

-حد و تعزیر :

حدود و تعزیرات از مجازات های مذکور در قانون مجازات اسلامی می باشد که در سال ۱۳۹۲ به تصویب رسیده است که وجوه افتراق و اشتراک آن را دارا هستند. مثلاً شهادت بر شهادت دلیل اثبات جرم است و در هیچ یک از مجازات های حدود و تعزیرات از آن استفاده نمی شود. تنها در قصاص دیه دارای قابلیت اثبات می باشد.

-ثابت و متغیر بودن اندازه ی مجازات :

در جرایم حدی نوع و اندازه و کیفیت اجرای مجازات به شکل دقیق تعیین شده است. اگر جرمی اتفاق افتاد هیچ تغییری در مقدار و مجازات آن قابل اعمال نخواهد بود. اما در مجازات تعزیری با توجه به ماده ی ۱۸ قانون مجازات اسلامی قاضی دادگاه کیفری مختار است است که از میان حداقل و حداکثر مجازات مقرر شده از سوی مقرر مقدار مجازاتی را به عنوان رئیس صادر نماید

-جهل به حکم :

در تعزیرات اصل جهل و نادانی نسبت به قانون مسموع نمی باشد. به بیان دیگر شخصی که مرتکب فعل مجرمانه شده است این امکان را ندارد که مدعی شود که نسبت به مجرمان بودن عمل ارتکابی خود آگاهی نداشته است اما در حدود این اصل جایگاهی ندارد با عنایت به ماده ۲۱۸ قانون مجازات اسلامی اگر زناکار مدعی شود که نسبت به حرمت رابطه بی اطلاع بوده است و احتمال صحت و درستی گفتار او برود بدون آن که دلیلی ارائه کند از او قبول می شود و مجازات نمی گردد.

ادله ی اثبات جرم :

اقرار و شهادت از دلایل اثبات جرم تلقی می شوند که در حدود و تعزیرات وجود دارد اما در بعضی از موضوعات مقدار آن ها در حد و تعزیر فرق می کند.در برخی موارد مجازات حدی مثل زنان لواط برای اثبات جرم باید ۴ دفعه اقرار صورت بگیرد. در شرایطی که به منظور اثبات همه جرایم تعزیری یک دفعه اقرار کفایت می کند . ایا برای اثبات زنا و لواط شهادت چهار مرد عادل ضرورت دارد. اما برای اثبات در همه ی جرایم تعزیری شهادت دو مرد کافی است.

نهادهای تخفیف :

آزادی مشروط تعلیق اجرای مجازات و مجازات های جانشین زندان و بقیه ی نهادهای تخفیف راجع به جرایم تعزیری است و ارتباطی با مجازات های حدی نخواهد داشت. مثلاً نهاد معوق نمودن صدور رای ارتباط با تعزیرات درجه ۶ تا ۸ دارد و قانونگذار در این خصوص اشاره ای راجع به مجازات حدی نداشته است.

اثر مرور زمان :

مرور زمان فقط تعزیرات را در بر می‌گیرد و در حدود اجرایی نخواهد بود. به بیان دیگر کسی که جرم کلاهبرداری را مرتکب می شود اگر جرم او اثبات شود و رای به محکومیت او داده شود و چندین سال مجازات او سپری شود و شرایطی را دارا باشد و به اجرا در نیاید، دیگر مجازات مجرم کلاهبردار قابلیت اجرا نخواهد داشت. اما قذف کننده چنان چه جرمش به اثبات برسد حتی اگر سالیان سال هم طول بکشند مانع از اجرای مجازات حدی او نخواهد شد.