سهم الارث جنین چیست؟

وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی سهم الارث جنین چیست؟و شرایط سهم الارث جنین پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

ویدیو مقاله سهم الارث جنین

سهم الارث جنین و مفهوم جنین در قوانین ایران

نوزادی که هنوز پا به دنیا نگذاشته است این حق را دارد که دارای حقوق و شخصیت است و حق ارث بردن و زنده ماندن و بقیه ی حقوق مالی که به سود جنین وصیت شده می گردد و این موارد از دسته حقوق مالی جنین تلقی خواهد شد.  تعیین سهم الارث جنین بر اساس ماده ۹۵۷ قانون مدنی ایران و برگرفته از فقه شیعه مشخص شده است.

امکان دارد این سوال به ذهن متصور شود که جنینی که هنوز به دنیا نیامده است هیچ ارثی از میراث نمی برد. اما این تصور بسیار اشتباه است. در این مقاله سعی شده تا توضیح داده شود که جنین هم دارای ارث خواهد بود. اما با توجه به شرایطی این حق به او تعلق می گیرد. از جمله شرایط تحقق ارث وجود وارث برای شخص متوفی می باشد. پس به منظور آن که شخصی دارای وارث باشد و این توانایی را داشته باشد که ارث ببرد باید در هنگام مرگ متوفی زنده باشد.

این نکته قابل توجه است که در مورد ارث جنین باید به آن توجه داشت تا بالاخره به این موضوع دست یافت که این مساله در مورد او چگونه مطرح خواهد شد. در مقررات ایران جنین در صورتی دارای حقوق خواهد بود که زنده به دنیا بیاید و ارث بردن او نیز استثنا نیست.

قانون مدنی تعیین تکلیف نموده است که شرایط وراثت در قید حیات بودن شخص در هنگام مرگ مورث است و چنان چه جنینی در کار باشد در شرایطی ارث می برد که نطفه ی او هنگام فوت وارث انعقاد یافته باشد ، ضمن آن که زنده به دنیا بیاید. حتی اگر بلافاصله بعد از تولد از بین برود، بنابراین برای این که شخص جنین دارای ارث شود دو شرط ضرورت دارد.

شرایط ارث بردن جنین :

نطفه در هنگام فوت متوفی انعقاد یافته باشد :

پس اگر نطفه ی حمل بعد از فوت مورث انعقاد یابد، حمل دارای ارث نمی شود. این موضوع راجع به لقاح مصنوعی هم جاری می شود. یعنی چنان چه اسپرم پدر که در هنگام زنده بودن او دریافت شده از رابطه ی جنسی هنگام مرگ حفظ گردد و بعد از مرگ به همسر او لقاح گردد به سبب آن که نطفه ی جنین بعد از مرگ پدر انتقال یافته جنین دارای ارث نمی شود.

این انعقاد نطفه و حضور مل هنگام فوت میت امکان دارد از طریق آزمایشات پزشکی قانونی به شرطی که مدت زمان زیادی از آن سپری نشده باشد تحقق گردد.

حمل زنده به دنیا بیاید :

اگر حمل مرده به دنیا بیاید از ارث محروم می‌شود. حیات و زنده بودن حمل بعد از تولد حتی در یک لحظه و آن به منظور ارث بردن کافی خواهد بود و اگر بلافاصله بعد از تولد فوت کند یا دارای توانایی ادامه حیات را نداشته باشد مثل بچه یا نوزادی که ریه هاش از بین رفته است از نظر پزشکی مرگ او در یک مدت زمان کوتاه قطعی خواهد بود.

در این شرایط سهم الارث او بعد از فوت او مبه وراثی که در هنگام فوتش حضور داشته‌اند تعلق می گیرد. در شرایطی که زندگی جنین تا هنگام تولد مسلم شود اما در هنگام حیات و بعد از تولد شک جاری باشد طفل مزبور ارثی نمی‌برد.

همین طور اگر طفل در میانه ی تولد از بین برود مثل این که بعد از خارج شدن سر و گردن و سینه و دست‌ها و قبل از خارج شدن شکم و پاها فوت کند ارث به او تعلق نمی گیرد. چون هنگامی می توان این قانون را مطرح کرد که طبق زنده متولد شده ارث می برد که کل بدن او به طور کامل از شکم مادر خارج شود و زنده باشد.

تقسیم سهم الارث جنین :

چنان چه حملی که توانایی ارث بری را دارند دو شرط ذکر شده را داشته باشد اگر مانع ارث کل یا دسته از خویشاوندان شود تقسیم ارث صورت نمی گیرد تا به دنیا بیاید. مثلاً اگر متوفی یک خواهر و یک برادر داشته باشد دارایی متوفی تا هنگامی که تکلیف حمل از نظر زنده به دنیا آمدن یا مردن و دختر یا پسر بودن تعیین شود بین خواهر و برادر متوفی تقسیم ارث صورت نمی گیرد. زیرا اگر جنین زنده به دنیا بیاید اصلاً نوبت به ارث بری خواهر و برادر متوفی نمی رسد.

به همین سبب گفته شده اگر که جنین مانع ارث بردن بقیه خویشاوندان متوفی شود تا پیش از تعیین تکلیف  او تقسیم ارث بین خویشاوندان جنین انجام نمی شود. اما اگر جنین مانع ارث بردن هیچ یک از خویشاوندان متوفی نشود و آن ها تمایل داشته باشند پیش از تولد جنین سهم الارث را بین خویش تقسیم بندی کنند باید برای جنین اندازهای از سهم دو پسر را جدا کنند و بقیه ارث را بین وراث تقسیم نمایند تا وضعیت جنین معین شود. حال چنان چه جنین مرده به دنیا بیاید سهمی که برای او کنار گذاشته شده دوباره بین وراث تقسیم خواهد شد

ارث ناشی از لقاح مصنوعی :

مقصود از طریق لقاح مصنوعی حاملگی زن با ابزار مصنوعی به واسطه ی علم پزشکی بدون جنابت می باشد.  جنین هایی که به واسطه عمل طبیعی و رابطه جنسی رایج بین زن و مرد به شکل شرعی به وجود می‌آید و یا جنین هایی که با روش های لقاح درون رحم یا خارج از رحم با اسپرم و تخمک زن و شوهر به شکل شرعی ایجاد می شوند لقاح های مصنوعی صحیح و  شرعی و مورد تایید و حمایت قانون گذار است.

جنین هایی که از اسپرم مرد بیگانه و تخمک زن بیگانه یعنی از شوهر شرعی و زن شرعی به وجود می‌آید با چشم پوشی از روش طبیعی و مصنوعی بودن آن نسب مشروعیت خواهد داشت. در نتیجه از آثار نسب یعنی ارث نیز محروم خواهد بود

نگهداری سهم الارث جنین :

اداره  ی سهم الارث جنین به پدر و جد پدری و وصی انتساب یافته و از طرف آن ها انجام می‌شود. در شرایطی که جنین ولی وصی نداشته باشد، بر اساس ماده ی ۱۰۳ قانون امور حسبی دادگاه واجد صلاحیت به مشخص نمودن امین برای حفظ سهم الارث جنین اقدام می کند.

امین نسب شده تکلیف نگهداری و اداره سهم الارث جنین را خواهد داشت. دادگاه صلاحیت دار به منظور تعیین امین اموال و سهم الارث جنین و سایر امور حسبی در تهران، مجتمع قضایی امور حسبی تهران خواهد بود.

حفظ مدیریت سهم‌الارث نوزاد بعد از تولد :

چنان چه نوزادی در قید حیات باشد و به دنیا بیاید و سهم الارث جنین و نوزاد  به ورثه ی آن تسلیم شود با در نظر داشتن از بین رفتن سمت امین مشخص شده به منظور حفظ سهم الارث جنین چنان چه پدر یا جد پدری دارا نباشد باید برای نوزاد قیم نصب شود.

درخواست نصب قیم از سوی دادستان و یا اداره امور سرپرستی شهرستان برعهده ی دادگاه خانواده که به حقوق خانواده میپردازد می باشد.تکلیف نصب قیم با خود دادگاه  بوده و سبب کنترل دادستان راجع به نگهداری و حفظ اموال طفل صغیر و جنین عمل می‌کند و گزارش خود را به دادسرا تقدیم می نماید.

وصیت بیشتر از یک سوم اموال به نفع جنین :

هر شخصی قادر است در زمان حیات خود یک سوم اموالش را به نفع شخص دیگری وصیت نماید.مثلاً اگر شخصی سه ملک داشته باشد فقط قادر است  یک ملک را به نام هر کسی که تمایل داشته باشد وصیت کند و انتقال دهد.

در این صورت دو مغازه دیگر به عنوان ارث بین وراث تقسیم خواهد شد و چنان چه بیش از یک سوم وصیت کند بعد از آن که شخص فوت نمود وراث مالک اموال شخص فوت شده خواهند شد و اگر اجازه دهن بر اساس وصیت انجام می‌شود. اما اگر توافق نکردند وصیت بیشتر از یک سوم باطل خواهد بود.

در مورد وصیت به سود جنین نیز همین موضوع برقرار خواهد بود و فرقی ندارد وصیت به سود جنین است یا هر شخص دیگری. باز هم در این شرایط باید رضایت وراث شخص وصیت کننده دریافت شود. اگر همه توافق کردند همه ی مال موضوع وصیت بعد از تولد به جنین، تعلق می گیرد. در غیر این صورت به اندازه ی یک سوم اموال شخص وصیت کننده به مالکیت و تصرف در خواهد آمد و بقیه ی آن بر اساس قانون به وراث تعلق می گیرد.

سقط جنین بر اثر جرم :

سوال دیگری که امکان دارد به ذهن متصور شود آن است که چنان چه جنین بر اثر جرم سقط شود آیا باز هم جنین مرده انگاشته می‌شود؟ یعنی مال مورد وصیت به ورثه تعلق نمی‌گیرد. این موضوع در قانون در نظر گرفته شده است که در این شرایط مال مورد وصیت به شکل ارث به ورثه جنین نمی رسد.

قانون گذار برای اشخاصی که جرم سقط جنین را ارتکاب می‌آورند مجازات‌هایی پیش‌بینی کرده و اظهار داشته است اگر کسی با اطلاع و به شکل عمدی بر اثر ضربه زدن یا آزار و اذیت زن حامله سبب شود جنین او از بین برود به پرداخت دیه یا قصاص و حبس از یک تا سه سال محکومیت می یابد و در توضیح آن که در قانون سقط جنین جرم تلقی می‌شود و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است.

در شرایطی که شخصی کاری کند یا به هر طریق سبب شود جنین فوت کند قاتل تلقی خواهد شد . مثلاً پدر و مادر جنین بعد از به دنیا آمدن جنین و متوفی شدنش از جنین ارث می‌برند. اما اگر یکی از آن دو یا هردو نفر سبب شوند جنین فوت کند از ارث محروم شده و ارث جنین بین ورثه تقسیم می شود.