قرار اناطه ی کیفری چیست؟

وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی قرار اناطه ی کیفری چیست؟و شرایط قرار اناطه ی کیفری پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مقدمه قرار اناطه ی کیفری :

در مقدمه باید اشاره داشت که دعوای  قابل طرح در دادگاه ها به دو گروه دعاوی حقوقی و کیفری امکان تقسیم بندی دارد.دعواهایی که راجع به جرم و مجازات است در دادسرا و دادگاه کیفری اقامه می شود و به وسیله مقاماتی مثل بازپرس و قاضی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و نیز آرا هایی که از این دادگاه صادر میشود در موضوع جرایم به دو گروه قرار و حکم قابل تقسیم بندی هستند.

در اختلاف قرار و حکم قرار باید اشاره کرد اگر رای دادگاه در مورد ماهیت دعوا و قاطع آن به شکل جزئی و کلی باشد حکم خواهد بود و گرنه قرار نامیده می شود. قرار اناطه از دسته ی این قرارها است که بر اساس آیین دادرسی کیفری در گروهی از دعاوی صادر می‌شود و تشریفات خاص خود را دارد.

قرار اناطه کیفری از دسته قرارهای استثنایی در آیین دادرسی به شمار می رود که امکان دارد به وسیله ی دادسرا یا دادگاه صادر شود. قرار اناطه ی کیفری در قانون آیین دادرسی که چنین مقرر شده است که در واقع رسیدگی به جرم و نتیجه پرونده منوط به رسیدگی به موضوع دیگری در صلاحیت دادگاه حقوقی قرار می گیرد. از هنگام صدور قرار اناطه دو طرف یک ماه زمان دارند که دعوای خود را در دادگاه حقوقی اقامه نمایند. بنابراین قرار اناطه ی کیفری از دسته قرارهای قابل اعتراض در زمان ویژه ی خود است.

از جمله قرار هایی که به وسیله دادگاه یا دادسرا به‌ منظور دادرسی و پرونده امکان صدور دارد قرار اناطه است این قرار وقتی موضوعی در حین رسیدگی به پرونده به وجود می‌آید که مرجع رسیدگی کننده صالح به رسیدگی به آن نیست. ناگزیر برای رسیدگی به این موضوع دادگاه یا دادسرا باید به منظور دادرسی به آن قرار اناطه صادر نماید و پرونده را به منظور رسیدگی به مرجع واجد صلاحیت اناطه می‌دهد. در این مقاله سعی بر آن شده تا در مورد قرار اناطه ی کیفری و تا حدودی قرار اناطه حقوقی و خصوصیات و موارد صدورشان شرح داده شود.

مفهوم قرار اناطه ی کیفری :

وقتی که یک پرونده در دادسرا اقامه می شود قاضی دادسرا مکلف به رسیدگی و صدور رای مناسب است. اما برخی اوقات در هنگام رسیدگی به پرونده مسائلی به وجود می‌آید که باعث توقف دادرسی می‌شود. از جمله دلایل توقف رسیدگی آن است که در پرونده موضوعی حقوقی ایجاد می‌شود که دادرسی به آن در صلاحیت دادسرا نیست.

در این خصوص دادسرا قراری تحت عنوان قرار اناطه صادر می‌کند و رسیدگی کیفری را متوقف نموده و پرونده را به منظور رسیدگی به مرجع حقوقی دارای صلاحیت اناطه خواهد داد. قرار اناطه کیفری وقتی صادر خواهد شد که دادسرا یا دادگاه کیفری صلاحیت رسیدگی به آن موضوع حقوقی در پرونده را دار نباشد.

موارد صدور قرار اناطه ی کیفری :

با توجه به ماده ی ۲۱ قانون آیین دادرسی کیفری اگر به منظور آن که  جرم متهمی محرز شود نیاز به اثبات موضوعاتی باشد که دادرسی به آن ها در صلاحیت مرجع کیفری نیست و در صلاحیت دادگاه حقوقی قرار داشته باشد، ابتدا برای ذینفع تعیین شده، قرار اناطه صادر می‌شود و تا زمان صدور رای قطعی از سوی مرجع صلاحیت دار تعقیب متهم معلق شده و پرونده به بایگانی می رود.

در این مورد اگر ذینفع طی مدت ۳۰ روز از زمان ابلاغ قرار اناطه بدون آن که دلیل موجهی داشته باشد از رجوع به دادگاه صلاحیت دار خودداری کند و گواهی آن را تسلیم نماید، مرجع کیفری رسیدگی را ادامه داده و رای مناسب را صادر می کند.

در تبصره ی یک ماده مذکور چنین مقرر شده در جایی که قرار اناطه کیفری از طرف بازپرس صادر می گردد، باید در مدت سه روز به اطلاع دادستان برسد. اگر دادستان مخالف این قرار باشد، رفع این  اختلاف مذکور بر اساس ماده ی ۲۷۱ قانون انجام می‌شود.

بر اساس تبصره ۲ ماده ۲۱ قانون آیین دادرسی کیفری اموال منقول از گستره ی این ماده خارج خواهد شد و با عنایت به تبصره ی ۳ ماده ۲۱ قانون آیین دادرسی کیفری هم باید متذکر شد زمانی که پرونده به شکل موقت مورد بایگانی قرار می گیرد جز مرور زمان نخواهد شد.

روند صدور قرار اناطه کیفری :

پس از آن که مرجع کیفری دانست موضوعی حقوقی در  پرونده وجود دارد که مرجع حقوقی صالح به رسیدگی به آن نیست  توقیف دادرسی را صادر نموده و پرونده به شکل موقت بایگانی می‌شود و تعلیق تعقیب متهم در دستور کار مرجع کیفری قرار می گیرد. در این شرایط تا هنگامی که پرونده در زمان قانونی در مرجع حقوقی واجد صلاحیت بررسی شده و رای مناسب  در مورد آن صادر گردد ادامه پیدا می‌کند. پس از رسیدگی مراجع حقوقی به بخش حقوقی پرونده  و  وقتی که رای صادر نمود آن گاه مرجع کیفری به دادرسی خود ادامه خواهد داد .

مرجع صالح صدور قرار کیفری :

به منظور صدور قرار اناطه کیفری، مرجع کیفری که نخست به موضوع دعوا رسیدگی نموده قرار اناطه کیفری را صادر می کند و در حقیقت همین مرجع کیفری باشد که تعیین تکلیف نموده که صدور قرار اناطه لازم است یا نه. بنابراین اصحاب دعوا این امکان را ندارند که تقاضای صدور قرار اناطه کنند و تنها این امکان برای آن ها وجود دارد که به صدور قرار اناطه اعتراض نمایند. در نتیجه در حقیقت این مرجع کیفری می‌باشد که تعیین می کند صدور قرار اناطه الزامی است یا نه.

مدت اعتبار قرار :

شخصی که قرار اناطه کیفری به سود او صادر شده است باید در مدت ۳۰ روز از زمان ابلاغ قرار اناطه در مرجع صالح و حقوقی اقامه ی دعوا کند و از دفتر دادگاه حقوقی یک گواهی اخذ نموده و در گواهی مندرج نماید که دعوای حقوقی مطرح گردیده است . بعد از آن این گواهی را به دادگاهی که قرار اناطه کیفری را صادر کرده تسلیم نماید.

بنابراین مدت اعتبار قرار اناطه کیفری ۳۰ روز از زمان ابلاغ قرار اناطه بوده است و اگر این دعوا اقامه نشود و گواهی به مرجع کیفری تسلیم نگردد دادگاه کیفری رسیدگی را ادامه داده و بدون عنایت به موضوع حقوقی که در پرونده به وجود آمده است به دعوای اصلی رسیدگی می کند.

مفهوم قرار اناطه حقوقی :

با توجه به آن چه که پیشتر در قرار اناطه کیفری اشاره شد در قرار اناطه حقوقی هم وقتی دادگاه به یک موضوع حقوقی رسیدگی می‌کند و در اثنای رسیدگی به یک موضوع کیفری برخورد می کند که منوط به رسیدگی در مرجع کیفری می‌باشد قرار اناطه صادر می نماید و پرونده به منظور رسیدگی به مرجع دارای صلاحیت ارجاع می‌شود.

در مورد بقیه شرایط قرار اناطه حقوقی باید توضیح داد که درست مانند قرار اناطه کیفری شرایطی مشابه با آن برای صدور قرار اناطه حقوقی هم جاری خواهد بود. در واقع مرجع رسیدگی کننده به دعوای حقوقی این تکلیف را روشن می‌کند که صدور قرار اناطه ضرورت دارد یا نه و بالاخره فردی که به سود او قرار اناطه صادر شده است باید طی مدت یک ماه دعوای کیفری را اقامه نماید و گواهی لازم را به دادگاه حقوقی ارائه کند. وگرنه دادگاه حقوقی بدون آن که در نظر بگیرد در اثنای رسیدگی به پرونده حقوقی یک موضوع کیفری وجود دارد قادر است به آن رسیدگی کند و قرار مقتضی را صادر نماد.

شرایط صدور قرار اناطه حقوقی :

چنان چه دادرسی به یک دعوا منوط به اثبات ادعایی باشد که رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه دیگر قرار دارد رسیدگی به دعوا تا اتخاذ تصمیم مرجع صالح متوقف می گردد. در این خصوص خواهان وظیفه دارد در مدت ۳۰ روز در دادگاه واجد صلاحیت طرح دعوا نموده و رسیدش را به دفتر دادگاه رسیدگی کننده به دعوای اصلی ارائه نماید و گرنه قرار رد دعوا صادر خواهد شد و خواهان این امکان را دارد بعد از اثبات ادعا در دادگاه صلاحیت دار مجدداً اقامه دعوا نماید.

از سوی دیگر این موضوع را هم باید مد نظر قرار داد که اگر رسیدگی دیوان  عدالت اداری  با توجه به ماده ی ۵۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری منوط به اثبات  موضوعی باشد که مرجع دیگری صالح به رسیدگی به آن است قرار اناطه را صادر نموده و این موضوع را به دو طرف دعوا ابلاغ می کند.

ذینفع باید در مدت ۳۰ روز از زمان ابلاغ اخطاریه دیوان عدالت اداری به مرجع صالح رجوع کند و گواهی دفتر مرجع مزبور را به دیوان ارائه دهد و الا دیوان رسیدگی را ادامه داده و تصمیم گیری می نماید.

از طرفی باید در نظر داشت مستند قانونی دیگر صدور قرار اناطه ی حقوقی ماده ی ۵۷۰ قانون آیین دادرسی کار می باشد که بر اساس آن اگر میان دو طرف دعوا هم زمان دعوای کیفری، دعوای دیگری مطرح شود که مرجع دیگری صالح به رسیدگی آن است در مرجع دیگر به تشخیص رسیدگی کننده مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و نتیجه آن در رای اثر گذار می باشد و در نتیجه صدور رای به تعیین تکلیف دعوای کیفری منوط می شود.

اعتراض به قرار اناطه :

بر اساس رای وحدت رویه شماره ی ۶۴۰ از طرف هیأت عمومی دیوان عالی کشور صادر شده است قرار اناطه امکان اعتراض خواهد داشت.

با توجه به رای وحدت رویه و با توجه به این که قرار اناطه از اول در ماده ی ۱۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری که در سال ۱۲۹۰ به تصویب رسیده است از قرارهایی بوده که امکان شکایت داشته است و با عنایت به این موضوع است اصل بر آن است که قرارهایی که صدور آن ها سبب ضرر رساندن به حقوق دو طرف دعوا می شود باید امکان اعتراض داشته باشد، بنابراین امکان اعتراض به قرار اناطه بر اساس مقررات حقوقی و قانونی تعیین شده است.