قرار تامین خواسته چیست؟

وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی قرار تامین خواسته چیست؟و شرایط مجازات حدی پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مفهوم قرار تامین خواسته :

تامین در لغت به مفهوم واقع شدن در امن و آسایش می باشد. تامین خواسته شیوه‌ای برای پیشگیری از ضایع شدن حق است. در این شیوه خواهان به این خواسته یا برابر آن را از دارایی خوانده تا خاتمه ی دادرسی توقیف می کند و از نقل و انتقال آن جلوگیری به عمل می‌آورد تا طلب خود را دریافت نماید. هر موقع که حقی از فردی تباه شود، طی مدتی قادر است به منظور به الزام در آوردن طرف مقابل در مورد احراز حق خود اقامه دعوا نماید.

به همین منظور برای جلوگیری از ضایع شدن و پایمالی حقوق اشخاص در مسیر دادرسی و رسیدگی به پرونده قانونگذار این موقعیت را ایجاد کرده است که خواهان قادر باشد مال مشخص مورد طلب یا برابر آن را از دارایی خوانده توقیف نماید تا در خاتمه چنان چه دادگاه به سود او رای صادر نمود مالی برای احراز حق موجود باشد.

اقامه ی دعوا باید با رعایت تشریفات مشخصی صورت بگیرد. مثل ارائه ی دادخواست. دادخواست برگه ای می باشد که در آن خواهان مدعی حقی است . خواهان در دادخواست ، مشخصات خوانده و خواسته و اسباب آن را مندرج می نماید.

قرار تامین در امور حقوقی و کیفری :

بر اساس ماده ی ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی تامین خواسته به مفهوم حقوقی ، اموالی است که در برگیرنده منقول و غیرمنقول می باشد. پس قرار تامین خواسته قراری است که هم در دعاوی حقوقی و هم کیفری مورد استفاده قرار می‌گیرد و با حمایت آن خواهان در دعوای حقوقی و یا شاکی در دعوای کیفری قادر هستند از همان ابتدا با بازداشت خواسته ی دعوا از واگذاری یا انتقال آن پیشگیری کند تا اگر حکم بر علیه خوانده‌ و متهم صادر شد این امکان برای آن ها به راحتی قابل اعمال باشد.

در حقیقت خواهان یا شاکی با این قرار تمایل دارند از حقوق و اموالشان محافظت نمایند تا بعد از این که دادگاه به سود آن ها رای داد به منظور در اختیار گرفتن اموال با مسئله و مشکل مواجه نشود.

مثلاً مالی را که شخص خریداری کرده اما هنوز به او تحویل نشده با درخواست تامین خواسته می تواند از نقل و انتقالات بعدی آن جلوگیری کند. مثلاً در امور کیفری نیز به همین طریق عمل می شود.

چنانچه مالی مورد ادعای سرقت یا خیانت در امانت واقع شده موجود باشد، همان مال مورد توقیف قرار می گیرد. مثلا اگر پرونده راجع به خیانت در امانت در دادگاه کیفری مورد رسیدگی واقع شده است و موضوع آن یک خودرو می باشد تا پایان رسیدگی آن خودرو در توقیف باقی خواهد ماند.

چنان چه مال مورد نظر وجه نقد یا مالی باشد که موجودیت ندارد، بر اساس ماده ی ۱۰۸ قانون آیین دادرسی کیفری برابر ارزش آن از اموال متهم توقیف می‌شود.

مثلاً در جرم اختلاس ۵۰۰ میلیون تومان اگر اختلاس شده باشد همین اندازه پول از دارایی متهم مورد توقیف قرار می‌گیرد یا در جرم سرقت چنان چه مال مسروقه موجودیت نداشته باشد با تقاضای شاکی برابر آن توقیف می‌شود. نتیجه آن که قرار تامین خواسته از دسته قرارهای مشترک در امور کیفری و حقوقی می باشد که در دو قانون آیین دادرسی مدنی و کیفری به شرح آن پرداخته شده است.

زمان درخواست قرار تامین :

بر اساس ماده ی ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی امکان دارد پیش از طرح دعوا یا در مسیر طرح دعوا و تا زمان پیش از صدور رای نهایی و قطعی قرار تامین خواسته صادر گردد. خواهان قادر است پیش از طرح دعوای اصلی تقاضای قرار تامین کند یا در هنگام تنظیم دادخواست مضاف بر بیان خواسته ی خویش تقاضای تامین خواسته را نیز اقامه نماید.

به شکل کلی در موقع رسیدگی به دعوا چه در مرحله نخستین و چه تجدیدنظر خواهان می‌تواند تقاضای تامین خود را به دادگاه دادرسی کننده به اصل دعوا تسلیم نماید. تقاضای قرار تامین چنان چه پیش از طرح دعوا یا در روند رسیدگی تسلیم شود، باید به دادگاهی ارائه گردد که صالح به رسیدگی به اصل دعوا می باشد و قرار تامین خواسته دارای یک ماهیت فوری می باشد و به منظور پیشگیری از پایمالی حقوق مدعی این نهاد بنیانگذاری شده است و به همین سبب دادگاه باید خیلی سریع و فوری راجع به آن اتخاذ تصمیم کند.

شرایط مدعی تامین‌خواسته :

وکیل ملکی در شیراز میگوید:به منظور صدور قرار تامین خواسته مدعی حتماً باید ذینفع و دارای اهلیت باشد. مضاف بر این خواسته باید معین و امکان ارزش گذاری داشته باشد و ابهامی در آن وجود نداشته باشد. مثلاً امکان دارد برای جلوگیری از، از بین رفتن حق خواهان، ملکی به توقیف درآید.

برخی اوقات امکان دارد زمان یک طلب یا موعد تحویل مال مشخص هنوز نرسیده باشد و این امکان وجود داشته باشد که خوانده در زمان آینده کاری انجام دهد که حقوق خواهان را ضایع کند و در هنگام سررسید پرداخت یا هنگام تحویل مال خواهان قادر نباشد به مالش دسترسی پیدا کند.

در این شرایط بر اساس ماده ی ۱۱۴ قانون آیین دادرسی مدنی به منظور آن که قرار تامین صادر گردد ضرورت دارد که دعوا به سند رسمی استناد یابند و خواسته در آستانه ی پایمال شدن و از بین رفتن باشد.

شیوه ی اجرای قرار تامین خواسته :

با توجه به ماده ی ۱۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی در هنگام صدور قرار  تامین خواسته به سبب فوری بودن آن باید خیلی سریع  به خوانده این ابلاغ صورت گیرد و بلافاصله بعد از آن هم به اجرا در بیاید. در موضوعاتی که ابلاغ فوری میسر نیست و دیرکرد اجرا سبب تفریط خواسته و  از بین رفتن آن شود، قرار اول اجرا می گردد و پس از آن به خوانده ابلاغ صورت می‌گیرد.

در هنگام اجرا شدن این قرار اموال منقول و غیر منقول هم امکان دارد به توقیف برسد. برخی اوقات ممکن است دادگاه به جای این که یک مال را توقیف کند در برابر آن مال دیگری را توقیف نماید و در حقیقت تامین را به مال دیگری تبدیل کند.

خوانده این توانایی را خواهد داشت در برابر مالی که مورد توقیف قرار گرفته است یا در حال توقیف می باشد، به مقدار همان مال در صندوق دادگستری یا یکی از بانک‌ها وجه نقد یا اوراق بهادار به شکل ودیعه سپرده کند.

مضاف بر این خوانده قادر است فقط یک بار به دادگاه تقاضا و درخواست بدهد و از آن درخواست کند که مال دیگری به جای مال توقیف شده توقیف گردد. منوط بر این که مال پیشنهادی از لحاظ بها و آسانی در بیع از مالی که در گذشته توقیف شده کمتر نباشد و این تبدیل منوط به رضایت خواهان می باشد.

آثار اجرای قرار تامین خواسته :

صدور قرار تامین خواسته سبب می شود که نقل و انتقال راجع به مال توقیف شده میسر نباشد. مضاف بر این شخصی که اقدام به توقیف مال خوانده نموده است نسبت به سایر طلبکاران خواهان دارای حق تقدم می باشد .

اجرای آن دارای آثاری نسبت به دو طرف دعوا خواهد بود .بر اساس ماده ی ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی پس از توقیف مال، نقل و انتقال آن ممنوعیت می یابد و در شرایطی که خوانده، مال توقیف شده را واگذار کند خواهان قادر است با مراجعه به دادگاه تقاضای ابطال این انتقال را بنماید.

به بیان دیگر با اجرای این قرارداد خوانده کمتر قادر خواهد بود در مالی که توقیف شده دخل و تصرف کند و این امکان را نخواهد داشت که آن را بفروشد. اما امکان دارد از منافع آن همچنان برخوردار شود. در شرایطی که مال خوانده در دستور قرار دارد یا خوانده از او طلبکار می باشد ،

همان مال مورد طلب مورد توقیف واقع شود از زمان ابلاغ قرار تامین به این فرد حق استرداد مال یا پرداخت بدهی اش را به خواننده نخواهد داشت. نکته‌ای را که باید این جا اضافه کرد آن است که قرار تامین در شرایطی که رفع شود علتی که سبب تباهی و تفریط مال مورد تامین بوده و یا پس گرفتن دعوای تامین به وسیله خواهان امکان دارد لغو گردد.

اعتراض به قرار تامین این خواسته :

با عنایت به ماده ی ۱۶ قانون آیین دادرسی مدنی خواهان این حق را خواهد داشت که طی ۱۰ روز به قرار تامین خواسته اعتراض کند. دادگاه در نخستین جلسه ی رسیدگی به اعتراض رسیدگی می‌نماید و راجع به اعتراض و قرار و تعیین خواسته صدور حکم می نماید. چنان چه قرار عملی شود و بالاخره خواهان ذی حق شناخته نشود، خوانده قادر است ضررهای حاصل از اجرای قرار را درخواست کند.

به منظور دریافت خسارت خوانده این حق را خواهد داشت که طی ۲۰ روز از زمان ابلاغ حکم قطعی بر اساس بی حقی خواهان با ارائه دلایل به دادگاهی که قرار را  صادر کرده است زیان های خود را درخواست نماید. خوانده در طی مدت ۲۰ روز قادر است خسارت را مطالبه کند و چنان چه این کار را انجام نداد مبلغی که در گذشته به عنوان ضررهای احتمالی سپرده شده، با تقاضای خواهان به او بازگردانده می شود.

اما چنان چه خوانده تقاضای خسارت نمود دادگاه تقاضای خسارت او را به خواهان ابلاغ نموده و او مدت ۱۰ روز فرصت دارد که از خود دفاع کند و پس از آن حکم نهایی و قطعی به منظور اعتراض به قرار تامین خواسته را صادر می نماید.

هدف  از قرار تامین :

در ماده ی ۲۱۷ قانون آیین دادرسی کیفری قرارهای تامین مقرر شده اند. آن چه از این ماده برداشت می‌شود آن است که به منظور حفظ حقوق متهم قانون‌گذار با عنایت به قرارهای متعدد کیفری به منظور پیشگیری از بازداشت شهروندان برای جلوگیری از افزایش تعداد زندانیان و موضوع زندان زدایی و حفظ اشخاص از اثرات بد زندان و جلوگیری از جرم اقداماتی را انجام داده است.

اما باید در این مورد یادآور شد که در مراجع قضایی قضات به شکل گسترده قرارهایی که کفالت و وثیقه و بازداشت موقت در پرونده ها را صادر می نمایند که دسته ای از قرار ها تنها در قوانین و بحث‌های حقوقی محرز می‌شود و در عمل در نظام قضایی کشور مورد استفاده واقع نمی شود.