شرکت تعاونی تولید و مصرف چیست؟

وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی شرکت تعاونی تولید و مصرف چیست؟و شرایط شرکت تعاونی پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مقدمه شرکت تعاونی تولید و مصرف :

شرکت های تجاری ، شرکت هایی هستند که توسط اشخاص جهت انجام فعالیت های بازرگانی و تجاری تاسیس و تشکیل می شوند .

این شرکت ها دارای شخصیت حقوقی مستقل و دارایی مجزا از شرکای خود می باشند و بنابراین انجام فعالیت تجاری در قالب ان ها دارای مزایای خاصی می باشد .

شرکت های تجاری ، اصولا با اکثریت ارا اداره می شوند و تصمیم گیری در این شرکت ها اصولا بر همین اساس می باشد اما در شرکت های مدنی ، برای اتخاذ تصمیم و تصرف در مال مشترک باید به اتفاق نظر رسید که گاهی اوقات امری بسیار مشکل و بعید می باشد .

ممکن است که اشخاص ، سرمایه ی لازم را جهت انجام یک فعالیت تجاری خاص نداشته باشند . در این صورت در ضمن قالب شرکت تجاری ، سرمایه های اندک تجمیع شده و سرمایه ی لازم جهت انجام امور تجاری مدنظر خود بدست می آید .

انواع شرکت های تجاری :

در قانون تجارت ایران ، هفت نوع شرکت تجاری به موجب ماده ی ۲۰ این قانون به رسمیت شناخته شده است.

1. شرکت تضامنی
2. شرکت نسبی
3. شرکت سهامی ( شامل سهامی عام و سهامی خاص می باشد )
4. شرکت با مسئولیت محدود
5. شرکت مختلط سهامی
6. شرکت مختلط غیر سهامی
7. شرکت تعاونی تولید و مصرف

در این مقاله ، به یکی از شرکت های تجاری یعنی شرکت تعاونی تولید و مصرف پرداخته و قواعد حاکم بر آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد .

شرکت تعاونی تولید و مصرف :

قانون حاکم بر شرکت های تعاونی ، قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران بوده که در سال هزار و سیصد و هفتاد تصویب شده و در سال هزار و سیصد و نود و سه ، مورد اصلاح قرار گرفته است .

در این قانون برای تاسیس و تشکیل شرکت های تعاونی ، اهدافی ذکر شده است که به برخی از ان ها می پردازیم .

اهداف شرکت تعاونی :

• ایجاد کردن شرایط و امکانات کار برای همه ی اشخاص جهت رسیدن به اشتغال کامل
• وسایل کار را در اختیار کسانی که قادر به هستند اما وسیله ندارند ، قرار دهیم .
• از تبدیل شدن دولت به کارفرمای مطلق جلوگیری کردن
• از انحصار ، احتکار و تورم و اضرار به غیر پیشگیری نمودن
• به تامین عدالت اجتماعی و توانمند سازی اقشار متوسط و کم درامد کمک کردن

قانون گذار دولت را موظف نموده است که جهت رسیدن به اهداف فوق ، شرایط و امکانات لازم را ضمن برنامه های توسعه و قوانین بودجه ی سنواتی لحاظ نماید .

اساسنامه ی شرکت تعاونی :

ماده ی ۵ قانون بخش تعاونی مقرر می دارد که موارد زیر باید در اساسنامه ی شرکت تعاونی درج شود .

• نام شرکت با قید کلمه ی ” تعاونی “
• هدف شرکت تعاونی
• موضوع شرکت
• حوزه ی فعالیت و عملیات شرکت
• مدت شرکت تعاونی
• مرکز اصلی عملیات شرکت و نشانی آن
• میزان سرمایه ی شرکت
• نوع شرکت تعاونی
• مقررات مالی و کار
• قواعد انحلال و تصفیه ی شرکت

تابعیت شرکت های تعاونی باید لزوما ایرانی باشد .

تعداد اعضای شرکت تعاونی :

اعضای شرکت تعاونی ، با توجه به میزان سرمایه ی شرکت و فرصت اشتغال و هم چنین نوع فعالیت شرکت و با رعایت اصل عدم تمرکز و تداول ثروت توسط ایین نامه ای که به تصویب وزارت تعاون رسیده است تعیین می شود .

در هر صورت لازم به ذکر است که تعداد اعضای شرکت تعاونی نباید از ۷ نفر کمتر باشد .

اعضا و شرایط عضویت در شرکت :

اعضای شرکت تعاونی ، ممکن است اشخاص حقیقی و یا اشخاص حقوقی غیر دولتی باشند .

اعضای شرکت تعاونی ، باید به اهداف بخش تعاونی و اساسنامه ی قانونی آن ملتزم باشند .

شرایط عضویت در شرکت تعاونی :

•  داشتن تابعیت جمهوری اسلامی ایران
• عدم ممنوعیت قانونی و محجوریت
• خریداری حداقل میزان سهامی که در اساسنامه مقرر شده است .
• عدم عضویت در تعاونی مشابه
• درخواست  کتبی عضویت و التزام به رعایت مقررات اساسنامه ی شرکت

خروج عضو از شرکت :

اعضای شرکت تعاونی می توانند با اختیار خود از شرکت تعاونی خارج شوند و  نمی توان ان ها را از این امر منع نمود .

در صورتی که عضو متخصص در شرکت تعاونی تولید ، قصد خروج از شرکت را داشته باشد ، باید ۶ ماه قبل از استعفای خود ، مراتب را کتبا به اطلاع شرکت برساند .

اگر به موجب خروج عضو از شرکت ، به شرکت ضرر و خسارت وارد شود ، عضو مذکور ملزم به جبران خسارت خواهد بود .

اخراج عضو از شرکت :

در موارد زیر ، عضو از شرکت تعاونی اخراج خواهد شد :

• اگر عضو شرایط عضویت در شرکت را که به ان ها اشاره کردیم را از دست داده باشد .
• در صورتی که عضو مقررات اساسنامه و هم چنین سایر تعهدات قانونی  را رعایت نکرده باشد ، پس از دو اخطار کتبی توسط هیات مدیره به فاصله ی ۱۵ روز و گذشتن ۱۵ روز از تاریخ اخطار دوم با تصویب مجمع عمومی عادی ، عضو متخلف اخراج خواهد شد .
• اگر عضو شرکت ، با اعمال خود ، موجب وارد شدن زیان مادی به شرکت گردد و نتواند ظرف یک سال این زیان را جبران‌ نماید . و یا این که  عضو با رفتار خود به حیثیت و اعتبار شرکت لطمه وارد اورد و یا ان که با شرکت رقابتی نا سالم داشته باشد .

تشخیص موارد فوق ، به پیشنهاد هر یک از هیات مدیره و یا بازرسان و تصویب مجمع عمومی می باشد .

سرمایه ی شرکت تعاونی :

اموال و دارایی هایی که جهت تاسیس تعاونی و یا افزایش سرمایه ی قبلی آن در اختیار شرکت قرار می گیرد، سرمایه ی شرکت تعاونی را تشکیل می دهد .

به موجب ماده ی ۱۷ قانون بخش تعاونی ، در شرکت های تعاونی باید لزوما حداقل پنجاه و یک درصد از سرمایه ی شرکت ، توسط افراد تامین خواهد شد و ما بقی آن را دستگاه های دولتی ، بانک ها ، وزارتخانه ها ، شهرداری ها و .. در راستای بند ۲ اصل چهل و سه قانون اساسی ، جهت تامین سرمایه ی شرکت ، از طریق وام بدون بهره و یا هر راه مشروع دیگری هم چون اجاره ، مضاربه ، مساقات و ..  به شرکت تعاونی تادیه می کنند .

مطابق توافقات طرفین ، سهم دستگاه های دولتی که در تامین سرمایه ی شرکت نقش داشته اند ، به تدریج باز پرداخت شده و صد در صد سرمایه به شرکت تعاونی تعلق خواهد گرفت .

ذخیره ی قانونی :

به موجب ماده ی بیست و پنج قانون بخش تعاونی ، حداقل پنج درصد سود خالص شرکت تعاونی ، به تصویب مجمع عمومی عادی ، به عنوان ذخیره ی  قانونی شرکت منظور خواهد شد .

می توان حداکثر یک دوم از این ذخیره ی قانونی را برای افزایش سرمایه ی شرکت تعاونی استفاده کرد که در شرکت سهامی خاص و همچنین در شرکت سهامی عام این عمل ممنوع می باشد .

اندوخته ی احتیاطی :

حداکثر پنج درصد از سود خالص شرکت ، به تصویب مجمع عمومی عادی ، به عنوان اندوخته ی احتیاطی منظور خواهد شد و مجمع عمومی عادی نحوه ی استفاده از ان را مشخص خواهد کرد .

انواع شرکت تعاونی :

1. شرکت تعاونی تولید
2. شرکت تعاونی توزیع

در ادامه هر یک را مورد بررسی قرار خواهیم داد .

شرکت تعاونی تولید :

به موجب ماده ی بیست و شش قانون بخش تعاونی ، شرکت تعاونی که فعالیت ان ها در زمینه ی کشاورزی ، دامداری ، دامپروری ، شیلات ، صنعت ، معدن ، پرورش و صید ماهی ، عمران شهری و عشایری و روستایی و .. باشد ، در زمره ی شرکت های تعاونی تولید خواهد بود .

شرکت های تعاونی تولید ، به دلیل اهمیت و نقشی که در اقتصاد کشور دارند ، مورد توجه قانون گذار واقع شده اند به گونه ای که قانون گذار ، شرکت های تعاونی تولید را در کلیه ی اولویت ها و حمایت های مرتبط با شرکت های تعاونی ، دارای حق تقدم معرفی کرده است .

شرکت های تعاونی توزیع :

شرکت های تعاونی توزیع ، شرکت هایی هستند که نیاز مشاغل تولید و یا مصرف کنندگان خود را در راستای مصالح عمومی و به منظور کاهش هزینه ها و قیمت ها ،  تامین می کنند .

شرکت های تعاونی توزیع که به تامین کالا و مسکن و سایر نیاز های روستائیان ، کارگران ، کارمندان و عشایران می پردازند ، در خصوص حمایت های مربوط به امور تهیه و توزیع ، دارای اولویت می باشند .

دولت و شرکت های دولتی و هم چنین تعاونی ها ، موظف اند که در راستای حمایت از شرکت های تعاونی ، در معاملات خود ، برای شرکت های تعاونی ، اولویت قائل شوند .

ارکان شرکت های تعاونی :

جهت اداره و اتخاذ تصمیم در شرکت های تعاونی ، هر شرکت تعاونی

به موجب ماده ی 29 بخش تعاونی ، دارای ۳ رکن زیر می باشد :

1. مجمع عمومی  :
2. بالاترین مجمع اتخاذ تصمیم و نظارت در شرکت های تعاونی می باشد .
3. که به صورت عادی و فوق العاده تشکیل می شود .
4. هیات مدیره
5. بازرس یا بازرسان