اعسار از دیه و تقسیط دیه چیست؟
مقدمه اعسار از دیه و تقسیط دیه
اعسار یک اصطلاح حقوقی در مورد شرایطی می باشد که فرد از لحاظ مالی امکان و شرایط پرداختن بدهی‌های خود را ندارند یا این که توانایی در پرداختن هزینه های دادرسی مربوطه به منظور رسیدن به حق خود را ندارد در این حالت قانون برای این مورد که مانعی در برابر احقاق حق مردم تشکیل نگردد
با تصویب قوانین مصوب در این مورد راه رسیدن به قانون و عدالت را مهیا نموده است به شکلی که هر موقع فردی خود را صاحب حق و منفعت و حقوقی بداند اما در این راه توانایی و شرایط پرداختن مالی برای مطرح نمودن دعوا در دادگستری را نداشته باشد باز هم قادر باشد به حق خود دسترسی پیدا کند.
نکته‌ای که در قانون در مورد اعسار وجود دارد این مورد است که اعسار در قانون تنها مشمول افراد حقیقی است و کاری به افراد حقوقی مثل شرکت‌های تجاری ندارد به صورت کلی و در اصل فردی که به خاطر نداشتن مال مکفی و یا نبود دسترسی به اموال و دارایی‌های خود قادر به پرداختن دین خود نباشد
در این حالت می‌تواند نسبت به مطرح کردن تقاضای اعسار خود اقدام نماید هر موقع شخصی از شخص دیگری به خاطر خسارتی که به مال او وارد شده شکایتی تنظیم نماید و محکوم علیه مدعی باشد که توانایی پرداختن محکوم به مالی را که به آن محکوم گردیده است را ندارد در این حالت محکوم‌علیه قادر است نسبت به مطرح کردن دعوای اعسار از محکوم فعالیت نمایند.
معسر کیست؟
بر اساس ماده ای در قانون اعسار معسر در مورد فردی صحبت می‌کند که به خاطر نداشتن مالی به غیر از مستثنیات دین و یا نبود دسترسی به دارایی خود توانایی پرداختن بدهی ها و دین خود را ندارد و کاملا در این زمینه ناتوان معرفی می شود.
اعسار از پرداخت دیه :
دیه هم جزو دیون حساب می شود و بایستی به شخص ضرر دیده پرداخت گردد بنابراین موقع پرداختن دیه هم مدیون قادر است مثل دیگر دیون با ثابت کردن اعسار خود و نبود توانایی مالی خود به دادگاه تقاضای قسط بندی دین خود را انجام دهد چنانچه اثبات گردد شخص به طور واقعی اعسار از پرداخت دیه را به همراه دارد دیه به حالت اقساط انجام می شود یا تا موقع تمکن مالی وی پرداختن دیه به بعد سپرده می شود.
باید لحاظ شود که به شکل کلی در رابطه با مبحث احضار اصل بر ناتوانی مالی شخص معسر است طلبکار بایستی قادر باشد تمکن مالی او را ثابت نماید بر اساس قوانین شخص معسر یا همان مدیون بایستی همه اموال خود را چه منقول باشد و چه غیر منقول به شکل دقیق و با مقدار واقعی ثبت نماید و پیوست تقاضای اعسار خود کند
مثلاً وجوه در بانک ها و سازمان های گوناگون و حساب‌های سپرده شده به افراد ثالث هم دارایی حساب می شود و شخص باید همه آنها را به ثبت رساند البته که در خیلی از اوقات این موارد جوابگوی دیون فرد تلقی نمی‌شود با همین حال فرد قادر است دیه خود را از صندوق تامین خسارت های بدنی اخذ نمایند.
تصمیم دادگاه در پرداخت دیون شخص معسر :
این حالت که دین به شکل کلی برکنار شود یا این که به صورت اقساط انجام شود بستگی به نظر و تشخیص مرجع صالح و دادگاه را دارد چنانچه حکم به اعسار مطلق گردد یعنی شخص در هیچ حالتی توانایی پرداختن دین را به همراه نداشته باشد در این حالت پرداختن دین به موقع تمکن موکول می گردد
و در غیر اعسار بر اساس دین به شکل اقساط انجام می شود برای پرداختن دیه مهلت هایی پیش بینی شده است که این مهلت ها در قانون مجازات اسلامی تحت عنوان مهلت پرداخت دیه شناسایی میشوند که عبارتند از در شرایط عمدی بودن دیه بایستی طی مدت یک سال قمری و در شرایط شبه عمدی بودن دو سال قمری و چنانچه دیه خطای محض باشد در سه سال قمری باید پرداخت گردد شخص در حالتی که قادر نباشد در این مدت های معین شده هم دیده را پرداخت کند می تواند تقاضای اعسار از دادگاه را انجام دهد.
چگونگی رسیدگی ادعای اعسار محکوم به پرداخت دیه :
در شرایطی که شخص به حبس و همین طور پرداخت دیه محکوم گردیده باشد اعسار از پرداخت دیه مانعی به منظور اجرای حکم حبس نمی باشد و چنانچه از قبل تامین انجام شده باشد صندوق تامین همچنان سر جای خود باقی می ماند شخص محکوم بایستی اعسار از پرداخت هدیه را به شکل تقاضا به دادگاه تسلیم کند و تصمیم گیری به دادگاه واگذار شود
مشخص نمودن تکلیف در خصوص پرداختن دیه موکول به بررسی و حکم دادگاه می باشد شخص معسر بایستی دلایل اعسار خود را اثبات نمایند و به دادگاه تسلیم کنند و بر اساس این شرایط ضامن و یا کفیل هم میتوان از شخص گرفته شود.
در ادامه مبحث باید گفت که به شکلی اعسار از پرداخت دیه مرتبط با دادخواست می باشد که به دادگاه تسلیم می گردد در این دادخواست شخص بایستی همه دارایی‌های خود را پیوست آن نمایند.
مدارک اعسار از پرداخت دیه :
مورد توجه شما باشد که اعسار از پرداختن دیه با ثبت اموال در دادخواست قبول می شود شخص محکوم به پرداختن دیه مشخص است که دینی بر گردن او می باشد و بایستی مدارکی را به دادگاه تحویل دهد محکوم باید همه اموال منقول و غیرمنقول و همه حساب‌های سپرده بانک ها و سازمان و شخص ثالث را در دادخواست خود پیوست نماید بعد دادگاه بابررسی ها و نظارت های ضروری حکم به اعسار و اقساط دیه می دهد به منظور وصول دیه بایستی منتظر نظر آخر دادگاه بماند
نکته مهمی که باید توجه داشته باشید چنانچه اثبات ملائت در پرداختن دیه انجام شود شخص محکوم لازم است که دیه را پرداخت کند ملائت هم به معنی توانایی و تمکن دارایی مالی و مکفی می باشد به همین خاطر ملائت باعث می‌شود تادیه مورد اقساط قرار نگیرد.
اعسار از پرداخت دیه :
معنی لغوی اعسار تنگدستی بیان شده است به نوعی می توان گفت که در مضیقه بودن نشانه اعسار به شمار می رود و همین طور این که مثل خیلی دیگر از دیون می‌باشد و امکان دارد اعسار از پرداختن دیه هم انجام شود
اعسار از پرداختن دیه به این معنی است که شخص محکوم به پرداخت دیه توانایی پرداخت دیه به شکل همزمان و یک جا را ندارد در شرایطی که اعسار از پرداختن دیه به اثبات برسد دیه توسط دادگاه اقساطی می گردد یا در شرایطی پرداخت آن به بعد موکول می شود.
امکان اعسار و تقسیط دیه :
اعسار از پرداختن دیه هم امکان پذیر است پس با این وجود می توانیم بگوییم که تقسیط آن هم ممکن است البته که تشخیص اعسار و تشخیص اعسار دروغی از پرداختن دیه تنها به وسیله دادگاه انجام می‌شود
این دادگاه است که باید تشخیص بدهد که شخص واقعاً یک شخص معسر معرفی می شود یا نه و در حالت اعسار دیه به مهلت های زمانی تحت نظر دادگاه قسط بندی می شود در این حالت شخص لازم است که در مهلت های معین شده به وسیله دادگاه قسط خود را در زمینه دیه بپردازد.
اعسار از دیه ضرب و جرح عمدی
اعسار از پرداخت کردن دیه ضرب و جرح به شکل عمدی به تشخیص دادگاه می باشد و در حالت ثابت شدن دیه می تواند تقسیط گردد از این رو اعسار از پرداخت دیه مرتبط به جرایم عمدی و غیرعمدی و همین طور خطای محض لحاظ می شود چنانچه در جرایم عمدی بین فرد ضرر دیده و متهم موافقت بر پرداختن دیگر انجام شود و در این حین متهم اعسار خود را بتوانند اثبات کند به شکل تقسیط در می آید. البته مرتکبان جرایمی مانند قتل خطای محض میتوانند از شرایط اعسار یا تقسیط پرداخت کردن دیه بهره مند شوند برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله ایی تحت همین عنوان را در سایت دادیار مطالعه نمایید.
نکاتی راجع به دعوای اعسار :
بر اساس قانون دعوای اعسار جزو دعاوی غیرمالی شمرده می‌شود و رای صادره در مورد آن آن می تواند قابل تجدیدنظرخواهی قرار گیرد.
دادگاه خارج از نوبت اقدام به رسیدگی می نماید و می تواند از مراجع مربوطه در مورد وضعیت مالی مدعی اعسار استعلام انجام دهد.
در شرایطی که مدعی اعسار دروغ گفته باشد دادگاه زمان صادر شدن حکم به رد دعوای وی مدتی را به پرداختن خسارت وارد شده به شخص مقابل محکوم می گردانند
فردی که به منظور فرار از پرداختن بدهی مرتکب تقصیر واقع شده باشد تا سبب احضار گردد چنانچه حکم اعسار در ارتباط با وی صدور پیدا کند اما شامل یک یا چند مورد از محرومیت های ذیل برای مدت زمان ۶ ماه تا ۲ سال می گردد
ممنوعیت خارج شدن از کشور و همین طور ممنوعیت اخذ دسته چک و دیگر ممنوعیت تاسیس شرکت های تجاری
ممنوعیت در تصدی مدیرعاملی در شرکت های تجاری و عضویت در هیئت مدیره شرکت‌های تجاری و در آخر ممنوعیت اخذ اعتبار و هرگونه تسهیلات به هر عنوان از بانک ها و موسسات مالی و اعتباری و عمومی و دولتی به غیر از وام های ضروری.
تکلیف ورثه معسر :
در شرایطی که مدعی اعسار در حین دعوا فوت نماید ورثه اجازه ندارد از حکم اعسار مورث خود بهره نمایند به این خاطر که وضعیت اعسار قائم فردی می باشد چه بسا ورثه خود توانایی پرداخت هزینه دادرسی را دارا باشند لذا مکلف هستند در حالت داشتن تملک مالی هزینه دادرسی را در مرحله‌ای از رسیدگی پرداخت نمایند در شرایطی ورثه قادر هستند هزینه را پرداخت نکنند که خودشان هم معسر معرفی شوند و بتوانند این موضوع را در دادگاه اثبات نمایند که در این حالت از معافیت پرداخت هزینه دادرسی بهره می‌برند.همانطور که در مطلب بالا مطالعه کردید در صورتی که ورثه میتوانند هزینه را پرداخت نکنند و اینکه بتوانند این موضوع را در دادگاه به اثبات برسانند در این حالت میتوانند از پرداخت هزینه دادرسی معاف شوند و از تخفیف بهره مند شوند (همچنین شما جویندگان عزیز میتوانید درمورد بحث تخفیف مجازات ها مطالعه نمایید.)