استرداد هدایای نامزدی چیست؟

وب سایت حقوقی دادیار به معرفی و بررسی تخصصی استرداد هدایای نامزدی چیست؟ و شرایط استرداد هدایای نامزدی پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مقدمه استرداد هدایای نامزدی

ازدواج تنها روش تاسیس خانواده می باشد که به شکل مشروع ایجاد شود. بر این اساس زن و مردی که آمادگی ایجاد  زندگی را دارند و خودشان را لایق پدر و مادر شدن می شناسد با این روش به ازدواج اقدام می کنند. ازدواج یک بنای حقوقی می باشد که مراحل و تشریفاتی دارد.

مفهوم استرداد هدایای نامزدی

چنان چه مردی به زنی وعده ازدواج بدهد و با او عهد نامزدی ببندد، این موضوع تنها برای برقراری رابطه زوجیت میان آن ها کفایت نمی‌کند و برای این رابطه باید عقد ازدواج و صیغه نکاح جاری شود.

نامزدی یا وعده ازدواج دادن به تنهایی  برای جاری شدن صیغه نکاح کافی نیست. حتی اگر دو طرف در مورد مهریه(وکیل مهریه در شیراز)با هم تراضی کرده باشند و مرد بخشی از مهریه یا همه آن را به زن پرداخت نموده باشد. اگر مردی به زنی که به هر علتی قادر نیست با او ازدواج کند و این عدم امکان ناشی از یک حکم شرعی و قانونی باشد، اما در این مسیر به زن و عده ازدواج بدهد این پیمان باطل و بلا اثر خواهد بود و زن قادر نیست آن مرد را به ازدواج با خود اکراه نماید.

تا زمانی که عقد ازدواج بین زن و شوهر جاری نشود هر یک از آن ها این امکان را دارند که از انجام وصلت خودداری کنند و شخص دیگر امکان ندارد بتواند او را مجبور به ازدواج با خود کند.  حتی اگر به همدیگر قول ازدواج داده باشد و راجع به موضوعاتی مانند مهریه تراضی نموده باشند.

با توجه به ماده ی ۱۰۳۷ قانون مدنی هر یک از نامزدها این امکان را دارند اگر پیوند زناشویی به هم بخورد و هدایایی را که به شخص مقابل یا پدر و مادر او به منظور وصلت اعطا کرده‌اند درخواست کنند و اگر عین هدایا وجود نداشته باشند، می تواند قیمت هدایا را مطالبه کند. البته هدایا باید از روی عادت نگهداری می شدند. جز این که هدایا بدون کوتاهی شخص مقابل از بین رفته باشد.

حکمی که در این ماده مندرج شده است در مورد هدایایی می باشد که بین مرحله ی خواستگاری و انعقاد عقد نکاح رد و بدل شده است. یعنی هدایای دوره نامزدی حکم این ماده شامل هدایای بعد از عقد ازدواج و پیش از عقد نمی شود و استرداد هدایای دوران عقد و قبل از عقد در برگیرنده ی مقررات قرار هبه خواهد شد. به علاوه این ماده بین اموال مصرفی و غیرمصرفی تفاوت قائل شده است که در ادامه  به تفکیک این دو اموال پرداخته می شود. نکته بسیار مهمی که در این جا باید یادآور شد این که اقامه ی دعوای استرداد هدایای نامزدی در صلاحیت دادگاه خانواده می باشد که به واسطه ی دادخواست استرداد هدایای نامزدی انجام می شود.

استرداد هدایای مصرف شدنی نامزدی

برخی اوقات یکی از نامزدها هدایایی را به طرف دیگر می دهد که این هدایا از دسته اموال مصرف شدنی می باشد. مثلاً این اموال به منظور استفاده کردن و به کار برده شدن به شخص مقابل داده شده است. مانند گل و شیرینی. به همین جهت این اموال از روی عادت نگهداشته نمی‌شود و استفاده می‌شود برای طرف مقابل این امکان وجود ندارد که این هدایا یا قیمت آن ها را درخواست کند. مانند میوه و شیرینی و گل. پس استرداد هدایایی که قابل استفاده و مصرف شدنی باشد در دوره ی نامزدی به هیچ وجه قابل مطالبه نیست.

استرداد هدایای غیر مصرفی نامزدی

منظور از هدایای غیر مصرفی در دوره نامزدی هدایایی می باشد که عموماً قابل نگهداری هستند و با یک بار مصرف زایل نخواهد شد و از این جهت این اموال دارای بهای بیشتری می باشند و  به منظور دریافت رضایت طرف مقابل در ازدواج به طرف دیگر داده شده است و از آن جایی که الان قول و قرار ازدواج از بین رفته است دیگر علتی برای باقی ماندن هدایای در اختیار طرف مقابل جاری نیست.

بنابراین اگر وعده ی  ازدواج به هم بخورد گیرنده باید آن را  استرداد کند. درست مانند حلقه ی ازدواج. پس بر  اساس ماده مذکور امکان‌ پس گرفتن هدایا برقرار است. در شرایطی هم که این اموال در نزد طرف مقابل از بین رفته باشد و این اتلاف به سبب تقصیر و کوتاهی  و سهل انگاری نامزد باشد باید قیمت آن را پرداخت کند اما اگر این اتلاف به سبب تقصیر و کوتاهی نباشد مسئولیتی به منظور پرداخت قیمت آن  برعهده ی او نمی باشد.

شرایط استرداد هدایای دوره ی نامزدی

قوانینی در  مورد استرداد هدایای نامزدی وجود دارد. این امکان برای دو نامزد یعنی زن و شوهر  است که هدیه دوره نامزدی را مسترد دارد. چنان چه پیش از عقد نکاح پدر و مادر دو طرف هدیه هایی به هم رد و بدل کرده باشند یا این که دختر و پسر اقدام به این امر نموده باشند؛ نمی‌توان همه ی آن ها را مسترد نمود. شرایطی به منظور پس گرفتن این هدایا جاری می باشد.

از جمله شرایطی که برای استرداد هدایای دوره نامزدی برقرار است آن است که رابطه ی دو طرف به ازدواج ختم نشود. در این شرایط این امکان وجود دارد که همه هدایایی که بین آن ها رد و بدل شده است مسترد شود. هدیه هایی که برای تولد یا مناسبت های ویژه اعطا شده است قابل مسترد شدن نیستند. شرط دیگری که  به منظور استرداد هدایای دوره نامزدی باید وجود داشته باشد آن است که  ازدواج به علت فوت یکی از دو طرف بر هم زده نشده باشد و نیز وقتی که این هدایا موجود باشد می توان برای استرداد آن تقاضایی به دادگاه فرستاد.

دریافت هدیه بعد از عقد نکاح

خیلی از اشخاص بر این باورند که همان طور که قوانین به منظور استرداد هدیه در دوره ی نامزدی جاری می باشد احکامی نیز برای پس گرفتن هدایای بعد از عقد نکاح ضرورت برای اجرا دارد. اما باید اشاره کرد که هدیه‌های بعد از عقد نکاح امکان پس گرفتن خواهد داشت. هدیه هایی که بعد از عقد نکاح به شخص داده می‌شود به عنوان هدیه در عقد هبه خواهد بود.

هبه  به عقدی گفته می شود که یک نفر با میل خود و با اراده و قصد و اختیار خود به شکل مجانی مالی را به فرد دیگر می دهد . وکیل طلاق در شیراز اینگونه توضیح میدهد که :خیلی از افراد این سوال را در ذهن دارند که هدایایی مثل طلا بعد از عقد و طلاق امکان پس گرفتن خواهد داشت یا خیر؟ ضرورت دارد که گفته شود استرداد هدایا پس از طلاق(وکیل طلاق در اصفهان)میسر نیست و احکامی جاری می باشد که بر اساس آن هدایایی که در طول زندگی به همسر داده شده است غیر قابل مطالبه می باشد.البته جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه میتوانید با وکیل طلاق در بندرعباس از طریق سایت دادیار در ارتباط باشید و مشاوره بگیرید.

استرداد هدایای نامزدی پس از ازدواج

این امکان وجود دارد که نامزدی به ازدواج ختم نشود در نتیجه می‌توان هدایایی که در دوره ی نامزدی به شخص مقابل داده شده است را مسترد نمود. اما در خیلی از موارد نامزدی باعث ازدواج و پیوند زناشویی می‌شود. و گاهی ممکن است شخص برای پس گرفتن هدایای دوره نامزدی خود وارد عملیات شود که در این شرایط باید به قانون عقد هبه رجوع نمود.

وقتی عقد ازدواج اتفاق می‌افتد دیگر این امکان وجود ندارد که هدایای دوره نامزدی را مسترد کرد. زیرا قضاتی که مشغول به فعالیت هستند هدایای داده شده را به عنوان هدیه برای عقد ازدواج می شناسند. استرداد هدایای دوره ی پیوند زناشویی از دیگر موضوعاتی می باشد که امکان دارد بسیاری از افراد بر این باور رساند که در این خصوص وقتی عقد ازدواج اتفاق می‌افتد هیچ هدیه ای پس داده نمی شود.

ماهیت حقوقی هدایای نامزدی

به طور کلی ماهیت حقوقی هدایای دوره نامزدی و هدایای بعد از عقد ازدواج که بین زن و مرد رد و بدل شده است با هم فرق دارد. با توجه به ماده ی ۱۰۳۷ و ۱۰۳۸ قانون مدنی مقرر شده است هر یک از زن و شوهر که به شکل نامزد هم درآمده اند اگر وصلت نامزدی به هم بخورد هدایایی را به طرف دیگر یا والدین او با هدف ازدواج داده است می‌تواند درخواست کند.

چنان چه هدایا وجود نداشته باشد قیمت آن هدایا را می تواند مطالبه کند. به شرطی که آن حداقل از روی عادت قابل نگهداری باشد. جز این که آن هدایا بدون کوتاهی و سهل انگاری شخص مقابل از بین رفته باشد. اما مقررات ویژه‌ای در رابطه با هدایای بعد از عقد ازدواج یعنی وقتی که زن و شوهر پیوند زناشویی را به شکل رسمی در دفتر اسناد رسمی به ثبت رساندند وجود ندارد. چون آن چه به نظر می‌آید این که اهدای این دسته از هدایا از دسته هدایای  عقد سنتی  هبه خواهد بود.

آیا عدم ثبت ازدواج جرم است ؟ برای پاسخ سوال مقاله مربوطه را مطالعه نمایید

روند رسیدگی به دادخواست استرداد هدایای نامزدی

به منظور اقامه ی دادخواست مطالبه هدایای دوره نامزدی باید از یک وکیل خانواده یاری گرفت و روند رسیدگی به این ترتیب است که هر یک از دو نامزد اگر تمایل داشته باشند می توانند نسبت به شخص مقابل دادخواست خویش را اقامه کنند و هدایای خود را درخواست نمایند. بنابراین نخست باید دلایل و اسنادی که نشان دهنده ی خرید و مالکیت نامزد  باشد را به مرجع قضایی تسلیم کند و به دنبال آن اسناد و دلایلی که آن هدیه به شخص مقابل اعطا شده است باید به دادخواست پیوست شود.

دادگاه وقتی اسناد و مدارک را مورد بررسی قرار داد در شرایطی که اهدای این هدایا معلوم شود رای به استرداد و پس دادن عین اموال و اگر عین هم هدایا وجود نداشته باشد حکم  به پرداخت قیمت آن می دهد. جز این که هدایا از دسته اموال مصرف شدنی باشد و بدون تقصیر شخص مقابل ظاهر شده باشد که در این مورد دادگاه صالح شورای حل اختلاف ویژه ی دعاوی خانوادگی یا دادگاه خانواده محل اقامت خوانده ی دعوا است.